Biến chứng sỏi thận: gây suy giảm chức năng thận

1. Sỏi thận là gì?

Sỏi thận là hiện tượng lắng đọng các tinh thể khoáng chất trong nước tiểu tại thận, lâu ngày kết tinh tạo thành sỏi. Thành phần sỏi thường gồm calci, oxalat, urat hoặc cystin.

Nếu sỏi nhỏ và có thể tự thoát ra ngoài theo dòng tiểu thì ít ảnh hưởng đến sức khỏe.
Tuy nhiên, sỏi lớn, sắc cạnh hoặc mắc kẹt ở đường tiết niệu có thể gây tổn thương thận, viêm nhiễm, tắc nghẽn và dẫn đến suy giảm chức năng thận.

Nguyên nhân sỏi thận gây suy thận

Sỏi thận nếu không được điều trị sớm dẫn đến sỏi to, sỏi di chuyển, đặc biệt là những viên sỏi gồ ghề cọ xát vào đường tiểu gây ra hậu quả nghiêm trọng như suy giảm chức năng thận (suy thận) (ảnh minh họa)

2. Các tổn thương chức năng thận do sỏi

2.1. Viêm thận cấp tính

Do sỏi cọ xát gây tổn thương niêm mạc thận hoặc ứ đọng nước tiểu tạo điều kiện vi khuẩn phát triển.
Triệu chứng: sốt cao, rét run, đái buốt, đái mủ, đau lưng, ứ nước – ứ mủ bể thận.
Có thể phục hồi nếu điều trị kháng sinh và dẫn lưu kịp thời.

2.2. Viêm thận mạn tính

Xảy ra khi viêm cấp tính tái phát nhiều lần, dẫn đến xơ hóa mô kẽ thận.
Làm giảm dần chức năng lọc máu và bài tiết của thận.
Có thể tiến triển đến suy thận mạn nếu không điều trị sớm.

2.3. Suy thận cấp

Khi sỏi chặn cả hai bên niệu quản, gây vô niệu hoàn toàn (không có nước tiểu).
Đây là biến chứng nguy kịch, cần can thiệp cấp cứu để giải áp và phục hồi dòng chảy nước tiểu.

2.4. Suy thận mạn

Biến chứng lâu dài do tổn thương thận kéo dài, gây xơ hóa, teo thận, mất chức năng lọc máu.
Người bệnh có thể phải chạy thận nhân tạo định kỳ hoặc ghép thận nếu không được kiểm soát kịp thời.

3. Hậu quả toàn thân của suy giảm chức năng thận

Suy thận ảnh hưởng đến nhiều hệ thống trong cơ thể:

Tích tụ độc tố: Gây mệt mỏi, chán ăn, ngứa ngáy, chuột rút, mất ngủ.
Rối loạn huyết động: Tăng nguy cơ cao huyết áp, suy tim, nhồi máu cơ tim.
Rối loạn chuyển hóa: Loãng xương, viêm loét dạ dày, thiếu máu.
Ảnh hưởng tâm thần – sinh dục: Trầm cảm, suy giảm ham muốn, vô sinh, giảm tuổi thọ.

Suy thận gây ra ảnh hưởng gì tới sức khỏe người bệnh

Suy giảm chức năng thận sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống người bệnh như mệt mỏi, gây ra nhiều bệnh lý khác như cao huyết áp, suy tim thậm chí làm giảm tuổi thọ người bệnh (ảnh minh họa)

4. Điều trị sỏi thận – ngăn ngừa tổn thương thận

4.1. Nguyên tắc điều trị

Phát hiện sớm qua khám sức khỏe định kỳ hoặc khi có triệu chứng: tiểu buốt, tiểu máu, đau thắt lưng, sốt không rõ nguyên nhân.
Xử lý sỏi triệt để, ngăn ngừa tái phát và biến chứng.

4.2. Các phương pháp điều trị hiện đại

Tùy vị trí, kích thước và thành phần sỏi, bác sĩ có thể lựa chọn:

Phương pháp	Đặc điểm
Tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL)	Không mổ, sử dụng sóng xung để phá vỡ sỏi nhỏ – trung bình (<2cm)
Tán sỏi qua da đường hầm nhỏ (Mini-PCNL)	Dành cho sỏi thận lớn (>2cm), ít xâm lấn, sử dụng laser qua ống soi nhỏ
Nội soi niệu quản – tán sỏi ngược dòng bằng laser	Áp dụng cho sỏi niệu quản, không cần mổ, hiệu quả cao
Nội soi ống mềm – tán sỏi bằng laser	Áp dụng cho sỏi thận ở vị trí khó, ít đau, nhanh hồi phục
Phẫu thuật mở hoặc nội soi ổ bụng	Chỉ định trong các trường hợp đặc biệt hoặc biến chứng nặng

5. Phòng ngừa sỏi thận và bảo vệ chức năng thận

Uống đủ nước (2–2.5 lít/ngày).
Giảm muối, giảm đạm, hạn chế thực phẩm nhiều oxalat (trà đặc, rau bina, chocolate...).
Vận động đều đặn, tránh lối sống ít vận động.
Điều trị các bệnh nền như: nhiễm trùng tiết niệu, tăng axit uric máu, tăng calci máu.
Khám sức khỏe định kỳ và siêu âm hệ tiết niệu 6–12 tháng/lần để phát hiện sỏi sớm.

Kết luận

Sỏi thận không chỉ gây đau đớn mà còn đe dọa trực tiếp đến chức năng sống còn của thận nếu không được điều trị kịp thời. Việc chủ động phòng ngừa, tầm soát định kỳ và can thiệp sớm sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như viêm thận, suy thận cấp và mạn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP