Nhiều yếu tố di truyền và môi trường có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở nam giới và phụ nữ. Tuy nhiên, thực hiện một số biện pháp có thể tăng khả năng thụ thai thành công bằng các phương pháp tự nhiên.
Phương pháp dành cho phụ nữ
Phụ nữ có thể thực hiện nhiều biện pháp nhằm tăng cơ hội mang thai như:
Giảm căng thẳng
Alpha-amylase một dấu hiệu sinh học của căng thẳng mà các nhà khoa học có thể đo được trong các mẫu nước bọt. Một nghiên cứu năm 2011 cho thấy phụ nữ có nồng độ alpha-amylase cao hơn có thể có ít cơ hội thụ thai tự nhiên hơn.
Việc tham gia vào các hoạt động giảm căng thẳng như tập thể dục, thiền, yoga… có thể tăng khả năng sinh sản ở phụ nữ.
Bỏ hút thuốc
Hút thuốc lá có thể làm rối loạn hormone và đẩy nhanh quá trình mãn kinh. Một đánh giá có hệ thống về 11 nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá có mối liên hệ đáng kể với tuổi mãn kinh sớm hơn. Từ bỏ thuốc lá có thể tăng cường khả năng sinh sản ở phụ nữ.
Giữ cân nặng hợp lý
Thừa cân hoặc thiếu cân có thể làm giảm khả năng sinh sản ở phụ nữ. Một số nghiên cứu cho thấy: Thừa cân có thể làm gián đoạn nhiều hoạt động của quá trình sinh sản bao gồm sự phát triển và chất lượng của quá trình thụ tinh cũng như sự phát triển của phôi.
Một đánh giá có hệ thống năm 2014 cho thấy phụ nữ thừa cân hoặc béo phì có thể tăng khả năng thành công của việc điều trị khả năng sinh sản bằng cách giảm cân.
Tuy nhiên, điều quan trọng là phải duy trì cân nặng hợp lý. Thiếu cân cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ thiếu cân có nguy cơ cao bị rối loạn chức năng buồng trứng, vô sinh và sinh non.
Tăng hoạt động thể chất
Hoạt động thể chất cũng có thể làm tăng khả năng sinh sản ở phụ nữ. Một nghiên cứu trên 50 ngàn phụ nữ cho thấy tập thể dục thường xuyên có thể giúp quá trình mãn kinh diễn ra muộn hơn.
Một số nghiên cứu cho rằng mức độ tập thể dục vừa phải cũng có tác động tích cực đến khả năng sinh sản. Tuy nhiên, việc tập thể dục quá sức mà không cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể có thể gây ra chu kỳ kinh nguyệt bất thường và hạn chế khả năng sinh sản.
Các phương pháp dành cho nam giới
Ở nam giới có thể thực hiện nhiều biện pháp để tăng cường khả năng sinh sản của mình như:
Duy trì cân nặng hợp lý
Thừa cân hoặc thiếu cân cũng làm giảm khả năng sinh sản ở nam giới.
Một đánh giá có hệ thống năm 2015 đã kiểm tra dữ liệu về mức sinh của hơn 110 ngàn người tham gia. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người đàn ông bị béo phì có thể có nguy cơ bị vô sinh cao hơn đáng kể. Ngoài ra, những người này cũng ít đáp ứng với một số phương pháp điều trị sinh sản khi không ở mức cân nặng hợp lý.
Nghiên cứu cũng cho thấy rằng nam giới thuộc nhóm thừa cân cũng có thể có tỉ lệ “mang thai bất thành” (đậu thai sau đó sảy thai) cao hơn 10%.
Ngoài ra, thiếu cân cũng có thể làm tăng nguy cơ vô sinh ở nam giới.
Bỏ thuốc lá
Hút thuốc lá có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở nam giới cũng như phụ nữ.
Một số nghiên cứu cho thấy rằng hút thuốc lá có thể có tác động tiêu cực đến chất lượng tinh dịch và làm giảm cơ hội sinh sản thành công.
Do đó, không sử dụng thuốc lá có thể làm tăng khả năng sinh sản ở nam giới.
Giảm sử dụng rượu
Uống rượu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tinh dịch của đàn ông.
Một đánh giá có hệ thống liên quan ở 30 ngàn nam giới cho thấy rằng việc sử dụng rượu nhiều hơn có thể dẫn đến lượng tinh dịch thấp hơn. Do đó, giảm uống rượu có thể giúp tăng chất lượng tinh dịch.
Khả năng sinh sản và tuổi tác
Đối với hầu hết phụ nữ, khả năng sinh sản thường bắt đầu giảm ở độ tuổi ngoài 30. Trong thời kỳ này, chức năng của buồng trứng suy giảm đều đặn cho đến khi mãn kinh. Tuy vẫn có thể thụ thai trong giai đoạn này nhưng khả năng thành công sẽ thấp hơn rất nhiều.
Hiện không có cách tự nhiên nào để chống lại sự suy giảm khả năng sinh sản này ở phụ nữ. Việc duy trì một lối sống lành mạnh có thể giúp trì hoãn quá trình mãn kinh, từ đó kéo dài thời gian có thể sinh sản. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa xác định được liệu điều này có làm tăng tỷ lệ sinh sản trong khoảng thời gian này hay không.
Liệu pháp y tế
Có một số liệu pháp y tế dành cho những người gặp vấn đề với việc mang thai. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe sử dụng các liệu pháp y tế này để điều trị khoảng 85–90% các trường hợp hiếm muộn.
Sử dụng thuốc và phẫu thuật là hai phương pháp phổ biến trong điều trị hiếm muộn ở cả nam và nữ. Nếu các liệu pháp này không thành công, công nghệ hỗ trợ sinh sản (ART) có thể là biện pháp được lựa chọn. Những phương pháp điều trị này giúp thụ tinh một cách nhân tạo cho trứng của phụ nữ bằng cách sử dụng tinh trùng của đàn ông. Trong một số trường hợp, người chồng hoặc vợ không có trứng hoặc tinh trùng tốt có thể sử dụng trứng hoặc tinh trùng của người hiến tặng. Một trong những hình thức phổ biến nhất của ART là điều trị thụ tinh trong ống nghiệm.
Tóm lược
Nhìn chung, duy trì một lối sống lành mạnh là cách hiệu quả nhất để tăng cường khả năng sinh sản cho cả nam và nữ.
Mặc dù vẫn chưa rõ liệu điều này có thể chống lại sự suy giảm khả năng sinh sản tự nhiên theo tuổi tác hay không, nhưng nó có thể trì hoãn sự bắt đầu của thời kỳ mãn kinh.
Ngoài ra, với sự tiến bộ của công nghệ trong y tế hiện nay, vẫn có nhiều liệu pháp hiệu quả có thể làm tăng cơ hội thụ thai thành công.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
