✴️ 8 căn bệnh trực tràng nguy hiểm nhưng rất thường gặp

Trực tràng là bộ phận nào? Nằm ở đâu?

Trực tràng là một bộ phân của đại tràng thuộc cơ quan tiêu hóa, đây thực chất là một đoạn ruột nối giữa đại tràng và ống hậu môn dài từ 11 – 15cm. Ở góc nghiêng, trực tràng có dạng uốn cong theo mặt trước của xương cụt và được cấu tạo bởi 5 lớp gồm: Lớp niêm mạc – lớp dưới niêm mạc – lớp cơ (gồm cơ vòng ở trong và cơ dọc ở ngoài) – lớp dưới thanh mạc – lớp thanh mạc.

Trực tràng đóng vai trò rất quan trọng trong việc giữ chất thải và tham gia trực tiếp vào quá trình đào thải. Tùy theo giới tính, trực tràng có sự thay đổi vị trí khác nhau một chút:

• Ở nam giới: Vị trí trực tràng sẽ nằm sau bàng quang, túi tinh, ống dẫn tinh, tuyến tiền liệt, bị ngăn cách bởi bàng quang và nối đến trung tâm đáy xương chậu;
• Ở nữ giới: Trực tràng thường nằm ở khu vực tử cung, âm đạo. Trực tràng gắn với thân tử cung, cổ tử cung và vòm âm đạo về phía trước. Còn phía dưới trực tràng là phần phúc mạc trực tràng gắn với thành sau âm đạo.

Chức năng chính của trực tràng

Trực tràng đóng vai trò chính là lưu lại chất thải và tham gia vào quá trình đào thải của cơ thể. Cụ thể, quá trình này sẽ được diễn ra như sau:

Sau khi thức ăn đã được dạ dày co bóp và tiêu hóa thành dạng dịch lỏng thì sẽ được chuyển qua ruột non, đại tràng và sau cùng là đến trực tràng. Lúc này các vi khuẩn trong trực tràng sẽ tiếp nhận thức ăn dạng dịch và phân giải để tách các khoáng chất, vitamin còn sót lại giúp cơ thể hấp thu tối đa dinh dưỡng từ thức ăn. Những thứ dư thừa, không tiêu hóa được hoặc không có ích cho cơ thể thì sẽ được trực tràng giữ lại.

Đại tiện là cả một quá trình hoạt động và là chức năng chính của trực tràng nhằm đẩy các chất thải ra khỏi cơ thể. Quá trình đại tiện bình thường sẽ diễn ra như sau: Đầu tiên, kết tràng sẽ vận động để đưa chất thải xuống trực tràng, kích thích các dây thần kinh truyền thông tin đến vỏ đại não. Khi vỏ đại não phản hồi lại thông tin sẽ giúp cơ thể có cảm giác muốn đi đại tiện. Lúc này, trực tràng đã sẵn sàng vận động đẩy chất thải ra bên ngoài cơ thể qua ống hậu môn.

Có thể nói, trực tràng là một bộ phận vô cùng quan trọng. Nếu trực tràng gặp vấn đề thì rất có thể chất thải của chúng ta sẽ không được đẩy ra ngoài, không thể đại tiện bình thường được và sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của cơ thể.

Minh họa đại tràng

8 Bệnh trực tràng nguy hiểm thường gặp

Viêm trực tràng

Bệnh viêm trực tràng có thể hiểu đơn giản là người bệnh bị tổn thương viêm loét xuất hiện quanh niêm mạc bên ngoài của trực tràng.

Đây là căn bệnh không phân biệt tuổi tác, giới tính và ai cũng có thể mắc phải đặc biệt là những người có thói quen như: thường xuyên hút thuốc lá, sử dụng các đồ uống có cồn: rượu, bia; sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, thức ăn chưa được nấu chín kĩ, nguồn nước bị ô nhiễm… làm tổn thương niêm mạc, dẫn đến viêm trực tràng. Những người sử dụng kháng sinh trong thời gian dài có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, làm tổn thương niêm mạc trực tràng.

Ngoài ra còn một vài nguyên nhân khác như: lây truyền, bệnh lậu (quan hệ tình dục với người bị bệnh, gây kích ứng niêm mạc trực tràng, dẫn đến viêm trực tràng), do tâm lý căng thẳng, stress kéo dài, hay do thói quen ăn ít chất xơ, uống ít nước cũng là một nguyên nhân phổ biến.

Viêm trực tràng là bệnh lý điển hình nhất trong các bệnh về trực tràng. Bệnh lý xảy ra khi trực tràng của người bệnh bị tổn thương dẫn đến viêm loét. Bệnh lý này làm ảnh hưởng rất lớn đến quá trình hoạt động của hệ tiêu hóa gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

U trực tràng

Trực tràng được xác định là cơ quan cuối cùng của ống tiêu hóa, cũng là cơ quan dễ xuất hiện khối u hơn so với những cơ quan khác trong cơ thể. Những khối u này được gọi là khối u trực tràng. U trực tràng có 2 loại là u lành tính và u ác tính.

Thông thường, khối u trực tràng thường là những khối u lành tính. Tuy nhiên, không thể loại trừ những trường hợp khối u này phát triển thành u ác tính dẫn đến ung thư và gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.

Do đó, việc phân biệt u lành tính và ác tính là điều rất quan trọng, từ đó sẽ giúp người bệnh có hướng phòng và điều trị bệnh kịp thời.

Sa trực tràng

Sa trực tràng là hiện tượng một phần hay toàn bộ trực tràng bị sa hoặc nhô ra ngoài qua lỗ hậu môn và chúng ta có thể nhìn thấy hoặc sờ được bằng tay. Bệnh xuất hiện phổ biến và không giới hạn độ tuổi.

Sa trực tràng được chia làm hai dạng chính là sa niêm mạc trực tràng và sa toàn bộ trực tràng. Tùy ở mức độ bệnh khác nhau, bệnh sa trực tràng có thể không xuất hiện triệu chứng nào. Nhưng với trường hợp nặng có thể xuất hiện dịch nhày từ hậu môn, chảy máu ở trực tràng và gây nên triệu chứng tắc nghẽn phân.

Viêm loét đại trực tràng chảy máu

Viêm loét đại trực tràng chảy máu là bệnh mạn tính, có tính chất tự miễn, gây loét và chảy máu đại trực tràng, tổn thương lan tỏa ở lớp niêm mạc và lớp dưới niêm mạc, không xâm nhập đến lớp cơ. Vị trí tổn thương chủ yếu ở trực tràng và giảm dần đến đại tràng phải.

Bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu là bệnh lý nguy hiểm, có xu hướng gia tăng ở các quốc gia phát triển. Bệnh xảy ra ở cả nam và nữ, với tỉ lệ tương đương. Nhóm tuổi khởi phát bệnh là từ 15 – 40 tuổi.

Polyp trực tràng

Polyp trực tràng là những khối u nằm ở thành ruột hoặc ở trực tràng. Đây là một bệnh lý khá phổ biến, bệnh thường ít xuất hiện triệu chứng nên rất khó phát hiện. Khối u này có thể lành tính hoặc ác tính. Polyp có nhiều kích thước khác nhau, polyp càng lớn thì nguy cơ ung thư hoặc tiền ung thư càng cao.

Thủng trực tràng

Thủng trực tràng là một lỗ xuất hiện trên thành trực tràng, bệnh nhân có thể xuất hiện 1 số triệu chứng như đau bụng đột ngột và âm ỉ. Nguyên nhân có thể do chấn thương từ tác động bên ngoài như bị đâm vật sắc nhọn hay thủ thuật y tế như nội soi đại trực tràng…

Thủng trực tràng khiến chất thải, vi khuẩn có hại dễ dàng xâm nhập vào khoang bụng và dễ dẫn đến tình rạng viêm phúc mạc hoặc hình thành áp-xe.

Bệnh Crohn

Bệnh Crohn còn được gọi là bệnh viêm đường ruột (IBD), với các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy nghiêm trong, đau đớn, mệt mỏi, giảm cân, suy dinh dưỡng và biến chứng nặng thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng.

Mặc dù bệnh Crohn không có cách chữa trị hoàn toàn mà người bệnh chỉ có thể sử dụng thuốc ức chế tình trạng của bệnh và bệnh có thể thuyên giảm dần, tuy nhiên cũng rất dễ tái phát.

Nhiễm lỵ Amip ở trực tràng

Bệnh lỵ Amip là một bệnh truyền nhiễm lây bằng đường tiêu hóa, gây ra những tổn thương đặc trưng là các vết viêm loét ở niêm mạc đại tràng và có khả năng gây ra các ổ áp-xe ở những cơ quan khác (gan, não…). Bệnh có thể ở dạng cấp tính và có thể tiến triển thành mạn tính nếu không được điều trị tích cực.

Ung thư trực tràng là căn bệnh trực tràng nguy hiểm nhất

Triệu chứng chung của bệnh trực tràng

Trực tràng là một bộ phận tiêu hóa tham gia vào quá trình đào thải chất thải ra khỏi cơ thể. Vậy nên, vì một số lý do mà chức năng của trực tràng bị ảnh hưởng dẫn đến xuất hiện nhiều bệnh lý. Dưới đây là một số triệu chứng báo hiệu có thể bạn đang gặp vấn đề ở trực tràng:

• Rối loạn tiêu hóa;
• Chán ăn, đầy bụng;
• Sụt cân bất thường;
• Đi ngoài phân nhỏ;
• Đi ngoài kèm máu;
• Táo bón;
• Co thắt dạ dày;
• Mệt mỏi, căng thẳng, chóng mặt.

Phát hiện bệnh trực tràng bằng phương pháp nội soi

Nội soi trực tràng là gì?

Nội soi trực tràng là một kỹ thuật y học được đánh giá cao trong chẩn đoán. Phương pháp này sử dụng ống nội soi mềm để quan sát sát bộ phận trực tràng, giúp bác sĩ phát hiện những bất thường ở trực tràng như viêm loét, polyp, khối u lành tính hay ác tính, tổn thương xuất huyết niêm mạc… Bên cạnh đó, bác sĩ có thể tiến hành sinh thiết lấy bệnh phẩm trong trường hợp ung thư hoặc tiến hành điều trị loại polyp cần thiết.

Các bước tiến hành nội soi trực tràng

Nội soi trực tràng được thực hiện qua 2 khâu chính là khâu chuẩn bị và khâu nội soi.

• Chuẩn bị:

– Bệnh nhân cần làm một số xét nghiệm máu cần thiết

– Làm sạch hậu môn, trực tràng: Trước 3 – 4 ngày nội soi, người bệnh nên ăn nhẹ, dùng các thực phẩm ít chất xơ, dễ tiêu hóa như cơm, rau củ trái cây không hạt, không vỏ, thịt nạc, trứng… Bạn cần nhịn ăn từ tối hôm trước cho hôm sau nội soi. Đồng thời, nhân viên y tế sẽ đưa thuốc uống hoặc thụt rửa giúp cho trực tràng, hậu môn được sạch sẽ, dễ dàng đưa ống nội soi vào và dễ dàng quan sát bề mặt trực tràng.

• Nội soi

– Bước 1: Chuẩn bị nơi nội soi là bệnh viện, phòng khám có đầy đủ máy móc nội soi, ánh sáng và người thực hiện nôi soi (bác sĩ, kỹ thuật viên).

– Bước 2: Bệnh nhân sẽ được nằm nghiêng trên giường và được kiểm tra hậu môn. Bác sĩ sẽ thăm khám trực tràng xem có tổn thương nào không bằng ngón tay đeo găng.

– Bước 3: Bôi trơn ống nội soi

– Bước 4: Ống nội soi được bác sĩ đưa từ từ qua hậu môn để vào trực tràng, vừa đưa vào vừa quan sát màn hình để xem xét tình trạng niêm mạc bên trong hậu môn và trực tràng.

Phát hiện bệnh đại tràng bằng phương pháp nội soi

Nội soi trực tràng ở đâu tốt?

Một đơn vị nội soi đại tràng tốt cần đảm bảo các điều kiện sau như:

• Đội ngũ bác sĩ trực tiếp nội soi có chuyên môn giỏi, được đào tạo chuyên sâu về nội soi;
• Trang thiết bị hỗ trợ hiện đại, tiên tiến, đáp ứng được các tiêu chuẩn hiện nay trên thế giới;
• Đảm bảo vệ sinh, sát khuẩn, an toàn trong quá trình nội soi.

Nội soi đại tràng có đắt không?

Tùy từng cơ sở bệnh viện, phòng khám, phương pháp nội soi cũng như kỹ thuật phát sinh trong quá trình nội soi (như cắt polyp, cầm máu trong xuất huyết…) mà chi phí cũng khác nhau và có sự chênh lệch.

Nhìn chung chi phí nội soi trực tràng ở các bệnh viện không chênh lệch quá nhiều. Nhưng bạn đừng quá băn khoăn về chi phí nội soi mà hãy chọn những cơ sở có trình độ chuyên môn cao và uy tín đem đến cho bạn sự tin cậy cao nhất.

Biện pháp phòng ngừa các bệnh đại tràng

• Kiểm tra đại trực tràng thường xuyên;
• Ăn uống lành mạnh, khoa học;
• Không sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích;
• Thường xuyên rèn luyện thể lực, vận động sẽ làm giảm nguy cơ các bệnh lý liên quan đến trực tràng;
• 6 tháng/1 lần, bạn nên đến các cơ sở chuyên khoa uy tín để tầm soát ung thư đại trực tràng./.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp