✴️ Da vàng là bệnh gì? làm cách nào để chữa trị?

Nguyên nhân gây da vàng

Tắc nghẽn đường dẫn mật

U đường mật ngoài gan, ung thư bóng Vanter, ung thư đường mật là những bệnh dẫn đến tắc nghẽn đường mật. Dấu hiệu tắc mật tăng dần bởi các cơn đau quặn gan không điển hình kèm sốt cao.

Ung thư đầu tụy

Đối tượng nguy cơ cao bị ung thư đầu tụy là nam giới trên 60 tuổi, tiền sử viêm tụy mạn hoặc bị đái tháo đường, triệu chứng cơ thể mệt mỏi, thể trạng suy giảm, tình trạng tắc mật tăng dần và vàng da đậm.

Ung thư đường mật trong gan

Khi bị ung thư đường mật trong gan, triệu chứng da vàng sẽ biểu hiện từ từ và kết hợp với một bất thường bẩm sinh trong đường mật như nang ống mật chủ, viêm xơ đường mật nguyên phát.

Sỏi đường mật

Các triệu chứng điển hình của sỏi đường mật là đau, sốt, vàng da của tam chứng Charcot. Khi đi khám có gan to, túi mật to và đau.

Sỏi túi mật gây tắc nghẽn đường mật dẫn đến vàng da

Tổn thương tế bào gan

Tế bào gan bị tổn thương khi mắc phải các bệnh: viêm gan cấp do virus, viêm gan cấp do rượu, viêm gan do thuốc, lúc này vàng da biểu hiện khá rõ, phân bạc màu, gan to không đau, men transamilase tăng cao, bilirubin tăng và kèm theo các biểu hiện như ngứa, nổi mề đay và sốt.

Tan máu

Da vàng do thiếu máu, tan máu bẩm sinh hoặc nguyên nhân tại hồng cầu, ngoài hồng cầu. Màng tế bào hồng cầu bị phá hủy trực tiếp như trong bệnh sốt rét, do biến dạng hồng cầu như trong bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm hoặc do giảm sức bền hồng cầu thứ phát.

Da vàng là bệnh gì?

Bệnh liên quan đến hồng cầu

Bilirubin được sản xuất quá mức bình thường khi lưu hành trong máu sẽ khiến các tế bào gan không kịp chuyển hóa lượng lớn bilirubin này, dẫn tới sự tồn đọng bilirubin trong máu gây vàng da.

Đồng thời còn dẫn đến các bệnh lý phá hủy hồng cầu gồm có: Bệnh hồng cầu hình liềm, bệnh thalassemia, bệnh thiếu men glucose 6-phosphate dehydrogenase, hội chứng tăng ure máu tán huyết, sốt rét hoặc tụ máu ở mô.

Bệnh liên quan đến tế bào gan

Tế bào gan bị ảnh hưởng và không thu nhận được bilirubin, bị đào thải và cuối cùng là ứ đọng trong máu sẽ dẫn đến vàng da ở người trưởng thành. Ngoài ra, nồng độ bilirubin trong máu tăng còn do các tế bào gan bị hủy hoại hoặc giảm số lượng.

Cụ thể, nhóm bệnh liên quan đến tế bào gan bao gồm:

• Viêm gan cấp: virus, vi khuẩn hoặc rượu, thuốc, bệnh tự miễn gây viêm gan, khiến cho tế bào gan bị hủy hoại;

• Xơ gan: mô sẹo thay thế các tổ chức của gan từ đó ảnh hưởng đến chức năng gan, bệnh xơ gan khó phát hiện cho đến khi chức năng gan tệ hơn. Nguyên nhân chính gây xơ gan có thể do viêm gan B mạn tính, viêm gan C mạn tính, tổn thương gan do rượu hoặc viêm gan tự miễn;

• Ung thư di căn tại gan

• Các hội chứng di truyền hiếm gặp sau sinh có thể gây ra vàng da như hội chứng Crigler-Najjar, hội chứng Dubin-Johnson và Rotor.

Vàng da là dấu hiệu của các bệnh về gan

Bệnh liên quan đến ống mật chủ

• Thông thường dịch mật chứa bilirubin sẽ theo ống dẫn mật nhỏ trong gan chảy về ống mật chủ, nếu ống mật chủ bị hẹp hoặc nghẽn sẽ khiến dịch mật tràn vào máu gây vàng da.

• Khi mật ở dạng dịch sẽ tạo sỏi, khi sỏi hình thành ở túi mật không gây ảnh hưởng gì, nhưng trường hợp sỏi mật thoát ra khỏi túi mật và kẹt ở ống mật chủ sẽ làm dịch mật không thể vào ruột và thẩm thấu vào máu gây ra vàng da

• Tắc dòng chảy của dịch mật có thể do ung thư đầu tụy

• Viêm tụy cấp dẫn đến hiện tượng phù nề khiến dòng chảy của dịch mật bị tắc cũng sẽ gây vàng da

• Khi bị viêm gan sẽ gây hẹp tắc đường dẫn mật dẫn tới vàng da

• Ung thư túi mật phát triển gây tắc ống mật chủ

• Các bệnh lý xơ gan tiên phát gây viêm đường mật và một số thuốc làm giảm dòng chảy của dịch mật, đào thải bilirubin gây vàng da.

Bệnh vàng da do thuốc

Vàng da có thể bắt nguồn từ việc sử dụng thuốc gây viêm đường dẫn mật, thuốc gây trở ngại trong quá trình chuyển hóa trong tế bào gan và đường mật của quá trình tạo, bài tiết mật qua đường ruột cũng gây nên triệu chứng vàng da do các thành phần của mật có bilirubin bị ứ lại trong cơ thể.

Chẩn đoán nguyên nhân gây da vàng

Tiền sử

Bác sĩ dựa vào tiền sử của bệnh nhân có thể chẩn đoán ban đầu nguyên nhân gây vàng da.

• Bệnh nhân uống nhiều rượu dẫn đến bệnh gan do rượu

• Bệnh nhân nghiện ma túy có thể dẫn đến viêm gan virus

• Bệnh nhân dùng thuốc sẽ bị vàng da do thuốc

• Khi bệnh nhân đau bụng từng cơn có thể do tắc đường sỏi mật

Khám thực thể

Khi có bất kì dấu hiệu nào của bệnh, người bệnh cũng nên đến trực tiếp các cơ sở y tế để được bác sĩ khám trực tiếp. Khi khám thực thể sẽ khám toàn diện, đặc biệt là khám bụng.

Cận lâm sàng

Các xét nghiệm chẩn đoán bệnh vàng da sẽ được thực hiện bao gồm:

• Xét nghiệm định lượng bilirubin các định nguyên nhân vàng da bilirubin tăng sẽ gây ra tan máu, men gan tăng sẽ gây viêm gan

• Xét nghiệm alka phosphate chẩn đoán bệnh lý tắc đường mật

• Siêu âm bụng: thăm dò các cơ quan trong ổ bụng để phát hiện khối u trong gan hoặc sỏi mật

• CT Scanner phát hiện u gan, tụy và giãn ống mật.

Điều trị bệnh da vàng

Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường của cơ thể, cần đến khám và theo dõi ở các cơ sở y tế. Khi xác định được nguyên nhân của vàng da sẽ có phương pháp điều trị đặc hiệu theo phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa như loại bỏ sỏi.

Các xét nghiệm máu, siêu âm, chụp CT hoặc thậm chí làm sinh thiết gan sẽ được thực hiện để tìm ra nguyên nhân gây vàng da.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp