✴️ Các giai đoạn tai biến mạch máu não diễn biến ra sao?

Tai biến mạch máu não là một trong những bệnh lý nguy hiểm gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe mà nhiều người gặp phải, đặc biệt là người lớn tuổi. Với những hậu quả nặng nề mà bệnh mang lại thì việc tìm hiểu và nắm rõ các giai đoạn tai biến mạch máu não là điều rất cần thiết để có biện pháp xử trí và phòng ngừa hiệu quả.

1. Tai biến mạch máu não là gì?

Trong y khoa, tai biến mạch máu não còn được gọi bằng tên khác đó là đột quỵ não. Đây là bệnh lý nguy hiểm xảy ra khi lượng máu lưu thông lên não bị ngưng đột ngột khiến các mạch máu não bị vỡ hoặc tắc.

Căn bệnh này được xếp vào top 3 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người mắc, chỉ sau bệnh ung thư và tim mạch. Cơn tai biến thường xảy ra đột ngột, bất ngờ, do đó nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng hôn mê sâu, thậm chí gây tử vong. Những trường hợp được phát hiện và xử trí kịp thời vẫn có thể để lại những biến chứng nặng nề, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày của bản thân và gia đình người bệnh.

Tai biến mạch máu não diễn ra đột ngột, bất ngờ, nếu không được cấp cứu kịp thời và đúng cách có nguy cơ dẫn đến tử vong

2. Các giai đoạn tiến triển của tai biến mạch máu não

Bệnh tai biến mạch máu não bao gồm 2 giai đoạn phát triển đó là giai đoạn khởi phát và giai đoạn toàn phát. Diễn biến của cơn tai biến cụ thể như sau:

2.1 Các giai đoạn tai biến mạch máu não – Giai đoạn khởi phát

Ở giai đoạn này, người bệnh thường có những triệu chứng không rõ ràng và cũng không quá nghiêm trọng. Một số trường hợp sẽ có biểu hiện bất thường như đột ngột ngã gục dẫn đến hôn mê sâu, tuy nhiên phần nhiều ở giai đoạn này người bệnh thường không xuất hiện các biểu hiện như vậy.

Tùy thuộc vào tình trạng và mức độ tai biến mà mỗi người sẽ có những triệu chứng khác nhau. Để nhận biết giai đoạn khởi phát của tai biến mạch máu não, cần theo dõi các dấu hiệu thường gặp sau đây:

– Đột ngột hoa mắt, chóng mặt, đau đầu không rõ nguyên nhân.

– Cảm thấy một bên má nặng hơn và bị rủ xuống.

– Một bên cánh tay và một bên chân bị mất cảm giác, buông thõng.

– Một hoặc cả hai bên mắt bị mờ dần, thị lực giảm sút và xuất hiện ù tai.

– Không nói được hoặc không thể kiểm soát được lời nói, miệng hơi méo đi.

Cơn đau đầu dữ dội có thể xuất hiện ở giai đoạn khởi phát của tai biến mạch máu não

2.2 Giai đoạn toàn phát là một trong các giai đoạn tai biến mạch máu não

Bước sang giai đoạn toàn phát, người bệnh sẽ thấy xuất hiện những hội chứng phổ biến như: hội chứng màng não, rối loạn hệ thần kinh. Tình trạng này sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm như liệt nửa người, hôn mê hay rối loạn thực vật.

Những người bị tai biến mạch máu não thường rơi vào trạng thái hôn mê sâu và nặng. Lúc này, sắc mặt của người bệnh trở nên tái nhợt đi kèm với các biểu hiện như khó nuốt, thở to, mất kiểm soát đại tiểu tiện, cơ thể bất động, mất phản xạ giác mạc.

Khi gặp tình trạng liệt nửa người, bên bị liệt sẽ có xu hướng giảm trương lực kể cả ở mặt. Người bệnh sẽ nằm ở tư thế đầu và mặt quay về phía bị tổn thương. Tuy nhiên, khi xảy ra cơn tai biến sẽ xuất hiện dấu hiệu phù não, điều này cũng có thể khiến người bệnh bị liệt cả hai bên.

Những người gặp phải hội chứng rối loạn thực vật sẽ xuất hiện một loạt các triệu chứng như:

– Tăng tiết phế quản, dẫn đến hiện tượng ứ đọng đờm, dãi.

– Rối loạn nhịp thở và nhịp tim.

– Tăng tiết động mạch.

– Nhiệt độ cơ thể tăng cao.

– Da mặt chuyển từ xanh sang tím.

Giai đoạn này thường dễ xảy ra tử vong cho người bệnh, nhất là trong những giờ đầu hoặc cuối của tuần điều trị đầu tiên. Những trường hợp được điều trị kịp thời có thể không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng sẽ để lại di chứng suốt đời như chứng đau đầu, rối loạn tâm thần… và cũng có thể gặp cơn tai biến tái phát bất cứ lúc nào.

3. Điều cần làm khi cấp cứu bệnh nhân tai biến mạch máu não

Khi có người thân hoặc vô tình gặp phải người bị tai biến mạch máu não, cần thực hiện những điều sau đây:

3.1 Gọi xe cấp cứu

Hãy liên hệ ngay cấp cứu, đặc biệt là nối máy với các bác sĩ chuyên khoa Nội thần kinh để được tư vấn, hỗ trợ đưa người bệnh đến bệnh viện. Trong thời gian chờ cấp cứu tới, hãy quan sát xem người bệnh còn tỉnh táo hay không để có các biện pháp sơ cứu kịp thời.

Trong trường hợp người bệnh vẫn tỉnh táo, hãy để người bệnh nằm yên tĩnh, tránh tụ tập đông người vì có thể gây khó thở và thiếu oxy, không gây ồn ào và chờ xe cấp cứu đến.

Với trường hợp người bệnh hôn mê, nên xem xét hơi thở của người bệnh. Nếu nhận thấy tình trạng ngưng thở thì cần hô hấp nhân tạo kịp thời.

3.2 Tuyệt đối không cho người bệnh sử dụng thuốc hoặc ăn uống bất cứ thứ gì

Nguyên tắc trong sơ cứu người bệnh tai biến mạch máu não đó là không nên cho người bệnh ăn hoặc uống dù là khi đang còn tỉnh táo. Bởi lúc này đường thở của người bệnh đang suy yếu, việc ăn uống sẽ dẫn đến khó thở và có thể gây tử vong.

3.3 Đặt người bệnh ở tư thế an toàn

Nên đặt người bệnh ở tư thế nằm nghiêng để giúp bảo vệ đường thở. Ngoài ra, việc nằm nghiêng còn giúp người bệnh tránh khỏi tình trạng hít phải những chất nôn vào trong phổi, gây tắc đường thở và suy hô hấp nặng khi bị nôn.

Khi sơ cứu người bị tai biến mạch máu não cần lưu ý đặt người bệnh ở tư thế an toàn

4. Phòng ngừa nguy cơ tai biến mạch máu não ở người bệnh?

Để phòng ngừa tốt bệnh tai biến mạch máu não, nên tham khảo và áp dụng một số biện pháp sau đây:

– Phát hiện sớm và điều trị các bệnh lý nguy cơ như tăng huyết áp, căng thẳng thần kinh, xơ vữa động mạch…

– Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trên cơ thể như đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt mà không rõ lý do cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra kịp thời.

– Nếu đã từng mắc bệnh, cần cẩn trọng trong mọi hoạt động bởi tai biến rất dễ tái phát. Bệnh nhân cần kết hợp điều trị giữa dùng thuốc, vận động nhẹ nhàng và xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp.

– Hạn chế các thực phẩm nhiều chất béo, đường, muối… để giảm áp lực cho cơ thể.

– Tăng cường rèn luyện thể dục thể thao, lựa chọn những môn thể thao nhẹ nhàng như yoga, đi bộ, ngồi thiền… để giúp nâng cao sức đề kháng, tăng cường dẻo dai và giảm bớt nguy cơ tai biến.

Trên đây là những thông tin hữu ích về bệnh tai biến mạch máu não và các giai đoạn tiến triển của bệnh. Hy vọng bài viết sẽ giúp được người đọc trong việc phát hiện và phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp