Các ứng dụng của tế bào gốc

Tế bào trong cơ thể chúng ta có những mục đích riêng biệt, nhưng tế bào gốc là những tế bào chưa có một vai trò cụ thể nào và có thể trở thành hầu như bất kì tế bào nào khi cần.

Tế bào gốc là các tế bào chưa biệt hóa có thể biến thành các tế bào chuyên biệt khi cơ thể cần chúng.

Các nhà khoa học và bác sĩ nghiên cứu về tế bào gốc vì chúng giúp giải thích cách một số chức năng của thể hoạt động, và tại sao đôi khi chúng lại gặp lỗi. Tế bào gốc cũng cho thấy nhiều hứa hẹn trong việc điều trị một số bệnh hiện chưa có thuốc chữa.

Các lợi ích

Bản thân tế bào gốc không phục vụ bất kì mục đích đơn lẻ nào nhưng lại quan trọng vì một số lý do.

Đầu tiên, với sự kích thích phù hợp, nhiều tế bào gốc có thể đảm nhận vai trò của bất kì loại tế bào nào, và chúng có thể tái tạo mô bị tổn thương, trong những điều kiện thích hợp. Tiềm năng này có thể cứu sống nhiều người hoặc chữa lành vết thương và mô bị tổn thương ở những người bị bệnh hoặc gặp chấn thương. Các nhà khoa học nhận thấy nhiều lợi ích có thể đối với tế bào gốc.

Tái tạo mô

Tái tạo mô có lẽ là công dụng quan trọng nhất của tế bào gốc. Cho đến nay, một người cần một quả thận mới chẳng hạn, phải đợi người hiến tạng phù hợp và sau đó mới tiến hành cấy ghép.

HIện đang thiếu các cơ quan hiến tạng, nhưng bằng cách hướng dẫn các tế bào gốc biệt hóa theo một cách nhất định, các nhà khoa học có thể sử dụng chúng để phát triển một loại mô hoặc cơ quan cụ thể.

Ví dụ, các bác sĩ đã sử dụng tế bào gốc từ ngay dưới bề mặt da để tạo mô da mới. Sau đó, họ có thể điều trị vùng bỏng nặng hoặc vết thương khác bằng cách ghép mô này lên vùng da bị tổn thương và da mới sẽ phát triển trở lại.

Điều trị bệnh tim mạch

Vào năm 2013, một nhóm các nhà nghiên cứu từ Bệnh viện Đa khoa Massachusetts đã báo cáo trên tạp chí PNAS Early Edition răng họ đã tạo ra các mạch máu trên chuột thí nghiệm bằng cách sử dụng tế bào gốc của con người.

Trong vòng 2 tuần kể từ khi cấy tế bào gốc, mạng lưới các mạch máu được tưới máu đã hình thành. Chất lượng của những mạch máu mới này cũng tốt gần như các mạch máu tự nhiên gần đó.

Các tác giả hy vọng rằng loại kĩ thuật này cuối cùng cũng có thể giúp điều trị những người mắc bệnh tim mạch.

Điều trị bệnh về não

Một ngày nào đó các bác sĩ có thể sử dụng các tế bào và mô thay thế để điều trị các bệnh về não, chẳng hạn như Parkinson và Alzheimer.

Ví dụ ở bệnh Parkinson, tổn thương tế bào não dẫn đến các cử động cơ không kiểm soát được. Các nhà khoa học có thể sử dụng tế bào gốc để bổ sung các mô não bị tổn thương. Điều này có thể mang lại các tế bào não chuyên biệt ngăn chặn các chuyển động của cơ không kiểm soát được.

Các nhà nghiên cứu đã thử biệt hóa tế bào gốc phôi thành các loại tế bào này, vì vậy phương pháp điều trị này rất hứa hẹn.

Liệu pháp thiếu hụt tế bào

Các nhà khoa học hy vọng một ngày nào đó có thể phát triển các tế bào tim khỏe mạnh trong phòng thí nghiệm để họ có thể cấy ghép cho những người bị bệnh tim.

Các tế bào mới này có thể sửa chữa tổn thương của tim bằng cách tái tạo lại trái tim với mô khỏe mạnh.

Tương tự như vậy, những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể nhận các tế bào tuyến tụy để thay thế các thế bào sản xuất insulin mà hệ thống miễn dịch của họ bị mất hoặc bị phá hủy.

Liệu pháp duy nhất hiện nay là cấy ghép tụy, và rất ít tuyến tụy có sẵn để cấy ghép.

Điều trị bệnh huyết học

Hiện nay các bác sĩ thường sử dụng tế bào gốc tạo máu trưởng thành để điều trị các bệnh như bệnh bạch cầu, thiếu máu hồng cầu hình liềm, và các vấn đề suy giảm miễn dịch khác.

