Yếu tố đầu tiên khiến bệnh hen phế quản dễ tái phát thường những người bị mắc các bệnh viêm đường hô hấp như viêm mũi họng, viêm VA, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản,… đặc biệt là trẻ nhỏ.
Các bệnh viêm đường hô hấp này chủ yếu do virus, vi khuẩn gây bệnh và có xu hướng gia tăng mạnh vào thời điểm giao mùa, đặc biệt là khi trời trở lạnh. Khi thời tiết lạnh là cơ hội để các virus, vi khuẩn gây các bệnh đường hô hấp, điển hình là viêm đường hô hấp. Thời tiết lạnh cũng dễ mắc cảm lạnh hoặc bệnh cúm, gây nhiễm trùng đường hô hấp từ đó làm khởi phát cơn hen.
Yếu tố tiếp theo làm tái phát hen phế quản là các nhân tốt gây dị ứng như con trùng, lông thú nuôi trong nhà (như chó, mèo,…), mạt gà, một số thức ăn dễ gây dị ứng như tôm, cua, ốc… khiến cho những người có tiền sử bị hen phế quản dễ tái phát.
Sự ô nhiễm môi trường sống, khói, bụi bẩn cũng là nhân tố khiến bệnh dễ tái phát. Khói thuốc lá, thuốc lào do người lớn phả ra thường xuyên, khói bếp đun rơm rạ hoặc bếp than tổ ong, khói bụi tại các khu công nghiệp,… là ảnh hưởng đến đường hô hấp của chúng ta, gây ra nhiều bệnh hô hấp trong đó có sự tái phát của bệnh hen phế quản.
Ngoài ra còn một yếu tố không thể bỏ qua đó là yếu tố di truyền. Nếu bố hoặc mẹ bị hen phế quản thì con sinh ra có nguy cơ mắc bệnh lên đến 30-50%. Bên cạnh đó các chất phụ gia trong thực phẩm và các chat bảo quản, dược phẩm gây dị ứng cũng là một trong những tác nhân khiến bệnh tái phát.
Các cơn hen phế quản nhẹ thường có biểu hiện bởi các cơn ho như ho gà, hơi tức ngực, thường xuất hiện khi gắng sức khóc hay chạy nhảy quá mức,…
Đối với hen phế quản vừa, cũng xuất hiện các cơn ho nhưng tiếng nói bị ngắt quãng, người bệnh bắt đầu cảm thấy hõm lồng ngực, nghe thấy tiếng ran rít khi thở ra.
Hen phế quản nặng khiến người bệnh cảm thấy khó thở, ho, co kéo lồng ngực, trẻ nhỏ không thể bú được, nhìn môi trẻ thấy tím tái, nói hoặc khóc khó khăn, nghe phổi thấy có tiếng ran rít to cả khi trẻ thở ra và hít vào.
Khi cơn hen phế quản tái phát nặng, có thể cảm thấy khó thở dữ dội, không thể nói hoặc khóc, mặt mũi tím tái khi này cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay để được xử trí kịp thời.
Để phòng bệnh đặc biệt là vào mùa lạnh, ban cần chú ý những vấn đề sau:
– Mặc áo ấm để tránh bị cảm lạnh, đặc biệt là trẻ nhỏ cần trang bị áo và khăn ấm khi đi ra khỏi nhà.
– Trời lạnh nên tắm trong phòng kín gió, không có gió lùa, tắm bằng nước ấm, tắm xong phải lau người bằng khăn khô và mặc ngay quần áo ấm cho trẻ.
– Có thể xử dụng máy sưởi để làm ấm nhưng tuyệt đối không dùng các loại lò sưởi, máy sưởi có tạo khi như sưởi bằng bếp than để trong nhà vì khiến bệnh dễ tái phát và gây ngộ độc khí.
– Đối với người có tiền sử bị hen phế quản hay dị ứng thực phẩm thì cần tránh sử dụng các thực phẩm dễ gây dị ứng như tôm, cua, ốc,…
– Những người bị hen phế quản không nên hút thuốc lá, thuốc lào, trong nhà có trẻ bị hen phế quản bố mẹ hay người lớn cũng không nên hút thuốc trong nhà.
– Hạn chế cho trẻ tiếp xúc gần các khu vực nhiều khói bụi như bếp đun củi, rơm, rạ, khu khỏi bụi công nghiệp,…
– Vệ sinh phòng ngủ, chăn, gối, đệm,… thường xuyên.
– Bổ sung thức ăn có chứa vitamin C, acid béo omega-3,… để giúp tăng cường sức đề kháng.
Người từng bị hen phế quản, đã được bác sĩ tư vấn và điều trị cần nghe theo chỉ dẫn của bác sĩ và đi thăm khám ngay khi có triệu chứng khác thường. Trẻ em bị hen phế quản không giống như người lớn về loại thuốc, liều lượng và cách dùng vì vậy cần đưa bé đi thăm khám với bác sĩ để được xử trí kịp thời tránh bệnh tái phát.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh