Viêm màng phổi là gì?
Màng phổi là các mô bao phủ bên trong lồng ngực và bên ngoài phổi. Giữa màng phổi có một khoảng trống gọi là khoang màng phổi. Bình thường có một lượng nhỏ dịch lấp đầy khoang màng phổi. Khi hít vào, chất dịch này cho phép màng phổi trượt nhẹ nhàng lên nhau.
Ở người bị viêm màng phổi, màng phổi bị viêm và cọ xát với nhau gây ra đau ngực. Viêm màng phổi có thể tiến triển nhanh chóng do tình trạng khẩn cấp về sức khỏe, chẳng hạn như:
-
Xẹp phổi, được gọi là tràn khí màng phổi;
-
Các vấn đề tim mạch;
-
Chấn thương ngực.
Một số trường hợp viêm màng phổi mãn tính, kéo dài vài ngày đến vài tuần. Nguyên nhân có thể là do nhiễm trùng, bệnh lao (TB) hoặc một số vấn đề sức khỏe khác như viêm khớp dạng thấp hoặc ung thư.
Viêm màng phổi có khả năng lây từ người này sang người khác nếu là kết quả của bệnh truyền nhiễm chẳng hạn như bệnh lao.
Các triệu chứng
Triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh viêm màng phổi là đau nhói, đau thắt ở ngực hoặc vai. Một trường hợp có cảm giác đau âm ỉ hoặc đau rát. Cơn đau trở nên tồi tệ hơn khi:
-
Hít sâu;
-
Ho khan;
-
Hắt xì;
-
Di chuyển ngực hoặc thân mình.
Ngoài ra, một người thường có thêm các triệu chứng tương ứng với vấn đề sức khỏe gây ra bệnh viêm màng phổi. Việc theo dõi qua thời gian, mức độ tiến triển và tái phát của viêm màng phổi có thể giúp bác sĩ tìm ra nguyên nhân.
Nguyên nhân nào gây viêm màng phổi
Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm màng phổi. Trong nhiều trường hợp, viêm màng phổi là một biến chứng của một bệnh lý khác.
Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh viêm màng phổi là do nhiễm virus. Viêm màng phổi hình thành khi nhiễm trùng lan đến khoang màng phổi. Các nguyên nhân khác của viêm màng phổi bao gồm:
-
Nhiễm trùng do vi khuẩn, chẳng hạn như viêm phổi hoặc lao
-
Viêm khớp dạng thấp, lupus và các bệnh tự miễn dịch khác
-
Vết thương ở ngực
-
Thuyên tắc phổi
-
U màng phổi
-
Ung thư phổi
-
Khi viêm phổi do vi khuẩn lan rộng, có thể dẫn đến viêm màng phổi
Hút thuốc lá không có khả năng gây viêm màng phổi trực tiếp, nhưng nó có thể gây ho và làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm màng phổi.
Điều trị viêm màng phổi
Điều trị viêm màng phổi cần được giải quyết bằng cách điều trị nguyên nhân cơ bản. Trong quá trình điều trị, một số phương pháp có thể giúp bệnh nhân giảm các triệu chứng như đau ngực và vai.
Viêm màng phổi do nhiễm virus thường tự khỏi mà không cần điều trị. Trong khi nhiễm trùng do vi khuẩn là nguyên nhân sẽ được điều trị bằng cách dùng thuốc kháng sinh.
Ngoài ra, viêm màng phổi đôi khi gây ra tình trạng tràn dịch màng phổi. Đối với trường hợp này có thể cần dẫn dịch lưu qua ống ra ngoài..
Kiểm soát cơn đau tại nhà
Thuốc có thể làm dịu cơn đau do viêm màng phổi, một thuốc có thể sử dụng như thuốc chống viêm không steroid hoặc NSAID. Đối với những trường hợp nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau và ho.
Nghỉ ngơi có thể giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn. Nhiều người cho biết rằng nằm nghiêng về phía ngực bị đau có thể giúp giảm bớt cơn đau.
Chẩn đoán
Có thể chẩn đoán viêm màng phổi bằng thăm khám lâm sàng kết hợp với điều tra tiền sử bệnh lý. Trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ có thể nghe được các màng phổi cọ xát với nhau bằng cách sử dụng ống nghe. Âm thanh này được gọi là tiếng cọ màng phổi.
Các bác sĩ cũng có thể chẩn đoán viêm màng phổi bằng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như chụp CT hoặc MRI. Chụp X-quang ngực cũng có thể cho thấy chấn thương xương sườn trước đó hoặc các dấu hiệu nhiễm trùng.
Nếu xác định bị tràn dịch màng phổi, bác sĩ có thể dùng kim lấy mẫu dịch để xét nghiệm. Ngoài ra, xét nghiệm máu cũng được dùng kiểm tra các rối loạn tự miễn dịch hoặc sinh thiết để kiểm tra ung thư.
Các tình trạng liên quan và triển vọng trong điều trị
Viêm màng phổi có thể điều trị được, tiên lượng điều trị tốt. Tuy nhiên viêm màng phổi vẫn có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:
Tràn dịch màng phổi: Là tình trạng tích tụ dịch trong khoang màng phổi. Sự tích tụ có thể đẩy màng phổi ra xa nhau và làm giảm phần nào cơn đau. Tuy nhiên, khi lượng dịch quá lớn có thể gây chèn ép khiến việc thở trở nên khó khăn hơn.
Bác sĩ cần xác định nguyên nhân gây ra tràn dịch màng phổi, có thể sẽ cần dẫn lưu dịch ra ngoài với mục đích chẩn đoán cũng như làm giảm các triệu chứng.
Tràn khí màng phổi: Tràn khí màng phổi hay xẹp phổi, có thể dẫn đến chấn thương ở thành ngực. Sự xẹp của một hoặc cả hai phổi có thể dẫn đến sự tích tụ của không khí trong khoang màng phổi.
Hemothorax
Hemothorax là tình trạng tích tụ máu trong khoang màng phổi thường xảy ra nhất sau chấn thương ở ngực.
Phòng ngừa
Phát hiện và xử trí các tình trạng sức khỏe kể trên một cách nhanh chóng có thể ngăn ngừa viêm màng phổi. Ví dụ, chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời nhiễm trùng có thể ngăn dịch tích tụ trong khoang màng phổi hoặc giảm thiểu mức độ viêm nhiễm.
Triệu chứng phổ biến nhất của viêm màng phổi chỉ là đau ngực, vì vậy nên việc chẩn đoán có thể gặp nhiều khó khăn.
Nghỉ ngơi nhiều, duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh cũng có thể giúp nâng cao sức khỏe cũng như ngăn ngừa các vấn đề như viêm màng phổi.
Xem thêm: Xẹp phổi
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
