Tác dụng của vắc xin Cúm

Bạn có thể tự hỏi tại sao hiệu quả của vắc xin cúm lại thay đổi rộng như vậy. Trên thực tế, phạm vi thay đổi thậm chí còn rộng hơn thế nữa! Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, hiệu quả của vắc xin cúm phụ thuộc vào một số yếu tố được kể đến dưới đây:

Tuổi

Khả năng tạo miễn dịch phòng bệnh Cúm của Vắc xin cúm không giống nhau ở tất cả mọi người, đạt hiệu quả nhất trên người lớn khỏe mạnh. Ở trẻ nhỏ dưới 24 tháng, vắc xin cúm ít hiệu quả phòng ngừa hơn, nhưng lại có hiệu quả hơn đối với nhóm trẻ lớn hơn.

Sau tuổi trung niên khả năng miễn dịch tự nhiên của con người trở nên yếu hơn, do vậy, vắc xin cúm không đạt được hiệu quả tối ưu. Đối với người lớn tuổi, vi-rút cúm nguy hiểm hơn nhiều nên việc tiêm chủng là vô cùng cần thiết. Ngay cả trong trường hợp không ngăn ngừa được hoàn toàn bệnh cúm, vắc xin cúm vẫn có thể làm giảm nguy cơ gây ra các biến chứng nghiêm trọng của bệnh cúm.

Các nghiên cứu cho thấy ở những người lớn tuổi sống tại nhà, việc tiêm vắc xin giúp giảm từ 30% đến 70% nguy cơ nhập viện vì bệnh cúm và viêm phổi. Những người cao tuổi sống trong nhà dưỡng lão, vắc xin cúm ngăn ngừa từ 50% đến 60% các trường hợp nhập viện và ngăn ngừa 80% tử vong do biến chứng nặng của bệnh cúm.

Các dạng vắc xin cúm khác nhau sẽ mang đến những hiệu quả phòng bệnh khác nhau. Trung tâm Phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ - CDC khuyến cáo, vắc xin cúm dạng xịt mũi thích hợp đối với trẻ em khỏe mạnh từ 2 tuổi trở lên. Tuy nhiên, ở những nhóm tuổi lớn hơn, vắc xin cúm dạng xịt mũi thường kém hiệu quả hơn so với vắc xin cúm dạng tiêm. Vắc xin dạng xịt mũi thậm chí còn không được khuyến cáo sử dụng trong mùa dịch cúm năm 2016 - 2017.

Vắc xin liều cao Fluzone được khuyến cáo cho người lớn từ 65 tuổi trở lên. Fluzone có chứa thành phần hoạt chất nhiều gấp bốn lần vắc xin cúm bình thường nên cung cấp khả năng tạo miễn dịch với bệnh cúm tốt hơn.

Tình trạng sức khỏe của bạn

Vắc xin khi đưa vào cơ thể sẽ “dạy” cho hệ thống miễn dịch của cơ thể nhận ra virus (kháng nguyên) và cách thức chống lại. Hệ miễn dịch của cơ thể sẽ sản sinh ra các kháng thể chống lại các kháng nguyên- tức là virus trong vắc xin. Cho đến khi cơ thể thực sự bị virus xâm nhập, hệ miễn dịch sẽ nhanh chóng nhận ra và điều động các kháng thể đến chống lại và tiêu diệt.

Hiệu quả của vắc xin dựa vào việc hệ miễn dịch học được cách đáp ứng mãnh liệt như thế nào. Nếu bản thân hệ miễn dịch đã hoạt động kém, vắc xin khó có thể hoạt động tốt được. Một số bệnh nhiễm trùng (đặc biệt là HIV/AIDS - Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người) và nhiều bệnh mãn tính có thể làm suy yếu hệ thống phòng thủ của cơ thể. CDC ước tính rằng, vắc xin cúm làm giảm nguy cơ nhập viện (vì bệnh cúm và viêm phổi) từ 30% đến 70% ở những người mắc bệnh mãn tính.

Khi nào cần tiêm vắc xin cúm?

Trước đây, việc tiêm vắc xin cúm thường áp dụng từ tháng 10 đến cuối tháng 11 hàng năm, tức là trước thời gian mùa cúm bắt đầu để cơ thể đủ sức sinh ra miễn dịch đối với bệnh cúm. Tuy nhiên, hiện nay, các chuyên gia khuyên cáo rằng chúng ta nên sử dụng vắc xin cúm vào tháng 12 và tháng 1 bởi vì mùa cúm thường cao điểm vào cuối tháng 2 hoặc muộn hơn.

Chắc chắn rằng, việc tiêm vắc xin càng sớm là càng tốt. Tại sao lại như vậy? Đơn giản là khi mùa cúm đến, bạn càng tiêm muộn nguy cơ mắc cúm của bạn sẽ càng cao. Lưu ý thêm là vắc xin cúm cần 2 tuần để có hiệu lực. Vì vậy nếu bạn tiếp xúc với bệnh cúm trong khoảng thời gian hai tuần sau tiêm, bạn vẫn có thể bị bệnh.

Khi mùa cúm hàng năm kết thúc, vắc xin cũ không còn hiệu quả nữa. Vắc xin cúm mùa được sản xuất mới hàng năm, vì vậy tiêm vắc xin cúm hàng năm giúp bạn có thể có được tác dụng bảo vệ tối ưu nhất.

Mối liên quan giữa hiệu quả của vắc xin cúm và sự lưu hành của các chủng cúm

Không giống như các loại vắc xin khác, vắc xin cúm mùa thường được cập nhật mỗi năm. Dựa trên việc giám sát virus cúm trên toàn thế giới, các nhà nghiên cứu sẽ dự đoán ra chủng virus cúm nổi trội của năm tiếp theo, từ đó sản xuất vắc xin cúm mùa cho năm kế tiếp. Dự đoán càng chính xác, vắc xin cúm được sản xuất cho năm kế tiếp càng có hiệu quả phòng bệnh cúm cao.

Không may, việc chủng ngừa vắc xin cúm không đảm bảo rằng bạn sẽ không mắc bệnh cúm, bởi vì có rất nhiều chủng virus cúm, mà vắc xin cúm mùa chỉ bảo vệ bạn khỏi một vài chủng virus cúm nhất định. Nhưng may mắn thay, dù thế nào, vắc xin cúm vẫn cung cấp một phần miễn dịch cho hàng rào bảo vệ của cơ thể bạn. Nếu đã chủng ngừa, khi bị mắc cúm, các triệu chứng của bạn có thể nhẹ hơn và bạn rất ít nguy cơ mắc các biến chứng nặng của bệnh cúm.

Vì vậy, đừng bỏ qua việc tiêm vắc xin cúm mùa hàng năm, nhất là khi bạn có nguy cơ cao bị biến chứng do bệnh cúm. Mặc dù vắc xin cúm có thể không hoạt động tốt ở trẻ em, người lớn tuổi, và người đang mắc bệnh nhưng điều quan trọng là họ được phòng ngừa. Vắc xin cúm hiện nay vẫn được xem là biện pháp bảo vệ chủ động tốt nhất hiện có đối với bệnh cúm.

Một điều nữa cần lưu ý: vắc xin cúm không bảo vệ chống lại các virus gây cảm lạnh. Một số người cho rằng tiêm phòng cúm không có tác dụng vì họ bị bệnh mặc dù được chủng ngừa. Nhưng trong hầu hết các trường hợp này, các bác sỹ cho biết, vắc xin cúm đã có tác dụng - chỉ là những người này đã bị nhiễm một loại virus gây cảm lạnh và có các triệu chứng dường như giống với bệnh cúm.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP