✅ Những nguyên nhân gây ra mụn viêm

Nguyên nhân gây mụn viêm đỏ

Mụn viêm là những sẩn hay mụn mủ nhỏ. Chúng thường phát triển ở vùng da tiết nhiều chất bã nhờn, khi bị bít tắc hay nhiễm trùng thì sẽ xuất hiện triệu chứng sưng và đỏ. Mụn mủ là một dạng biểu hiện trong bệnh cảnh của mụn trứng cá, chúng thường xuất hiện ở tuổi dậy thì nhưng cũng có thể bắt gặp ở mọi lứa tuổi.

Khi dậy thì, sự sản xuất hoocmon có nhiều thay đổi. Điều này làm cho hệ thống nang lông, tuyến bã trở nên tăng tiết quá mức và dẫn đến mụn dễ xuất hiện nhiều hơn khi dậy thì và thời điểm hành kinh đối với phụ nữ.

Mụn viêm thường xuất hiện ở mặt, lưng, ngực, vai vì da các vùng này thường có nhiều tuyến bã nhờn hơn. Mụn trứng cá thông thường là một trong những nguyên nhân thường gặp, tác động đến hơn 80% thanh thiếu niên nhưng sau tuổi 25 thì chỉ tác động đến khoảng 3% đối với nam và 12% đối với nữ.

Lược qua các đặc điểm của mụn trứng cá

• Có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất ở thanh thiếu niên;

• Xuất hiện khi tuyến bã nhờn hoạt động mạnh và các tế bào da chết làm tắc nghẽn lỗ chân lông, thỉnh thoảng bị viêm và nhiễm trùng;

• Biểu hiện từ nhẹ như mụn đầu đen đến nặng như nốt, nang;

• Hiện chưa có bằng chứng cụ thể xác định một loại thức ăn cụ thể gây ra mụn nhưng chế độ ăn lành mạnh sẽ giúp giảm yếu tố nguy cơ.

Phân loại mụn

Mụn có rất nhiều dạng với các dấu hiệu và triệu chứng khác nhau:

• Mụn đầu trắng: còn gọi là nhân mụn đóng, chúng là những mụn nhỏ ở dưới bề mặt da, có màu giống như  màu sắc của da.

• Mụn đầu đen: còn gọi là nhân mụn mở, chúng dễ dàng nhìn thấy trên bề mặt da, có màu đen hay nâu đen do tình trạng oxy hóa của sắc tố melanin. Nhiều người lầm tưởng mụn đầu đen là bụi bẩn vì màu sắc của chúng và cố chà rửa để làm sạch nhưng điều này thực tế không giúp ích gì mà còn gây kích ứng da và các vấn đề khác cho làn da.

• Sẩn: là những nốt nhỏ, hình tròn, chắc, nhô lên bề mặt da và thường có màu hồng.

• Mụn mủ: là những mụn nhọt mà bên trong chứa đầu mủ, nhìn rất rõ, màu đỏ và có chóp mủ ở đỉnh.

• Nốt: chúng rất giống sẩn nhưng kích thước to hơn, gây đau và một phần nằm chìm dưới da.

• Nang: nhìn rất rõ trên bề mặt da, chúng chứa dầy mủ, rất đau và thường để lại sẹo.

Nguyên nhân

Mụn sẽ xuất hiện khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi các tế bào da chết và các chất bã nhờn, thỉnh thoảng gây nên tình trạng viêm, nhiễm trùng và hiện nay vẫn chưa lí giải được tại sao tình trạng này lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến một số cá thể hơn những người khác.

Mụn và tuyến bã nhờn

Tuyến bã là những tuyến tiết chất nhờn có kích thước nhỏ trên da. Chúng được tìm thấy ở bên trong các nang lông, trải khắp cơ thể, ngoại trừ lòng bàn tay và lòng bàn chân và đặc biệt nhiều ở vùng mặt và da đầu.

Khi tuyến bã tiết chất nhờn bên trong lỗ chân lông thì các tế bào da không ngừng đổi mới và lớp da ngoài cùng sẽ dần bong ra. Thỉnh thoảng các tế bào da chết không bong ra và chúng bị dính lại cùng với chất bã nhờn và gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Lỗ chân lông thường bị tắc nghẽn trong giai đoạn thanh thiếu niên vì tuyến bã hoạt động mạnh trong giai đoạn này.

Nhiễm khuẩn

Khi bã nhờn và tế bào da chết tích tụ và gây tắc nghẽn lỗ chân lông, điều này sẽ kích thích sự phát triển của vi khuẩn ví dụ như Propionibacterium acnes (P.acnes), một loại vi khuẩn phát triển chậm liên quan đến mụn trứng cá.

Bình thường Propionibacterium acnes sống thường trú trên da nhưng khi điều kiện thích hợp thì chúng phát triển rất nhanh, chúng sẽ ăn chất bã nhờn và kích thích cơ thể sản sinh đáp ứng miễn dịch. Điều này dẫn đến các thương tổn da viêm.

Mặc dù mụn liên quan đến tình trạng nhiễm khuẩn nhưng không lây lan giữa người với người.

Yếu tố nguy cơ

Hiện vẫn chưa biết chính xác tại sao có những cá thể dễ bị mụn hơn so với những người khác. Ở những gia đình có nhiều người mắc bệnh thì sự rối loạn nội tiết và yếu tố gien đóng vai trò quan trọng nhưng vẫn có thể còn do các yếu tố khác tác động.

Vi khuẩn có lợi và có hại

Ví dụ như ở đường ruột, chúng ta có những lợi khuẩn giúp cơ thể chống lại bệnh tật và các nhà khoa học đã đặt vấn đề liệu ở da cũng tồn tại  những chủng lợi khuẩn tương tự như vậy không. Các nhà nghiên cứu tại đại học y Washington đã xác định đươc hai chủng P.acnes đặc biệt chỉ hiện diện trên da của 20% người bị nổi mụn, trong khi những người có làn da khỏe mạnh thì không có. Một chủng P.acnes khác thì có tác động hoàn toàn ngược lại, chúng chỉ hiện diện trên da người khỏe mạnh nhưng người bị mụn thì không.

Điều này chỉ ra rằng có những chủng vi khuẩn đặc biệt gây nên tình trạng mụn nặng và tái phát thường xuyên. Các nhà nghiên cứu cũng đặt vấn đề là có sự tác động của các yếu tố khác như hoocmon và chất bã nhưng vấn đề này còn phải nghiên cứu thêm.

Nhiễm nấm men

Có những loại mụn viêm có liên quan với nhiễm vi nấm hạt men.

Pityrosporum, chủng vi nấm gây bệnh lang ben và viêm nang lông, chúng gây bệnh bằng cách xâm nhập vào nang lông và tăng sinh, tạo nên những mụn mủ nhỏ và ngứa giống như mụn trứng cá. Chúng chủ yếu gây bệnh ở vùng ngực, vai, lưng trên nhưng đôi khi cũng bị ở mặt. Hầu hết chúng ta đều có loại nấm men này trên da nhưng số lượng không nhiều, ở cả nam lẫn nữ từ trẻ đến người trung niên.

Môi trường nóng ẩm, mặc quần áo làm từ sợi vải tổng hợp, da tiết bã nhờn nhiều sẽ tạo điều kiện cho vi nấm phát triển và gây bệnh. Tình trạng này khá phổ biến ở lứa tuổi thanh thiếu niên do tuyến bã nhờn gia tăng hoạt động. Chúng không giống mụn nhưng thường bị nhầm lẫn với nhau.

Kháng sinh thường được sử dụng để điều trị mụn; tuy nhiên trong trường hợp này thì càng làm cho tình trạng mụn tồi tệ hơn vì kháng sinh sẽ tiêu diệt những chủng lợi khuẩn giúp ức chế vi nấm. Trong trường hợp này, thuốc kháng nấm thật sự cần thiết.

Nhạy cảm với testosterol

Các nhà nghiên cứu tìm thấy mối liên hệ giữa mụn và nồng độ cao testosterol và các androgen khác. Loại hoocmon nam này cũng có ở nữ nhưng với nồng độ thấp hơn. Nồng dộ testosterol cao sẽ kích thích tuyến bã nhờn tăng hoạt động và kết quả là gây tắc nghẽn lỗ chân lông và mụn xuất hiện.

Chế độ ăn

Vai trò của chế độ ăn trong mụn vẫn chưa rõ ràng nhưng chế độ ăn lành mạnh, cân đối sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, một vài yếu tố trong chế độ ăn cũng gây ảnh hưởng đến tình trạng mụn.

Vitamin A, D, E đóng vai trò quan trọng giúp duy trì làn da khỏe đẹp vì thế cung cấp đầy đủ các loại vitamin này sẽ giúp hỗ trợ giảm mụn.

Sự tiêu thụ sữa có mối liên quan với mụn trứng cá có thể do nồng dộ hoocmon có trong sữa tuy nhiên vẫn chưa có kết luận cuối cùng. Nhiều ý kiến cho rằng đường và sôcôla làm mụn nặng hơn nhưng có vài nghiên cứu không ủng hộ cho quan điểm này. Nghiên cứu cho thấy chế độ ăn ít đường, chỉ số insulin và androgen trong máu thấp sẽ giúp giảm mụn trứng cá. Tuy nhiên nghiên cứu trên vẫn chưa đưa ra kết luận cuối cùng. Hơn nữa nếu khuyến khích chế độ ăn ít đường sẽ dẫn đến tình trạng không cung cấp đủ dinh dưỡng từ các loại hạt và các thực phẩm dinh dưỡng khác.

Mặc dù mụn có liên quan đến sự tăng tiết chất bã nhờn nhưng việc tránh tất cả các chất béo trong chế độ ăn là không hợp lí vì những chất béo đơn hay đa nối đôi rất cần thiết cho các chức năng quan trọng của cơ thể. Hơn nữa nếu thiếu chất béo thì da sẽ trở nên khô ráp và kích thích cơ thể tăng sản xuất chất bã nhờn.

Những chất béo có lợi từ các loại hạt và dầu oliu sẽ giúp kiểm soát tình trạng viêm, duy trì nồng độ đường huyết tốt và tạo hàng rào bảo vệ da giúp chống lại tác nhân nhiễm khuẩn từ bên ngoài.

Theo The American Academy of Dermatology (AAD), “Không có đủ dữ liệu để khuyến cáo thay đổi chế độ ăn đối với bệnh nhân bị mụn trứng cá.” Nếu thay đổi chế độ ăn có vai trò trong điều trị mụn, AAD đề nghị nên bổ sung nó vào các điều trị đã được chứng minh có hiệu quả trong điều trị mụn hơn là chỉ dùng nó như là phương pháp điều trị duy nhất.

Vài mẹo nhỏ

• Ghi lại nhật kí các thực phẩm đã dùng và chia sẻ nó với bác sĩ da liễu.

• Loại bỏ một loại thực phẩm đặc biệt, chờ đợi trong vòng 12 tuần và đánh giá tác dụng.

• Trong lúc thay đổi chế độ ăn vẫn tiếp tục các các phương pháp điều trị mụn khác.

• Một vài tình trạng bệnh lí cũng làm gia tăng mụn ví dụ như bệnh buồng trứng đa nang.

• Vì mụn trứng cá thường xuất hiện khi có sự tương tác của nhiều yếu tố như các chất dinh dưỡng, hormone và các yếu tố khác nên rất khó để xác định nguyên nhân gây mụn chính xác.

Giới thiệu Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương được triển khai dịch vụ thăm khám, chăm sóc và điều trị các tình trạng về da như mụn, sẹo, nám, tàn nhang… với tiêu chí đem lại sự thay đổi tích cực về diện mạo cũng như sự hài lòng của khách hàng sau khi sử dụng dịch vụ.

Với nguồn nhân lực chất lượng có chuyên môn cao là các Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ đến từ Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược TPHCM & Bệnh viện Nguyễn Tri Phương có kinh nghiệm nhiều năm trong giảng dạy, nghiên cứu và điều trị Da liễu – Thẩm mỹ da; sẽ trực tiếp thăm khám, lên phác đồ điều trị và trực tiếp trị liệu cho bệnh nhân, đảm bảo hiệu quả cao nhất.

Thông tin liên hệ

• Đơn vị da liễu – Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.  
• Số 468 Nguyễn Trãi, Phường 8, Quận 5, Tp.Hồ Chí Minh.
• Hotline tư vấn đặt lịch Bác sĩ: 0899777709 / Zalo/Viber: 0899777709
• Facebook Fanpage: Thẩm mỹ da - BV Nguyễn Tri Phương