✅ Sẹo do mụn trứng cá

Tổng quan

Nếu những vết sẹo mụn đang làm bạn cảm thấy khó chịu thì tin vui là hiện tại đã có nhiều phương pháp điều trị tình trạng này một cách an toàn và hiệu quả. Việc điều trị có thể hiệu quả với seo do mụn trứng cá để lại đồng thời  giảm nguy cơ hình thành sẹo sau này.

Các phương pháp điều trị bao gồm laser, tiểu phẫu da, lột da hoá học, và tiêm chất làm đầy. Một bác sĩ da liễu hoặc bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ có thể thực hiện những phương pháp điều trị này tại phòng khám.

Khi chúng ta già đi, thường dễ nhìn thấy sẹo hơn vì nền da bị mất dần collagen. Chìa khoá để điều trị hiệu quả tình trạng này là lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất cho từng loại sẹo. Ví dụ, một bệnh nhân có những sẹo sâu có thể hiệu quả khi điều trị bằng filler để tăng thể tích da sau khi điều trị với laser.

Một việc quan trọng là trước khi bắt đầu điều trị sẹo điều quan trọng là phải điều trị sạch mụn trứng cá. Mụn trứng cá mới có thể tạo ra sẹo mới sau khi đã điều trị. Thêm vào đó khi còn mụn trứng cá mới hình thành nghĩa là da vẫn còn đang có tình trạng viêm chính điều này làm giảm hiệu quả cho việc điều trị sẹo.

Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bác sĩ da liễu trước tiên sẽ kiểm tra da của bạn, vì có thể sau khi thăm khám một vài bệnh nhân sẽ ngạc nhiên rằng tổn thương họ nghĩ là sẹo mụn thật ra một vấn đề về da khác.

 

Triệu chứng

Những loại sẹo khác nhau sẽ có hình dạng khác nhau, và các bác sĩ sẽ trao đổi với bạn về 2 loại sẹo do mụn trứng cá.

Sẹo Lõm: Hầu hết sẹo mụn gây ra những lết lõm và rỗ trên da.

Sẹo lõm thường hình thành trên mặt. Bác sĩ da liễu có thể gọi những sẹo này là “sẹo teo” hoặc sử dụng tên của từng loại sẹo lõm đặc biệt:

• Boxcar

• Icepick

• Rolling

Sẹo lồi: đây là loại sẹo mụn phổ biến hơn ở vùng lưng hoặc ngực. Tên y học của sẹo lồi là “sẹo phì đại”.

 

Nguyên nhân

Ai sẽ bị sẹo mụn trứng cá?

Có một số người dễ hình thành sẹo mụn hơn sau khi bị mụn trứng cá. Nguy cơ tăng lên ở những cá thể có các đặc điểm sau:

• Mụn trứng cá viêm (sưng, đỏ và đau)

Thường bao gồm mụn trứng cá nang nốt, những tổn thương này thường sâu dưới da và gây nhiều tổn thương.

• Trì hoãn hoặc không điều trị mụn trứng cá đang viêm

Bệnh nhân bị mụn trứng cá càng lâu không điều trị thì nguy cơ hình thành sẹo mụn càng cao.

• Đè, nặn hoặc bóp mụn

Việc này sẽ làm tăng tình trạng viêm và tăng nguy cơ tạo sẹo.

• Có quan hệ huyết thống với người có sẹo mụn

Genes có vai trò lớn trong việc hình thành sẹo.

Mặc dù biết điều gì làm tăng nguy cơ tạo sẹo mụn, nhưng cũng không thể đoán trước được ai sẽ bị sẹo sau mụn và ai không bị vì kể cả khi một người có tất cả yếu tố nguy cơ trên lại có thể không hình thành sẹo.

Tuy nhiên việc phòng ngừa sẹo mụn bằng cách điều trị mụn hiệu quả là điều có thể thực hiện.

Nếu không điều trị và để tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng có thể để lại những tổn thương sẹo kích thước lớn.

 

Điều gì gây ra sẹo mụn?

Khi hình thành mụn trứng cá, làn da sẽ bị phá huỷ vĩnh viễn sâu xuống bên dưới, chúng làm tổn thương bề mặt da và tổ chức dưới da. Khi tình trạng viêm qua đi, cơ thể sẽ cố gắng để sửa chữa những tổn thương này.

Trong suốt quá trình chữa lành, cơ thể sản xuất collagen – một chất cung cấp sự nâng đỡ cho da – để sữa chữa và khi collagen được sản xuất nhiều hơn hoặc ít hơn cần thiết thì sẹo sẽ hình thành.

Loại sẹo sẽ phụ thuộc vào lượng collagen cơ thể tạo ra.

Sẹo lõm: Nếu cơ thể sản xuất quá ít collagen sẽ hình thành sẹo lõm khi da lành lại.

Sẹo lồi: Đôi khi cơ thể sản xuất quá nhiều collagen để cố gắng sửa chữa tổn thương trên da, lúc này sẽ hình thành sẹo lồi. Loại sẹo mụn này phổ biến hơn ở người da màu như người Mỹ gốc Phi, Tây Ban Nha hoặc Châu Á.

Kể cả khi việc phòng ngừa sẹo được thực hiện rất tốt thì sẹo vẫn có thể hình thành. Sau đây là một số phương pháp có thể điều trị các loại sẹo mụn hiệu quả.

 

Điều trị

Để tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn cho sẹo mụn trước tiên cần đến thăm khám trực tiếp cùng bác sĩ.

Những câu hỏi cần trả lời

Hãy tự trả lời những câu hỏi dưới đây trước khi đến khám cùng bác sĩ

Tại sao bạn mong muốn điều trị sẹo mụn?

Việc điều trị không dành cho tất cả mọi người. Đối với một số người thì sẹo mụn không phải là quá quan trọng, trong khi một số khác lại cảm thấy sẹo mụn làm ảnh hưởng đến cuộc sống của họ.

Các bác sĩ da liễu thường khuyến cáo bệnh nhân bắt đầu điều trị khi bệnh nhân trả lời “Có” với một hoặc vài câu hỏi dưới đây:

• Bạn có thường ao ước mình có thể thoát khỏi những vết sẹo mụn?

• Bạn có cảm thấy những vết sẹo làm hạn chế cơ hội hẹn hò, tìm công việc, thăng tiến sự nghiệp hoặc để đạt thành tốt ở trường không?

• Hiện tại bạn có ít giao tiếp hơn trước khi bị sẹo mụn không?

Bạn mong muốn gì sau điều trị?

Một vài phương pháp điều trị có thể giúp làm mờ sẹo, một số khác có thể loại bỏ sự sần sùi trên da. Hãy chắc chắn trao đổi với bác sĩ điều gì là quan trọng với bạn.

Bạn có thể chi trả bao nhiêu cho việc điều trị?

Bảo hiểm không chi trả cho việc điều trị sẹo mụn.

Bạn có bao nhiêu thời gian để nghỉ dưỡng sau điều trị?

Một số phương pháp điều trị cần thời gian nghỉ dưỡng.

Phải dành bao nhiêu thời gian để điều trị và chăm sóc da?

Câu trả lời của bạn sẽ giúp quyết định phương pháp điều trị tốt nhất dành cho mình.

 

Các bác sĩ da liễu điều trị sẹo mụn như thế nào?

Nếu bạn và bác sĩ tin rằng việc điều trị là đúng đắn, lúc này bác sĩ sẽ lên một kế hoạch điều trị phù hợp với nhu cầu của bạn và phù hợp với loại và vị trí sẹo. Nếu đang sử dụng isotretinoin để điều trị mụn trứng cá, hãy thông báo với bác sĩ trước khi bắt đầu điều trị.

Để đạt được kết quả tốt nhất các bác sĩ  sẽ dựa trên kinh nghiệm của mình để xác định kế hoạch điều trị tốt nhất cho bạn và có thể bạn cần sử dụng nhiều hơn một phương pháp điều trị. Ví dụ, nếu bạn có một sẹo đáy vuông sâu (thường nhìn giống một lỗ chân lông lớn) thì liệu pháp laser và một loại phẫu thuật dành cho sẹo gọi là “cắt đáy sẹo” có thể cần thiết để đạt kết quả như mong muốn.

Sẹo lõm: có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả

Để đạt kết quả tốt nhất thường phải phối hợp hai phương pháp điều trị hoặc nhiều hơn trong các loại sau

Phẫu thuật sẹo

Tên của phương pháp này nghe đáng sợ hơn những gì thực sự mà bác sĩ thực hiện. Phương pháp này dùng để điều trị những vết sẹo rất gây chú ý. Mục tiêu vàng là tạo ra một vết sẹo khác ít gây chú ý hơn và sẽ mờ đi theo thời gian.

Để thực hiện tiểu phẫu này, bác sĩ  có thể sẽ nâng sẹo lên để gần bằng với bề mặt da sẽ giúp chúng khó nhìn thấy hơn. Một cách khác của phẫu thuật sẹo là phá vỡ mô sẹo.

Bác sĩ da liễu hoặc bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ đều có thể thực hiện phương pháp này an toàn. Trong quá trình thực hiện bệnh nhân vẫn tỉnh táo nhưng được gây tê nên không cảm thấy đau.

Phương pháp này tốt nhất cho: điều trị sẹo lõm nhẹ.

Phương pháp tái tạo bề mặt

Khi bệnh nhân mong muốn giảm bớt những sẹo mụn lan rộng, bác sĩ có thể sẽ lựa chọn phương pháp tái tạo bề mặt bằng cách loại bỏ các lớp của da giúp cơ thể sản sinh ra những tế bào da mới.

Để điều trị sẹo lõm do mụn sẽ có các phương pháp tái tạo bề mặt sau:

• Laser tái tạo bề mặt

• Thay da sinh học

• Siêu mài mòn

• Mài mòn da vi điểm (khác với bộ kits mua để sử dụng tại nhà)

Phương pháp này hoạt động tốt để điều trị tình trạng sẹo mụn gần phẳng (không quá sâu). Ngay cả phương pháp mài mòn da để loại bỏ lớp trên cùng của da và một ít các lớp bên dưới nhưng cũng không thể hiệu quả để điều trị những vết sẹo mụn sâu.

Phương pháp này tốt nhất cho: sẹo lõm không nhiều, tốt cho việc làm phẳng các đường viền của sẹo giúp khó nhìn thấy chúng hơn. Đối với những sẹo sâu thì cần kết hợp cả 2 phương pháp phẫu thuật sẹo và tái tạo bề mặt.

Fillers

Bác sĩ da liễu sẽ sử dụng fillers để làm đầy những vết sẹo lõm một cách hiệu quả và an toàn. Chất làm đầy có thể được sử dụng là collagen, mỡ tự thân của bệnh nhân hoặc thành phần khác. Có một số loại fillers cho kết quả tạm thời khoảng 6 đến 18 tháng, một số có tác dụng vĩnh viễn.

Cả hai loại fillers tạm thời và vĩnh viễn đều có ưu và nhược điểm riêng. Nếu việc tiêm fillers là một lựa chọn điều trị dành cho bạn, hãy trao đổi với bác sĩ về những ưu và nhược điểm của loại fillers bạn sẽ được sử dụng.

Phương pháp này tốt nhất cho: điều trị những sẹo mụn hơi lõm và không phải là sẹo đáy nhọn (icepick).

Phương pháp làm săn chắc da

Đây là một phương pháp điều trị mới có chi phí vừa phải và an toàn cho mọi loại màu da.

Bác sĩ da liễu sẽ sử dụng công nghệ là tần số vô tuyến để làm săn chắc da. Và khi da trở nên săn chắc các vết sẹo sẽ khó nhìn thấy hơn.

Điều trị bằng tần số vô tuyến đòi hỏi tái khám để điều trị lập lại. Hầu hết mọi người cần thực hiện mỗi tháng trong vòng bốn tháng. Sau mỗi lần điều trị, các bệnh nhân cho biết họ cảm giác bỏng trong khoảng một giờ và đỏ da trong vòng hai đến ba ngày.

Phương pháp này đòi hỏi việc chăm sóc da tại nhà. Ít nhất trong vòng một tuần sau điều trị, bệnh nhân cần thoa kem chống nắng mỗi sáng và kem dưỡng ẩm mỗi tối. Bác sĩ da liễu khuyên bạn nên sử dụng kem chống nắng phổ rộng chống được tia UVA/UVB, SPF 30 trở lên và chống thấm nước.

Phương pháp này tốt nhất cho: sẹo mụn lõm. Đôi khi, phương pháp săn chắc da có hiệu quả trong điều trị sẹo icepick và sẹo boxcar.

Liệu pháp kích thích collagen (lăn kim)

Bằng cách sử dụng kim hoặc kim nhỏ, phương pháp này kích thích cơ thể sản xuất thêm collagen.

Để thực hiện, bác sĩ da liễu di chuyển một con lăn kim cầm tay vô trùng qua các vết sẹo lõm và đâm xuống da. Khi da lành, collagen sẽ được sản xuất thêm. Hầu hết mọi người nhận thấy làn da dần thay đổi trước 9 tháng. Nhiều bệnh nhân cần 3 đến 6 lần điều trị và cách nhau mỗi 2 đến 6 tuần mỗi lần.

Sau mỗi lần điều trị, có thể có hiện tượng sưng và bầm. Những tác dụng phụ này thường hết trong vòng 4 đến 5 ngày sau.

Bệnh nhân sẽ cần thực hiện theo kế hoạch chăm sóc da trong suốt thời gian điều trị.

Những nghiên cứu chỉ ra rằng đây là phương pháp điều trị an toàn cho mọi loại màu da.

Phương pháp này tốt nhất cho: những sẹo mụn lõm lan rộng. Phương pháp này không dùng để điều trị sẹo lồi.

Đốt điện

Phương pháp này sử dụng các đầu dò điện đốt nóng mô và phá huỷ chúng. Đây có thể là một phần của kế hoạch điều trị đối với sẹo mụn boxcar. Nếu sử dụng đơn thuần thì đốt điện không phải là một phương pháp điều trị hiệu quả cho sẹo mụn.

Phương pháp này tốt nhất cho: Tạo hình hoặc làm mòn cạnh của sẹo boxcar.

Sẹo lồi do mụn: Việc điều trị có thể giảm đau là giảm độ lồi của sẹo

Những phương pháp điều trị khác mà bác sĩ da liễu dùng để điều trị sẹo lồi bao gồm.

Tiêm

Bác sĩ có thể đề nghị tiêm thuốc trực tiếp vào sẹo giúp sẹo mềm, phẳng và bớt dày hơn.

Để đạt hiệu quả tốt nhất đòi hỏi tái khám vài lần, mỗi lần cách nhau vài tuần. Thời gian chính xác giữa các lần tiêm phụ thuốc vào tình trạng sẹo và một số mong muốn khác, thời gian giao động từ 2 đến 6 tuần.

Đa số bệnh nhân được tiêm corticosteroids. Một thuốc hoá trị là fluorouracil (5-FU) cũng có thể hiệu quả trong việc điều trị sẹo lồi. Một số loại sẹo phản ứng tốt khi được tiêm phối hợp cả 5-FU và corticosteroids.

Một thuốc điều trị ung thư như interferol cũng có thể cho hiệu quả. Bản chất có thể tự nhiên cũng sản sinh ra interferol.

Nếu sẹo không đáp ứng điều trị sau khi tiêm (hoặc chững lại sau khi có đáp ứng) sau lần tiêm thứ 4 thì việc phẫu thậut sẹo có thể được đặt ra.

Phương pháp này tốt nhất cho: sẹo lồi nhiều và đau.

Phẫu thuật sẹo

Các bác sĩ da liễu sẽ thực hiện thủ thuật này ngay tại phòng khám để giảm độ lồi của sẹo.

Để đạt được kết quả tốt nhất, cách phẫu thuật sẹo này thường được phối hợp cùng các phương pháp điều trị khác.

Phẫu thuật sẹo phối hợp với tiêm

Sau khi phẫu thuật, bác sĩ thường điều trị sẹo lồi bằng cách tiêm corticosteroids, 5-FU hoặc interferon. Việc phối hợp này giúp hiệu quả điều trị sẹo lồi được tốt nhất. Hầu hết các bệnh nhân sẽ được tiêm một lần mỗi tháng trong vài tháng.

Phẫu thuật sẹo phối hợp với phóng xạ

Những nghiên cứu cho thấy rằng phóng xạ có thể ngăn ngừa sẹo lồi hình thành trở lại sau phẫu thuật cắt sẹo. Vì khả năng gây ra những vấn đề về sức khoẻ trong vòng nhiều năm hoặc thập kỷ sau đó của phương pháp phóng xạ nên một số bác sĩ không khuyến cáo sử dụng.

Phương pháp này tốt nhất cho: Sẹo lồi cần một phương pháp điều trị mạnh hơn là chỉ tiêm thôi.

Liệu pháp laser

Laser và một số liệu pháp ánh sáng khác có thể điều trị sẹo lồi an toàn và hiệu quả. Điều trị với laser màu (PDL) có thể giảm ngứa và đau, giảm đỏ và làm phẳng một tổn thương sẹo lồi. Với những bệnh nhân có làn da sáng màu thì ánh sáng xung cường độ cao (IPL) cũng có thể là một lựa chọn điều trị.

Phương pháp này tốt nhất cho: tất cả các loại sẹo mụn.

Phẫu thuật lạnh

Phương pháp điều trị này làm đông đá mô sẹo. Khi mô bị đông đá sẽ chết và dần dần xẹp xuống. Để tăng cường hiệu quả, bác sĩ da liễu khuyên thực hiện nhiều lần và kết hợp tiêm corticosteroid. Các kết hợp này thường đem lại hiệu quả tốt hơn. Hạn chế chính của phương pháp phẫu thuật lạnh là có thể để lại những đốm sáng màu vĩnh viễn trên vùng da điều trị.

Phương pháp này tốt nhất cho: đây là một lựa chọn tốt cho những bệnh nhân có làn da sáng màu và ngược lại những bệnh nhân có làn da tối màu thường không được khuyến cáo sử dụng phương pháp này.

Kem, gel điều trị sẹo và miếng dán silicone

Những sản phẩm này không cần kê toa và có thể sử dụng tại nhà để giúp giảm ngứa và cảm giác khó chịu như châm chích, giúp làm phẳng và giảm dần sẹo lồi.

Miếng dán silicone và băng quấn có thế đặc biệt hữu ích. Mặc dù không ai thật sự biết chính xác nguyên tắc hoạt động của những miếng dán này nhưng có một điều là miếng dán sẽ giúp giữ ẩm cho da và giúp da giảm đau, ngứa và thoải mái hơn.

Để duy trì hiệu quả sản phẩm phải được sử dụng liên tục chính vì vậy sẽ gây khó khăn cho việc chăm sóc đặc biệt là sẹo trên vùng mặt. Tuy nhiên nhiều người vẫn sẵn sàng sử dụng phương pháp này vì ít tác dụng phụ. Mặc dù vậy việc sử dụng liên túc miếng dán làm nhiều người bị ngứa và kích ứng da, tình trạng này sẽ dừng lại khi ngừng sử dụng.

Phương pháp này tốt nhất cho: Giảm kích thước và cảm giác khó chịu trên sẹo. Không có khả năng loại bỏ sẹo.

 

Bệnh nhân bị sẹo lồi có thể kì vọng gì sau khi điều trị?

Hầu hết các phương pháp điều trị giúp giảm kích thước và giúp sẹo khó nhìn thấy hơn. Theo thời gian, những vết sẹo sẽ mờ dần và hầu như không nhìn thấy.

Kết quả điều trị phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm và kĩ năng của bác sĩ điều trị.

Bác sĩ da liễu và bác sĩ phẩu thuật thẩm mỹ là những người thường thực hiện điều trị sẹo vì vậy họ có nhiều kinh nghiệm và kĩ năng để thực hiện một các an toàn và hiệu quả.

Mặc dù các bác sĩ da liễu có thể điều trị sẹo một cách an toàn và hiệu quả, nhưng có một giải pháp tốt hơn đó là phòng ngừa sẹo hình thành.

 

Tự chăm sóc bản thân

Dường như sẹo do mụn trứng cá là không thể tránh khỏi, tuy nhiên, có những điều có thể làm để giảm nguy cơ hình thành sẹo sau mụn trứng cá.

Bác sĩ da liễu khuyến cáo thực hiện những bước chăm sóc da mụn như sau.

Điều trị mụn

Số lượng mụn càng ít thì khả năng hình thành seo càng giảm.

Việc điều trị mụn trứng cá đặc biệt quan trọng giúp phòng ngừa sẹo. Hãy thực hiện những bước sau nếu bạn đang bị mụn trứng cá:

• Đối với mụn trứng cá nghiêm trọng (nang, nốt, đau): đây là loại mụn trứng cá hầu như để lại sẹo.

• Mụn trứng cá khởi phát từ tuổi trẻ: những người bị mụn trứng cá ở tuổi thanh thiếu niên thường có xu hướng bị mụn nặng trong vài năm do đó hãy đến khám cùng bác sĩ da liễu để được điều trị sớm trước khi tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng. Việc này có nhiều lợi ích bao gồm việc giảm nguy cơ hình thành sẹo.

• Có quan hệ huyết thống với người bị sẹo mụn:  Xu hướng hình thành sẹo mụn thường có tính chất gia đình.

• Không có kết quả khi điều trị bằng các thuốc không cần kê toa: hãy đến khám cùng bác sĩ da liễu để tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả.

Khi hết mụn, hãy tiếp tục duy trì điều trị

Để giữ làn da không bị mụn trở lại, bác sĩ khuyên nên tiếp tục điều trị mụn trứng cá dù đã sạch tổn thương. Hầu hết mọi người có thể giảm liều điều trị vì vậy hãy sử dụng sản phẩm điều trị vài lần một tuần.

Các bác sĩ sẽ cho biết khi nào bạn có thể ngưng điều trị.

Tránh sờ, nặn hoặc bóp mụn

Những tác động này có thể làm những nốt mụn từ nhẹ thành nặng nề và gây ra sẹo vĩnh viễn.

Tập thói quan chăm sóc da nhẹ nhàng

Khi da bị bùng phát mụn, nhiều người có thói quan chà sát để làm sạch da. Việc chà sát trên da có xu hướng làm tình trạng mụn tệ hơn. Tình trạng mụn càng xấu thì khả năng hình thành sẹo mụn vình viễn càng cao khi hết mụn

 

--  Bs Phan Vũ Lam Phương  --  

 

Giới thiệu Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương được triển khai dịch vụ thăm khám, chăm sóc và điều trị các tình trạng về da như mụn, sẹo, nám, tàn nhang… với tiêu chí đem lại sự thay đổi tích cực về diện mạo cũng như sự hài lòng của khách hàng sau khi sử dụng dịch vụ.

Với nguồn nhân lực chất lượng có chuyên môn cao là các Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ đến từ Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược TPHCM & Bệnh viện Nguyễn Tri Phương có kinh nghiệm nhiều năm trong giảng dạy, nghiên cứu và điều trị Da liễu – Thẩm mỹ da; sẽ trực tiếp thăm khám, lên phác đồ điều trị và trực tiếp trị liệu cho bệnh nhân, đảm bảo hiệu quả cao nhất.

Thông tin liên hệ

• Đơn vị da liễu – Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. 

• Số 468 Nguyễn Trãi, Phường 8, Quận 5, Tp.Hồ Chí Minh.

• Hotline tư vấn đặt lịch Bác sĩ: 0899777709 / Zalo/Viber: 0899777709

• Facebook Fanpage: Thẩm mỹ da - BV Nguyễn Tri Phương