Xét nghiệm phân biệt nhiễm trùng do vi khuẩn hay virus

Kháng sinh là loại thuốc được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng gây ra do vi khuẩn, nhưng không có tác dụng đối với virus.

Theo Trung tâm Phòng chống và Kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), hơn 262.5 triệu đơn thuốc kháng sinh đã được kê cho các bệnh nhân ngoại trú mỗi năm ở Mỹ, nhưng tới 50% trong số này được kê không cần thiết.

Việc lạm dụng kháng sinh là yếu tố dẫn tới hiện tượng kháng thuốc. Nếu một bệnh nhân sử dụng kháng sinh để trị một nhiễm trùng do virus, thuốc này vẫn sẽ tấn công các vi khuẩn trong cơ thể, bao gồm cả vi khuẩn có lợi. Tình trạng này có thể gây ra các đặc tính kháng kháng sinh và truyền cho cả những vi khuẩn khác.

Chỉ tính ở Mỹ, hơn 2 triệu người đã mắc bệnh liên quan đến các nhiễm trùng do kháng kháng sinh mỗi năm, và hơn 23.000 người Mỹ tử vong mỗi năm do các nhiễm trùng loại này.

Trưởng nhóm nghiên cứu Giáo sư – Tiến sỹ Ephraim L.Tsalik tại Đại học Y Durham, NC (Hoa Kỳ) cùng với cộng sự của mình lưu ý rằng một số lượng lớn các kháng sinh được kê không cần thiết là cho các bệnh đường hô hấp với lý do chủ yếu là do các bác sỹ không thể chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây nên các bệnh này. Tiến sỹ Tsalik nói: “Từ trước cho đến nay, chúng ta đã sử dụng một số phương pháp để tiến hành chẩn đoán nhưng vẫn chưa có một phương pháp vừa hiệu quả vừa chính xác để xác định xem tình trạng nhiễm trùng là do vi khuẩn hay virus.” Bởi vậy, trong nghiên cứu được xuất bản trên tạp chí Science Translational Medicine, đã có một đột phá mới khi nhóm các nhà khoa học đã chứng minh một xét nghiệm máu đơn giản và nhanh chóng giúp phân biệt giữa nhiễm trùng do vi khuẩn hay virus có thể đi vào ứng dụng.

Xét nghiệm phân biệt nhiễm trùng do vi khuẩn hay virus có độ chính xác tới 87%

Đối với nghiên cứu này, Tiến sỹ Tsalik và cộng sự đã tiến hành trên hơn 300 bệnh nhân bị mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp đã từng nằm tại các khoa cấp cứu tại 5 bệnh viện ở Mỹ.

Nhóm đã phân tích mẫu máu của những bệnh nhân này để đánh giá các yếu tố gien đặc hiệu cung cấp thông tin về những gien được “bật”, “tắt” để nhận biết một bệnh nhận liệu bị nhiễm vi khuẩn hay virus.

Trước đây, các nhà khoa học đã xác định được những gien đặc hiệu có liên quan đến tình trạng nhiễm virus, nhưng họ lưu ý rằng nghiên cứu mới nhất này là nghiên cứu đầu tiên phân biệt được giữa không nhiễm trùng và nhiễm trùng do virus với nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra.

Bằng cách đo hồ sơ biểu hiện gien từ mẫu máu của mỗi bệnh nhân, các nhà khoa học thấy rằng họ có thể sử dụng những gien đặc trưng đã được nhận biết từ trước để xác định chính xác những bệnh nhân bị nhiễm virus cúm, virus gây viêm dạ dày ruột (rhinovirus), nhiều loại liên cầu khuẩn và những nhiễm trùng hay gặp khác với độ chính xác tới 87%.

Dựa trên những kết quả này, nhóm nghiên cứu tin rằng họ đang tiến thêm một bước gần hơn tới việc tạo ra một xét nghiệm máu đơn giản có thể hỗ trợ cho việc thực hành kê đơn kháng sinh.

Việc phát triển xét nghiệm cho kết quả trong 1 giờ đang trong quá trình nghiên cứu

Nhưng vẫn có một rào cản lớn trong việc này. Hiện nay, việc đánh giá hồ sơ biểu hiện gien của một bệnh nhân thường mất tới khoảng 10 giờ. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu nói rằng họ đang trong quá trình phát triển để tạo ra một loại xét nghiệm có thể cho kết quả trong vòng 1 giờ đồng hồ để tiện cho các bác sỹ thực hiện.

Nói về mục đích của nghiên cứu này,Giáo sư - Tiến sỹ Christopher Woods thuộc Trung tâm gien tại Đại học Duke cho rằng:“ Xét nghiệm này cần được chấp nhận sử dụng rộng rãi, những xét nghiệm này có thể thực hiện ở phần lớn các phòng thí nghiệm lâm sàng và sử dụng các thiết bị sẵn có. Chúng tôi tin rằng khám phá mới này có thể mang lại một tác động tích cực đối với việc sử dụng kháng sinh hợp lý và định hướng các phương pháp điều trị đối với nhiễm virus trong tương lai.”

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP