Di căn não là gì?
Di căn não phát triển khi các tế bào ung thư từ một bộ phận khác của cơ thể xâm nhập vào máu và di chuyển xa hơn vị trí ban đầu của ung thư. Nếu tế bào ung thư vượt qua hàng rào máu não, chúng có thể ảnh hưởng đến não.
Tế bào ung thư khác với tế bào bình thường, chúng không tuân theo các quy trình tự nhiên của cơ thể. Các đột biến trong tế bào ung thư khiến chúng tăng trưởng nhanh chóng mà không chết đi, tạo thành các khối u và làm tổn thương các cơ quan.
Trong hầu hết các trường hợp, di căn não cũng có nghĩa là ung thư đã ở giai đoạn cuối. Một phân tích năm 2018 cho thấy, trong tổng số 145 bệnh nhân ung thư di căn não, thời gian sống sót trung bình là 6 tháng.
Triệu chứng của ung thư di căn não
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, các triệu chứng của di căn não khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm kích thước và vị trí của khối u trong não.
Đôi khi, di căn não có thể chảy máu, gây ra các triệu chứng đột ngột và nghiêm trọng. Ví dụ, ung thư ảnh hưởng đến thùy thái dương có thể ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ và học tập.
Tuy nhiên, không phải tất cả những người bị di căn não đều gặp phải các triệu chứng. Vì lý do này, việc tầm soát ung thư di căn não là vô cùng quan trọng.
Một số triệu chứng có thể xuất hiện bao gồm:
- Đau đầu kéo dài hoặc dữ dội
- Hạn chế vận động
- Tê hoặc ngứa ran
- Lú lẫn
- Thay đổi trong hành vi hoặc cảm xúc
- Co giật
- Buồn nôn hoặc nôn mửa.
Một số triệu chứng này tương tự như những triệu chứng trong giai đoạn ung thư tại chỗ. Vì vậy, không nên kết luận ung thư đã di căn đến não mà chỉ dựa vào các triệu chứng. Thay vào đó, nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa ung thư để có những chẩn đoán chính xác.
Chẩn đoán
Sau khi nắm bắt các triệu chứng và thăm khám lâm sàng, nếu nghi ngờ ung thư có thể đã di căn đến não, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện một số kỹ thuật/xét nghiệm bao gồm:
Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện một số dấu hiệu của ung thư di căn và những tổn thương ở các cơ quan khác nếu có.
Chụp CT: Chụp CT đầu giúp khảo sát vùng não và kiểm tra các dấu hiệu của ung thư di căn. Tuy nhiên, CT có thể không được chỉ định cho tất cả các loại ung thư, vì vậy trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định chụp MRI não để khảo sát.
Chụp MRI: Kỹ thuật này giúp khảo sát cấu trúc, hình thái của não giúp phát hiện các dấu hiệu tổn thương cũng như vị trí của khối u.
Điều trị
Không thể chữa khỏi ung thư não di căn. Vì vậy, điều trị thường tập trung vào một số mục tiêu như:
- Làm chậm hoặc giảm tổn thương cho não
- Kéo dài thời gian sống của bệnh nhân
- Giảm đau
Một số lựa chọn điều trị cho di căn não bao gồm:
Steroid: Steroid có thể làm giảm phù não do khối u. Điều này có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng khác như đau đầu và các vấn đề thần kinh. Tuy nhiên, sẽ không chữa khỏi bệnh ung thư.
Phẫu thuật: Có thể loại bỏ một số khối u thông qua phẫu thuật. Điều này có thể kéo dài thời gian sống sót. Tuy nhiên, các khối u có thể tái phát sau đó.
Xạ trị toàn bộ não: Xạ trị toàn bộ não sử dụng bức xạ để thu nhỏ khối u nhằm kéo dài thời gian sống sót cho bệnh nhân. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây tổn thương lên các vùng mô não xung quanh.
Hóa trị: Hóa trị thường không cải thiện được di căn não và không phải là phương pháp điều trị tiêu chuẩn. Tuy nhiên, một số khối u nhạy cảm với một số loại thuốc hóa trị hoặc nhắm đích. Trong trường hợp này, hóa trị có thể cải thiện cơ hội sống sót hoặc kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.
Xạ phẫu (SRS): Phương pháp này sử dụng bức xạ và nhắm mục tiêu vào khối u chứ không phải toàn bộ não. Có thể sử dụng xạ phẫu đơn lẻ hoặc kết hợp với xạ trị toàn bộ não.
Hỗ trợ tâm lý: Đối mặt với một ung thư giai đoạn cuối có thể vô cùng khó khăn. Vì vậy, việc động viên, hỗ trợ tâm lý từ gia đình, bạn bè giúp cho người bệnh bớt áp lực hơn.
Tổng kết
Ung thư não di căn thường là giai đoạn cuối. Thời gian sống của mỗi bệnh nhân tùy thuộc vào loại, vị trí, tác động của khối u và tổng trạng của bệnh nhân.
Với sự tiến bộ của y tế, tỷ lệ sống sót đối với ung thư não di căn đã được cải thiện đáng kể trong 3 thập kỷ qua. Các thử nghiệm lâm sàng đã và đang tiếp tục thực hiện để tìm ra các phương pháp điều trị hiệu quả hơn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
