✴️ Sỏi thận 4mm: có nguy hiểm không, điều trị và phòng ngừa thế nào?

1. Đánh giá mức độ nguy cơ

Sỏi thận 4mm là loại sỏi kích thước nhỏ, thường được phát hiện tình cờ khi kiểm tra sức khỏe định kỳ. Tuy chưa gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng thận, sỏi 4mm vẫn có thể tiềm ẩn nguy cơ gây biến chứng nếu không được theo dõi và xử trí thích hợp:

• Di chuyển xuống niệu quản, gây cơn đau quặn thận nếu kẹt tại vị trí hẹp.

• Tăng kích thước theo thời gian nếu không kiểm soát tốt chế độ ăn và lượng nước uống.

• Gây tắc nghẽn đường tiết niệu, dẫn đến ứ nước, giãn đài – bể thận.

• Tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm – nhiễm trùng niệu.

• Nếu không điều trị kịp thời, có thể tiến triển thành suy giảm chức năng thận mạn tính.

Sỏi thận 4mm thường chưa gây nguy hiểm quá lớn đối với sức khỏe bệnh nhân.

2. Chiến lược điều trị

2.1. Trường hợp không biến chứng

Chỉ định điều trị bảo tồn khi sỏi:

• Có kích thước <5mm.

• Chưa gây ứ nước hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu.

Phác đồ bao gồm:

• Thuốc hỗ trợ bài sỏi (theo chỉ định):

  • Lợi tiểu nhẹ.

  • Thuốc giãn cơ trơn niệu quản (tăng khả năng đẩy sỏi).

  • Giảm đau, kháng viêm nếu có triệu chứng.

• Chế độ sinh hoạt hợp lý:

  • Uống ≥ 2 lít nước/ngày, chia đều cả ngày, đặc biệt vào buổi sáng và sau vận động.

  • Tăng cường vận động nhẹ nhàng: đi bộ, yoga, lên cầu thang nhẹ, rung gối...

  • Tái khám định kỳ: đánh giá kích thước sỏi, diễn tiến lâm sàng.

• Lọc sỏi sau tiểu tiện: Gửi xét nghiệm để phân tích thành phần, hỗ trợ điều chỉnh chế độ ăn phòng tái phát.

Lưu ý: Không tự ý sử dụng thực phẩm chức năng hoặc thuốc dân gian, tránh nguy cơ tương tác thuốc và làm chậm trễ điều trị y khoa chính thống.

2.2. Trường hợp có biến chứng kèm theo

• Có nhiễm trùng đường tiểu: ưu tiên điều trị bằng kháng sinh theo kháng sinh đồ.

• Có bất thường giải phẫu (hẹp niệu quản, dị dạng đường niệu): cân nhắc can thiệp ngoại khoa hoặc nội soi theo chỉ định chuyên khoa.

• Kết hợp điều trị nguyên nhân nền (đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa nếu có).

Sỏi thận 4mm có thể điều trị bằng việc dùng một số loại thuốc, kết hợp uống nước và chế độ dinh dưỡng phù hợp

3. Hướng dẫn chăm sóc và dự phòng tiến triển sỏi

3.1. Uống đủ nước

• Mục tiêu: lượng nước tiểu ≥ 2 lít/ngày, màu vàng nhạt hoặc trong.

• Uống nước đều đặn cả ngày (tránh uống dồn quá nhiều vào buổi tối).

• Hạn chế mất nước do vận động mạnh hoặc thời tiết nóng.

3.2. Chế độ ăn uống điều chỉnh

• Hạn chế oxalat: rau bina, củ cải, đậu nành, chocolate, trà đặc…

• Cung cấp canxi vừa đủ (1.000–1.200 mg/ngày) theo nhu cầu lứa tuổi – tránh kiêng hoàn toàn.

• Giảm muối, đạm động vật (đặc biệt thịt đỏ), thức ăn chế biến sẵn.

• Tăng rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu citrate (chanh, cam...) giúp ức chế hình thành sỏi.

Thực đơn ăn uống có vai trò rất quan trọng đối với bệnh nhân mắc sỏi thận 4mm

3.3. Lối sống lành mạnh

• Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya và căng thẳng kéo dài.

• Tập thể dục đều đặn (ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần).

• Duy trì cân nặng hợp lý.

4. Kết luận

Sỏi thận 4mm là thể sỏi nhỏ, có khả năng tự đào thải nếu được theo dõi và xử trí đúng cách. Tuy không gây nguy hiểm ngay, nhưng nếu chủ quan có thể dẫn đến biến chứng đường tiết niệu, nhiễm trùng hoặc suy thận.

Việc duy trì lối sống lành mạnh, tái khám định kỳ, và tuân thủ hướng dẫn chuyên khoa thận – tiết niệu là yếu tố quyết định trong kiểm soát sỏi và bảo vệ chức năng thận lâu dài.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp