Tiêm vaccine khi đi du lịch có thể là điều không mấy người nghĩ đến. Nhưng, phụ thuộc vào tính chất chuyến đi của bạn, bạn có thể cần được tiêm một số loại vaccine để chống lại một số bệnh nhất định.
Nếu bạn đến những thành phố lớn và ở trong khách sạn cao cấp, thì có thể bạn sẽ không cần phải tiêm vaccine. Nhưng, nếu bạn đến một số khu vực vùng sâu vùng xa, thì bạn có thể cần tiêm bổ sung một số loại vaccine, đặc biệt là nếu bạn du lịch ra nước ngoài trong thời gian dài. Bạn nên trao đổi sớm với bác sỹ về các loại vaccine bạn nên tiêm, vì có một số loại vaccine sẽ cần phải tiêm nhiều mũi hoặc tiêm trước khi đi du lịch từ 4-6 tuần.
Dưới đây là một số loại vaccine bạn cần phải tiêm trước khi đi du lịch
Uốn ván
Tiêm một mũi uốn ván có thể là điều quan trọng nhất bạn nên làm trước khi đi du lịch. Các số liệu thống kê cho thấy, đa số các ca tử vong và chấn thương khi đi du dịch đều xảy ra trong các tai nạn xe máy. Khi nạn nhân được đưa đến phòng cấp cứu, thì điều đầu tiên các nhân viên y tế hỏi sẽ là về mũi tiêm uốn ván của bạn. Vi khuẩn gây bệnh uốn ván có thể sống trong đất, nên nếu bạn chưa tiêm vaccine uốn ván, thì việc tiêm 1 mũi giải độc tố uốn ván ngay sau khi bị tai nan là rất cần thiết.
Hiện nay, vaccine phòng uốn ván được phối hợp với vaccine phòng bạch hầu và ho gà và nên được tiêm nếu bạn đến các khu vực sau: Indonesia, Thái Lan và Lào (vì trong những năm trở lại đây, dịch bạch hầu đang bùng phát trở lại ở những quốc gia này). Trên toàn thế giới, thì dịch ho gà cũng vô cùng phổ biến.
Người trưởng thành nên tiêm ít nhất một liều vaccine bạch hầu – ho gà – uốn ván mỗi 10 năm một lần.
.png)
Bại liệt
Mặc dù dịch bại liệt đã được loại trừ ở nhiều quốc gia, nhưng, bại liệt vẫn tồn tại ở một số khu vực nhất định trên thế giới. Và kể cả khi bạn đã tiêm phòng vaccine bại liệt từ khi còn nhỏ, thì bạn có thể vẫn cần tiêm nhắc lại nếu bạn đi du lịch nước ngoài khi trưởng thành.
Thông thường, bạn sẽ không được khuyên cáo tiêm vaccine bại liệt, trừ khi bạn đi vào vùng có dịch. Virus bại liệt có thể gây ra căn bệnh chết người vẫn còn tồn tại ở Afghanistan và Pakistan. Do vậy, nếu bạn chưa bao giờ được tiêm vaccine bại liệt, bạn nên tiêm đủ 3 liều vaccine này trước khi đặt chân đến 2 quốc gia trên.
Viêm gan A
Viêm gan A, một căn bệnh đường tiêu hóa có thể lây truyền qua các loại thực phẩm, nước và đất bị nhiễm virus. Viêm gan A gây ra ảnh hưởng tới khoảng 10 triệu người trên toàn thế giới mỗi năm. Việc tiêm vaccine viêm gan A là rất cần thiết, bởi trên thế giới, chỉ có 7 quốc gia mà ở đó, viêm gan A không phải là dịch. Do vậy, vaccine viêm gan A thường được khuyến áo tiêm cho mọi người khi đi du lịch đến bất cứ khu vực nào trên thế giới.
Bất cứ ai đi du lịch đến các khu vực khác, ngoại trừ Canada, Tây Âu và Scandinavi, Nhật Bản, New Zealand và Úc, thì nên tiêm vaccine viêm gan A. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn đi du lịch đến các khu vực có nguy cơ cao, ví dụ như khu vực châu Á, châu Phi, Nam Mỹ, Mỹ Latin và Trung Đông. Phụ thuộc vào loại vaccine viêm gan A bạn dùng, bạn có thể cần phải tiêm từ 1-2 mũi. Vaccine cần từ 2-4 tuần để phát huy tác dụng bảo vệ.
Viêm gan B
Vì viêm gan B có thể lây truyền thông qua máu và dịch cơ thể, nên viêm gan B sẽ khó lây truyền hơn viêm gan A. Nhưng, viêm gan B vẫn còn là dịch ở đa số quốc gia đang phát triển, và một số ít quốc gia phát triển. Rất nhiều người nhiễm viêm gan B có thể sẽ tự loại bỏ virus ra khỏi cơ thể, nhưng một số người khác sẽ phát triển thành tình trạng nhiễm trùng mãn tính, và có thể dẫn đến suy gan, ung thư gan và thậm chí là tử vong.
Những người đi du lịch nước ngoài để làm công tác y tế hoặc cứu trợ nên ưu tiên tiêm vaccine viêm gan B hoặc những người có thể dự đoán trước là mình sẽ có quan hệ tình dục với bạn tình mới trong khi đi du lịch cũng nên tiêm vaccine này.
Sốt vàng (Yellow fever)
Sốt vàng có thể lây truyền qua vết cắn của muỗi, và có thể biểu hiện từ nhẹ đến nặng (như suy gan, suy thận). Tiêm vaccine phòng bệnh sốt vàng là một trong số những yêu cầu tiên quyết để được nhập cảnh vào một số quốc gia, đặc biệt là ở châu Phi và khu vực Trung và Nam Mỹ. Bạn cần tiêm vaccine sốt vàng ít nhất là 10 ngày trước khi bắt đầu chuyến đi và khi nhập cảnh vào các quốc gia trên, bạn cần chứng minh mình đã tiêm bằng cách có tem xác nhận tiêm chủng.
Bất cứ ai du lịch đến các khu vực được coi là có nguy cơ lây truyền bệnh sốt vàng cao hoặc đến các quốc gia yêu cầu phải tiêm vaccine sốt vàng đều cần tiêm loại vaccine này. Một liều vaccine phòng sốt vàng có thể bảo vệ bạn trong suốt cả đời, và đa số các quốc gia đều chấp nhận chứng chỉ tiêm vaccine này sẽ có giá trị vĩnh viễn.
Bệnh sởi
Dịch sởi đã bùng phát trở lại tại một số quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Nguyên nhân là bởi số người được tiêm vaccine sởi giảm xuống. Bệnh sởi có thể dễ dàng lây truyền thông qua việc ho và hắt hơi, và có thể lây từ người này sang người khác từ trước khi các vết ban đỏ xuất hiện. Trên toàn thế giới, sẽ có khoảng 20 triệu người bị sởi mỗi năm.
Nếu bạn chưa được tiêm vaccine sởi khi còn nhỏ hoặc chưa bị bệnh sởi bao giờ (bị sởi một lần sẽ đem lại cho bạn miễn dịch cả đời), thì bạn nên tiêm vaccine phòng sởi. Hiện nay, vaccine phòng sởi được phối hợp trong vaccine MMR (phòng bệnh sởi, quai bị, rubella) cần được tiêm 2 mũi, mũi 2 cách mũi 1 ít nhất là 28 ngày.
.png)
Bệnh thương hàn
Bệnh thương hàn, là một dạng nặng của nhiễm salmonella, có thể lan truyền qua thực phẩm và nước bị nhiễm khuẩn, đôi khi còn có thể lây truyền qua việc tiếp xúc với người bệnh. Phòng thương hàn có cả loại vaccine dạng tiêm và dạng uống. Khả năng bảo vệ của vaccine phòng thường hàn sẽ giảm dần theo thời gian.
Nguy cơ mắc thương hàn cao nhất là ở khu vực Đông Nam Á. Ngoài ra, châu Phi, Mỹ Latin và các khu vực khác tại châu Á cũng có nguy cơ có dịch thương hàn. Vaccine phòng thương hàn nên được tiêm cho người trưởng thành du lịch đến những khu vực có nguy cơ cao và ở lại đó ít nhất là 1 tháng, hoặc những người du lịch đến những vùng có chủng vi khuẩn gây bệnh kháng thuốc.
Viêm não Nhật Bản
Viêm não Nhật Bản cũng là một bệnh có thể lây truyền thông qua vết cắn của muỗi. Những trường hợp nặng có thể dẫn đến phù quanh não và thậm chí là tử vong. Loại muỗi lây truyền virus viêm não Nhật Bản thường phát triển mạnh ở vùng có khí hậu ấp áp và đây là dịch bệnh thường xuất hiện nhiều ở khu vực Đông Nam Á hơn.
Việc tiêm vaccine phụ thuộc rất nhiều vào địa điểm bạn sẽ tới và việc bạn sẽ ở lại đó bao lâu. Những người đi du lịch tới các khu vực nông thôn ở châu Á trong thời gian dài được coi là những người có nguy cơ cao nhất và cần được tiêm vaccine phòng viêm não Nhật Bản. Vaccine này cần được tiêm 2 mũi cách nhau 4 tuần. Mũi cuối cùng nên cách ngày khởi hành ít nhất 10 ngày.
Bệnh tả
Cũng giống như viêm gan A, bệnh tả có thể lây truyền thông qua nước và thức ăn nhiễm bẩn, và thường phổ biến ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém hoặc thiếu nước sạch. Bệnh tả có thể gây ra tình trạng tiêu chảy nghiêm trọng, có thể dẫn đến mất nước và tử vong.
Mới đây FDA đã chấp chận sử dụng vaccine Vaxchora, vaccine đầu tiên tại Mỹ có thể bảo vệ bạn khỏi bệnh tả gây ra bởi nhóm huyêt thanh 01, (nguyên nhân chính gây bệnh tả trên toàn thế giới) cho người trưởng thành 18-64 tuổi đi du lịch tới những vùng có dịch tả.
Tuy nhiên, dịch tả không phải là một vấn đề đáng lo ngại ở những khu vực du lịch, bởi đa số khách du lịch sẽ không đến những khu vực có điều kiện vệ sinh kém hoặc thiếu nước sạch để du lịch. Ngoại lệ duy nhất là những người đi làm công tác y tế, cứu trợ tại những khu vực này, cần được tiêm vaccine phòng tả.
Bệnh dại
Rất ít khách du lịch cần được tiêm vaccine phòng dại, mặc dù bệnh dại xuất hiện ở hầu như tất cả mọi quốc gia (ngoại trừ Antarctica). Tuy nhiên, rất nhiều quốc gia trên thế giới, như Anh, Úc, New Zealand đã loại trừ được bệnh dại.
Ngoại trừ những quốc gia ở trên, còn không, bạn du lịch đến bất cứ quốc gia nào cũng có nguy cơ bị bệnh dại như nhau, đặc biệt là tại những khu vực nông thôn hoặc dễ tiếp xúc với động vật. Du lịch thông thường sẽ không cần thiết phải tiêm vaccine phòng dại, trừ những người sẽ đi du lịch khám phá các hang động, hang đi bộ đường dài, hoặc lặn biển vào các hang động thì sẽ cần tiêm vaccine phòng dại.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