Tế bào gốc tạo máu xuất hiện trong máu và tủy xương và có thể tạo ra tất cả các loại tế bào máu, bao gồm tế bào hồng cầu vận chuyển oxy và tế bào bạch cầu chống lại bệnh tật.

Hiến tặng hoặc thu thập tế bào gốc

Mọi người có thể hiến tặng tế bào gốc để giúp đỡ người thân, hoặc có thể để sử dụng cho chính họ trong tương lai.

Việc hiến tặng có thể đến từ các nguồn sau:

Tủy xương: Những tế bào này được lấy dưới gây mê toàn thân, thường là từ hông hoặc xương chậu. Các kĩ thuật viên sau đó sẽ phân lập các tế bào gốc từ tủy xương để lưu trữ hoặc hiến tặng.
Tế bào gốc ngoại vi: Một người được tiêm nhiều lần khiến tủy xương của họ giải phóng tế bào gốc vào máu. Tiếp theo, máu được lấy ra khỏi cơ thể và một máy tách tế bào gốc ra và các bác sĩ đưa máu trở lại cơ thể.
Máu dây rốn: Tế bào gốc có thể được thu thập từ dây rốn sau sinh mà không gây hại cho em bé. Một vài người hiến tặng máu cuống rốn, và một số khác thì lưu trữ nó.

Việc thu hoạch tế bào gốc này có thể tốn kém, nhưng những lợi ích cho nhu cầu trong tương lai bao gồm:

Tế bào gốc có thể dễ dàng tiếp cận;
Ít khả năng mô cấy ghép bị đào thải nếu nó đến từ chính cơ thể người nhận.

Nghiên cứu và khám phá khoa học

Tế bào gốc không chỉ hữu ích như một liệu pháp tiềm năng mà còn cho các mục đích nghiên cứu.

Ví dụ như, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng việc bật hoặc tắt một gen cụ thể có thể khiến tế bào gốc biệt hóa. Biết được điều này sẽ giúp họ điều tra được gen hoặc đột biến nào gây ra các tác động này.

Với kiến thức này, họ có thể khám phá ra nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh mà trong số đó vẫn chưa có cách chữa trị.

Sự phân chia và biệt hóa tế bào bất thường là nguyên nhân dẫn đến các tình trạng như ung thư và các khuyết tật bẩm sinh. Biết được nguyên nhân khiến các tế bào bị phân chia sai cách có thể tìm ra cách điều trị.

Tế bào gốc cũng có thể giúp phát triển các loại thuốc mới. Thay vì thử nghiệm thuốc trên tình nguyện viên, các nhà khoa học có thể đánh giá một loại thuốc ảnh hưởng đến mô khỏe mạnh, bình thường như thế nào, bằng cách thử nghiệm thuốc trên mô được nuôi cấy từ tế bào gốc.

Tranh luận

Đã có một số tranh cãi về nghiên cứu tế bào gốc. Điều này chủ yếu liên đến hoạt động trên các tế bào gốc phôi thai.

Sử dụng phôi thai để lấy tế bào gốc

Lập luận chống lại việc sử dụng tế bào gốc phôi cho rằng nó phá hủy phôi nang của người, và trứng đã thụ tinh không thể phát triển thành cơ thể người hoàn chỉnh.

Ngày nay, các nhà nghiên cứu đang tìm cách tạo ra hoặc sử dụng tế bào gốc không liên quan đến phôi thai.

Kết hợp người và động vật

Nghiên cứu tế bào gốc thường liên quan đến việc đưa các tế bào của người vào động vật như chuột nhắt hoặc chuột cống. một số người cho rằng điều này có thể tạo ra một sinh vật có một phần là con người.

Ở một số quốc gia, việc sản xuất dòng tế bào gốc phôi thai là bất hợp pháp. Tại Hoa Kỳ, các nhà học có thể tạo ra hoặc làm việc với dòng tế bào gốc phôi, nhưng luật sử dụng quỹ liên bang để nghiên cứu tế bào gốc là bất hợp pháp đã được ra đời sau tháng 8/2001.

Liệu pháp tế bào gốc và quy định của FDA

Một số người đã dùng “liệu pháp tế bào gốc” cho nhiều mục đích ví dụ như điều trị chống lão hóa.

Tuy nhiên, hầu hết các cách sử dụng này không có sự chấp thuận từ Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA). Một số trong số chúng có thể bất hợp pháp, và một số có thể gây nguy hiểm.

Bất kỳ ai đang xem xét điều trị bằng tế bào gốc nên kiểm tra với nhà cung cấp hoặc với FDA xem sản phẩm có được chấp thuận hay không, và sản phẩm có được sản xuất theo các tiêu chuẩn của FDA về độ an toàn và hiệu quả không.

✴️ Các ứng dụng của tế bào gốc