Năm 2015, một nhóm nghiên cứu báo cáo đang trong tiến trình phát triển một loại vaccin mới để đối phó với virus hợp bào hô hấp (RSV), một loại bệnh gây nhiễm trùng hô hấp có thể gây những biến chứng chết người ở trẻ sơ sinh và người cao tuổi.
Các nhà khoa học cho rằng việc kiểm chứng vaccin vẫn còn phải mất nhiều năm nữa. Nhưng những khám phá mới này đã bổ sung thêm những bước tiến mới trong công cuộc tiêm chủng chống lại các bệnh nguy hiểm. "Điều đó thật sự ấn tượng. Tôi không đảm bảo nó sẽ là một loại vaccin tốt nhất nhưng nó cũng cho thấy những kết quả hết sức khả quan," trích lời của một chuyên gia nghiên cứu về vaccin Mark Peeples cũng là một giáo sư chuyên về nhi khoa tại Đại học Y khoa Ohio.
RSV là virus gây ra bệnh đường hô hấp vào mùa đông cho các trẻ em tại Mỹ. Theo Peeples, hầu như tất cả mọi trẻ em đều bị nhiễm bệnh ở độ tuổi lên 2 và thường sẽ bị tái nhiễm lại nhiều lần trong suốt cuộc đời.
Chỉ 2% đến 5% các ca mắc bệnh ở trẻ em cho thấy các bất thường về hô hấp và cần thiết phải nhập viện. Ổ nhiễm trùng sẽ lan xuống những phế quản nhỏ gây sưng và bịt kín đường thở. Cho thở oxy là liệu pháp điều trị phổ biến cho trẻ em nhưng không thể áp dụng được ở mọi nơi. Theo số liệu thống kê của nghiên cứu, ước tính hàng năm có khoảng 200,000 ca tử vong trên toàn thế giới và bệnh này cũng là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện ở trẻ em dưới 1 tuổi tại Mỹ.
Các nhà khoa học đang nỗ lực phát triển một loại vaccin phòng bệnh hàng thập kỷ nay. Loại vaccin đầu tiên ra đời vào những năm 1950 thực sự đã làm bệnh trầm trọng hơn do nó kích thích những phản ứng viêm nhiễm gây hại cho người bệnh, Peeples cho biết.
Một nghiên cứu lâm sàng trên 3 giai đoạn là yêu cầu cần thiết trước khi vaccin này được chấp nhận tại Mỹ, các nhà khoa học đã thử nghiệm loại vaccin nhỏ mũi này trên 15 người trưởng thành, 15 trẻ em đã bị nhiễm virus và 30 trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không mắc bệnh. Một số trẻ được cho dùng giả dược.
.png)
Ảnh minh họa.
Vaccin này đã được phát triển bởi Phòng thí nghiệm về các bệnh truyền nhiễm thuộc viện y khoa quốc gia Hoa Kỳ. Vaccin là dạng virus biến đổi gen được tạo nên để kích thích hệ thống miễn dịch nhưng không đủ mạnh để gây bệnh.
Khám phá này cũng cho thấy rằng loại virus đã suy yếu này vẫn đủ để tạo ra một đáp ứng miễn dịch mạnh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Chúng tôi đã thấy được rằng đáp ứng miễn dịch mạnh đã được tạo ra chỉ sau một liều đơn của vaccin, theo tiến sỹ Ruth Karron - giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về Miễn dịch tại Đại học John Hopkins thuộc Trường Y tế công cộng Bloomberg ở Baltimore (Mỹ). Mặc dù đây chỉ là một nghiên cứu nhỏ nhưng những khám phá này là vô cùng thú vị và có thể thay đổi cách tư duy của chúng ta về việc phát triển một loại vaccin sống chống lại virus RSV cho trẻ em.
Kết quả của nghiên cứu đã được xuất bản trên ấn phẩm Science Translational Medicine.
Pha một được thiết kế để kiểm tra độ an toàn, quyết định về liều dùng có hiệu quả và tác dụng phụ của vaccin. Trẻ được sử dụng vaccin dễ bị sổ mũi nhưng không rõ liệu vaccin có phải là nguyên nhân gây sổ mũi hay không. Karron cho rằng vẫn là quá sớm để thảo luận về giá trị tiềm năng của loại vaccin này.
Karron cho biết những loại vaccin tương tự đang được thử nghiệm trên lâm sàng hoặc sẽ được thử nghiệm trong thời gian gần nhất. "Chúng tôi hi vọng rằng một loại vaccin sống phòng chống virus RSV sẽ sớm ra đời trong thập kỷ tới."
Vào đầu năm nay, các nhà khoa học tại Anh đã thông báo về thành công trong việc bảo vệ loài bê khỏi một căn bệnh tương tự như nhiễm virus RSV. Một nhóm nghiên cứu khác ở Anh cũng đã thử nghiệm một loại vaccin trên đối tượng người trưởng thành khỏe mạnh và có ghi nhận đáp ứng miễn dịch đối với loại vaccin đó.Trong khi đó, công ty Novavax đã báo cáo về một loại vaccin thử nghiệm có thể làm giảm các ca nhiễm RSV ở người cao tuổi tới 60%.
Một hướng nghiên cứu khác đang tập trung vào phát triển loại vaccin dùng cho phụ nữ có thai mà có thể có tác dụng bảo vệ trẻ trong bụng mẹ. Nhưng Karron lưu ý tác dụng bảo vệ này có thể không kéo dài trong những năm đầu đời.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
