Cơ chế hoạt động của melatonin?

Một số người sử dụng melatonin dưới dạng thực phẩm chức năng để hỗ trợ các vấn đề về giấc ngủ như lệch múi giờ và mất ngủ.

Cơ chế hoạt động của melatonin?

Melatonin tự nhiên được tạo ra từ tuyến tùng tại não. Tiếp xúc với ánh sáng sẽ ức chế việc sản xuất melatonin, trong khi tiếp xúc với bóng tối sẽ kích thích sản xuất melatonin.

Lượng melatonin trong não sẽ bắt đầu tăng lên khi mặt trời lặn và sẽ đạt đỉnh vào nửa đêm, sau đó sẽ bắt đầu giảm xuống khi mặt trời sắp mọc. Melatonin hoạt động sẽ ức chế các tín hiệu kích thích sự tỉnh táo, do đó, bạn sẽ cảm thấy buồn ngủ và mệt mỏi hơn khi gần đến giờ đi ngủ.

Vì melatonin kích thích ảnh hưởng của việc ngủ nên việc bổ sung melatonin được sử dụng để điều trị nhiều vấn đề về giấc ngủ, bao gồm:

Mất ngủ
Lệch múi giờ
Rối loạn giấc ngủ do làm ca đêm
Rối loạn giấc ngủ bị trì hoãn
Các vấn đề về giấc ngủ ở trẻ tự kỷ hoặc tăng động giảm chú ý.

Liều melatonin an toàn là gì?

FDA không coi melatonin là một loại thuốc. Vì lý do này, thông tin về liều tối đa, liều an toàn còn rất hạn chế.

Trên thực tế, liều melatonin sử dụng trong các nghiên cứu khoa học rất khác nhau, dao động từ 0,1mg cho đến 10mg. Một nghiên cứu năm 2017 còn định nghĩa rằng liều melatonin thông thường là từ 1-5mg.

Melatonin thường mất từ 1-2 tiếng mới phát huy tác dụng, do vậy, thường được sử dụng trước khi đi ngủ khoảng 2 tiếng. Nếu bạn là người lần đầu sử dụng melatonin, bạn nên bắt đầu với liều thấp và nên hỏi ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng.

Melatonin cho trẻ em

Cũng giống như việc sử dụng melatonin cho người trưởng thành, không có nhiều thông tin về liều tối đa, liều an toàn trong việc sử dụng melatonin cho trẻ em. Liều khuyến nghị có thể sẽ khác nhau tuỳ thuộc vào tuổi của trẻ. Nghiên cứu năm 2016 gợi ý liều dưới đây, sử dụng từ 30-60 phút trước khi đi ngủ:

1mg cho trẻ sơ sinh
2,5-3mg cho trẻ lớn
5mg cho trẻ vị thành niên

Vì không có hướng dẫn về liều sử dụng melatonin cho trẻ em, nên hãy đảm bảo rằng bạn đã hỏi ý kiến bác sỹ trước khi cho trẻ sử dụng melatonin.

Melatonin cho người cao tuổi

Lượng melatonin mà cơ thể sản xuất sẽ giảm dần theo tuổi. Vì lí do đó, bổ sung melatonin có thể giúp ích với người cao tuổi gặp phải các vấn đề về giấc ngủ. Các nghiên cứu vẫn đang xem xét về liều tối đa cho người cao tuổi. Nghiên cứu năm 2016 về việc hỗ trợ giấc ngủ cho người cao tuổi gợi ý rằng, liều từ 1-2mg melatonin giải phóng nhanh, uống 1h trước khi đi ngủ.

Tính an toàn của việc bổ sung melatonin

FDA phân loại melatonin là thực phẩm bổ sung, nghĩa là việc kiểm soát sẽ không nghiêm ngặt bằng các loại thuốc biệt dược.

Nghiên cứu năm 2017 trên 31 loại melatonin dưới dạng thực phẩm bổ sung khác nhau chỉ ra rằng thành phần melatonin của 71% số sản phẩm nghiên cứu không khớp với những gì ghi trên nhãn. Ngoài ra, 26% số sản phẩm nghiên cứu có chứa serotonin – một chất có thể sẽ gây hại kể cả với hàm lượng rất nhỏ.

Nguy cơ của việc sử dụng melatonin mỗi tối

Sử dụng melatonin dưới dạng thực phẩm bổ sung trong thời gian ngắn được coi là an toàn với đa số người trưởng thành và trẻ em. Tuy nhiên, thông tin về ảnh hưởng của việc sử dụng melatonin trong thời gian dài còn rất hạn chế.

Vì lượng melatonin sẽ giảm một cách tự nhiên khi bắt đầu bước vào tuổi dậy thì nên có một số lo ngại về việc sử dụng melatonin kéo dài ở trẻ em sẽ làm trẻ bị dậy thì muộn. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn về vấn đề này.

Sử dụng quá liều melatonin?

Melatonin nhìn chung là an toàn. Tuy nhiên, các phản ứng phụ nhẹ có thể xảy ra, đặc biệt là nếu bạn sử dụng liều cao hoặc sử dụng công thức giải phóng chậm.

Các phản ứng phụ của việc sử dụng melatonin bao gồm:

Cảm thấy lờ đờ, buồn ngủ
Đau đầu
Chóng mặt
Buồn nôn
Tiểu nhiều hoặc đái dầm ở trẻ em

Các phản ứng phụ ít gặp hơn bao gồm:

Dễ bị kích động
Đau bụng
Run nhẹ
Cảm thấy trầm cảm, lo âu
Lú lẫn hoặc mất phương hướng
Hạ huyết áp

Nếu bạn gặp phải các phản ứng phụ của việc sử dụng melatonin, ngừng sử dụng ngay và trao đổi với bác sỹ. Bác sỹ có thể kê liều thấp hơn hoặc thử một loại thuốc hỗ trợ giấc ngủ khác.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP