✴️ Người bệnh u xơ tiền liệt tuyến có nên mổ không?
1. Tổng quan về u xơ tiền liệt tuyến
Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt, còn được gọi là phì đại lành tính tuyến tiền liệt, là một chẩn đoán mô học đặc trưng bởi sự tăng sinh của các yếu tố tế bào của tuyến tiền liệt.
Tuyến tiền liệt nằm ngay bên dưới bàng quang và phía trước trực tràng. Tuyến tiền liệt bao quanh một phần của niệu đạo, là ống dẫn nước tiểu và tinh trùng ra ngoài cơ thể. Niệu đạo đi qua tuyến tiền liệt, vì vậy nếu tuyến tiền liệt bị phì đại, nó có thể ngăn nước tiểu hoặc tinh dịch đi qua niệu đạo.
U xơ tiền liệt tuyến có nên mổ không là câu hỏi được nhiều người bênh quan tâm
Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt là vấn đề tuyến tiền liệt phổ biến nhất đối với nam giới trên 50 tuổi. Vào năm 2010, có tới 14 triệu nam giới ở Hoa Kỳ có các triệu chứng đường tiết niệu dưới gợi ý u xơ tuyến tiền liệt. Mặc dù u xơ tiền liệt tuyến hiếm khi gây ra các triệu chứng trước 40 tuổi, nhưng tỷ lệ mắc bệnh và các triệu chứng tăng dần theo tuổi. Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính ảnh hưởng đến khoảng 50% nam giới trong độ tuổi từ 51 đến 60 và lên đến 90% nam giới trên 80 tuổi.
2. Nguyên nhân gây u xơ tuyến tiền liệt
Nguyên nhân của tăng sản lành tính tuyến tiền liệt chưa được hiểu rõ nhưng bệnh xảy ra chủ yếu ở nam giới lớn tuổi. Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính không phát triển ở nam giới bị cắt bỏ tinh hoàn trước tuổi dậy thì. Vì vậy mà các nhà nghiên cứu cho rằng các yếu tố liên quan đến lão hóa và tinh hoàn có thể gây ra tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.
Hormone sinh dục của nam giới bao gồm testosterone và một lượng nhỏ estrogen. Càng lớn tuổi, lượng testosterone hoạt động trong máu càng giảm, dẫn đến tỷ lệ estrogen cao hơn. Do đó, việc tăng sản lành tính tuyến tiền liệt cũng có thể xảy ra do tỷ lệ estrogen cao hơn làm tăng hoạt động của các chất tăng sinh tế bào tuyến tiền liệt.
Một giả thuyết khác tập trung vào dihydrotestosterone, một loại hormone đóng vai trò trong sự phát triển và tăng trưởng của tuyến tiền liệt. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng ngay cả khi lượng testosterone trong máu giảm, đàn ông lớn tuổi vẫn tiếp tục sản xuất và tích tụ dihydrotestosterone cao trong tuyến tiền liệt. Sự tích tụ này có thể kích thích các tế bào tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển. Một số nghiên cứu cũng ghi nhận rằng những người đàn ông không sản xuất dihydrotestosterone không bị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt.
3. Nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt
Nam giới có các yếu tố sau đây có nhiều khả năng bị u xơ tiền liệt tuyến:
Nam giới trên 40 tuổi.
Tiền sử gia đình có người bị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt
Người bệnh thể trạng béo, bệnh tim và tuần hoàn, và bệnh tiểu đường tuýp 2.
Không tập thể dục thường xuyên
Rối loạn cương dương
Tỷ lệ u xơ tuyến tiền liệt có xu hướng tăng nhanh theo tuổi của nam giới
4. Dấu hiệu nhận biết u xơ tiền liệt tuyến
Các triệu chứng đường tiết niệu dưới gợi ý tăng sản lành tính tuyến tiền liệt có thể bao gồm:
Tiểu khó, tiểu rắt, tiểu nhiều lần trong ngày, luôn có cảm giác buồn tiểu mặc dù vừa tiểu xong.
Bí tiểu, dòng nước tiểu yếu hoặc bị gián đoạn.
Tiểu đêm, gây mất ngủ.
Đi tiểu không kiểm soát.
Đau sau khi xuất tinh hoặc khi đi tiểu.
Nước tiểu có màu hoặc mùi hôi bất thường.
Kích thước của tuyến tiền liệt không phải lúc nào cũng quyết định mức độ nghiêm trọng của tắc nghẽn hoặc các triệu chứng. Các triệu chứng do tăng sản lành tính tuyến tiền liệt thường xuất phát từ niệu đạo bị tắc hoặc do bàng quang làm việc quá sức để đưa nước tiểu qua chỗ tắc nghẽn.
5. Biến chứng nguy hiểm của u xơ tiền liệt tuyến
Các biến chứng của u xơ tuyến tiền liệt có thể bao gồm:
Đột ngột không có khả năng đi tiểu (bí tiểu): Người bệnh cần phải đặt một ống thông vào bàng quang để thoát nước tiểu. Một số người cần phẫu thuật để giảm bí tiểu.
Nhiễm trùng đường tiết niệu: Nước tiểu bị ứ lại trong bàng quang sẽ là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển gây nhiễm trùng đường tiết niệu.
Sỏi bàng quang: Bàng quang không đẩy hết được nước tiểu cũng làm tăng nguy lắng đọng những cặn trong nước tiểu tạo thành sỏi. Sỏi bàng quang có thể gây nhiễm trùng, kích thích bàng quang, tiểu ra máu và cản trở dòng chảy của nước tiểu.
Tổn thương bàng quang: Bàng quang chưa làm rỗng hoàn toàn cũng có thể căng ra và suy yếu theo thời gian. Kết quả là, thành cơ của bàng quang không còn co bóp đúng cách, khiến nước tiểu khó thoát hết ra ngoài.
Thận hư: Áp lực trong bàng quang do bí tiểu có thể trực tiếp làm hỏng thận hoặc do vi khuẩn từ bàng quang “lội ngược dòng” lên thận.
6. U xơ tiền liệt tuyến có nên mổ?
Thông thường, khi kích thước khối u xơ không quá lớn (dưới 50g) hoặc các triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt ở mức độ nhẹ và vừa thì phương pháp điều trị được sử dụng cho người bệnh là điều trị nội khoa bằng thuốc kết hợp với thay đổi lối sống (ăn uống, sinh hoạt).
Phương pháp mổ u xơ tuyến tiền liệt thường chỉ áp dụng cho trường hợp bệnh nặng, bệnh nhân đã xuất hiện biến chứng hay kích thước của khối u xơ quá lớn mà phương pháp điều trị nội khoa không có tác dụng. Người bệnh có thể cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến tiền liệt với 2 phương pháp chính là mổ nội soi và mổ hở.
Mổ nội soi tuyến tiền liệt áp dụng khi kích thước khối u xơ nhỏ hơn 70g. Đầu tiên bác sĩ sẽ đưa dụng cụ nội soi vào tuyến tiền liệt qua đường niệu đạo để tiến hành can thiệp cắt nhỏ khối u xơ rồi cầm máu bằng dao điện. Khối u xơ đã cắt sẽ được hút bỏ ra ngoài qua ống nội soi. Người bệnh sau mổ ít đau, thời gian phục hồi nhanh, không phải nằm viện dài ngày.
Khi kích thước khối u trên 70g hoặc khi người bệnh không có chỉ định mổ nội soi. Bác sĩ sẽ rạch một đường ngang bụng dưới đi đến tuyến tiền liệt và bóc tách khối u xơ. Phương pháp này gây đau đớn cho người bệnh và thời gian phục hồi cũng lâu hơn.
7. Chăm sóc người bệnh sau mổ u xơ tuyến tiền liệt
7.1 Chế độ nghỉ ngơi
Sau khi mổ u xơ tuyến tiền liệt, người bệnh cần nghỉ ngơi một vài ngày để phục hồi sức khỏe.
Nếu có tình trạng bí tiểu, tiểu khó, tiểu ra máu thì cần thông báo ngay với bác sĩ.
vệ sinh sạch sẽ, thay băng vết mổ (mổ hở) hàng ngày để tránh gây viêm nhiễm và biến chứng sau mổ.
Tập thể dục nhẹ nhàng, đi bộ hoặc chạy với tốc độ chậm.
Tránh vận động mạnh, mang vác vật nặng hoặc tập các động tác liên quan đến cơ bụng.
Tránh quan hệ tình dục 2 tháng sau mổ và lái xe (đặc biệt là lái xe đường dài) trong vài tuần sau phẫu thuật.
7.2 Chế độ dinh dưỡng
Bên cạnh việc nghỉ ngơi hợp lý thì chế độ dinh dưỡng cũng rất quan trọng giúp người bệnh nhanh chóng bình phục:
Ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi giúp cung cấp vitamin và các nguyên tố vi lượng rất tốt cho sức khỏe. Đặc biệt các loại thực phẩm có chứa vitamin A,C, beta-caroten như cà chua, cà rốt, bí ngô, cần tây, rau cải, giá đỗ,…có tác dụng chống oxy hóa giúp ức chế quá trình tăng sinh tuyến tiền liệt.
Chọn các loại thực phẩm giàu Omega 3 như cá ngừ, cá hồi, …có tác dụng kháng viêm tốt, người bệnh nhanh chóng phục hồi sau mổ.
Uống đủ nước mỗi ngày để thanh thải chất cặn bã, độc tố.
Tránh ăn những đồ cay nóng và thực phẩm giàu chất béo như đồ ăn nhanh, bơ, ớt, tiêu,…vì có thể gây viêm tấy vết mổ.
Như vậy, u xơ tiền liệt tuyến có nên mổ không còn tùy thuộc vào kích thước khối u và tiến triển của bệnh. Trong đó, mổ nội soi u xơ tuyến tiền liệt là phương pháp điều trị tối ưu, ít xâm lấn, đau đớn, thời gian phục hồi nhanh chóng.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
