Mất trí nhớ ảnh hưởng đến bạn nhiều hơn là chỉ khiến bạn quên đi mọi người. Các nghiên cứu tiếp tục cho thấytình trạng phức tạp này được đánh dấu bởi một vài triệu chứng, đặc biệt là ở giai đoạn sớm của bệnh. Nhưng không phải lúc nào chúng cũng dễ dàng để nhận ra: từ việc thường xuyên bị ngã cho tới việc không nhận ra được những lời mỉa mai – một vài dấu hiệu cảnh báo sớm của chứng mất trí rất khó để nhận ra.
Làm thế nào để bạn có thể biết được nếu bạn hoặc những thân yêu đang có những dấu hiệu của bệnh Alzheimer hoặc một hình thức sa sút trí tuê khác? Bất cứ một thay đổi nào khác với những hành vi hoặc khả năng bình thường của một người có thể là một nguyên nhân. Hãy nhìn vào một vài dấu hiệu sớm nhất của chứng sa sút trí tuệ - bạn có thể sẽ rất ngạc nhiên đấy!
Không nhận thức được những lời mỉa mai
Bạn có thể hoặc không thể đánh giá những lời mỉa mai hài hước, nhưng mỉa mai là một phần trong văn hóa của chúng ta. Nó được coi như một cách hay để phê bình và vì vậy chúng liên tục được sử dụng, thậm chí ngay cả khi chúng ta đang cố gắng để tốt đẹp hơn. Nghiên cứu cho thấy rằng những người mắc cả chứng sa sút trí tuệ ở vùng thùy trán trước (FTD) và Alzheimer thường gặp nhiều khó khăn hơn, cần nhiều thời gian hơn trong việc nhận ra những lời mỉa mai. Những người mắc chứng sa sút trí tuệ FTD không thể nhận ra khi người khác đang nói dối, mặc dù những người mắc bệnh Alzheimer vẫn có thể.
Thường xuyên bị ngã
Bạn liên tục vấp ngã khi đi bộ? Theo nghiên cứu, mọi người đều ngã nhiều lần nhưng thường xuyên ngã có thể là một dấu hiệu sớm của căn bệnh Alzheimer. Một nghiên cứu năm 2011 được trình bày ở Hội nghị Quốc tế Hiệp Hội Alzheimer ở Pari theo dõi phim chụp cắt lớp não của 125 người cao tuổi và đồng thời yêu cầu họ theo dõi mức độ thường xuyên họ vấp ngã trong vòng 8 tháng. Kết quả? Những người tham gia nghiên cứu đã cho thấy những dấu hiệu sớm của bệnh Alzheimer cũng bị ngã thường xuyên hơn. Mọi người thường đi kiểm tra khi họ quên những thứ trên danh sách tạp hóa tuần trước, nhưng khi vợ/chồng họ nó họ đã ngã 4 lần vào năm ngoái thì đó là một dấu hiệu của một vấn đề.
Những người có những rối loạn về chuyển động, được gọi là bệnh bại liệt hạt nhân tiến bộ (còn được gọi là hội chứng Steele-Richardson-Olszewski, là rối loạn não không phổ biến gây ra các vấn đề nghiêm trọng trọng việc đi bộ, cân bằng và chuyển động vùng mắt. Sự rối loạn này là kết quả của sự suy thoái của các tế bào trong các vùng não để kiểm soát vận động cơ thể và suy nghĩ), khiến triệu chứng của chứng mất trí nhớ trầm trọng thêm.
Xem thường luật pháp
Một vài người trẻ trong giai đoạn bắt đầu của chứng mất trí nhớ thường mất ý thức về các quy tắc xã hội. Cướp bóc, xâm nhập vào nhà người khác, và có những hành vi không phù hợp giữa các cá nhân, ví dụ như các bình luận hoặc hành động về tình dục, tất cả làm nên một danh sách đáng ngạc nhiên về các dấu hiệu của chứng mất trí – và chúng có thể dẫn tới những rắc rối về mặt pháp luật. Chứng mất trí nhớ khởi phát sớm có thể gây tử vong cho những người mắc phải sớm nhất là ở độ tuổi 30, 40, trước khi mọi người xung quanh có thể nghĩ đến những hành vi vi phạm pháp luật của họ như là dấu hiệu của chứng mất trí nhớ.
Nhìn chằm chằm
‘Giảm thị lực’ là thuật ngữ lâm sàng cho triệu chứng của chứng mất trí làm thay đổi khả năng chuyển động bình thường của mắt. Tất cả chúng ta đều di chuyển mắt và theo dõi môi trường xung quanh một cách thường xuyên. Nhưng những người có triệu chứng sớm của chứng mất trí trông như họ đang nhìn chằm chằm rất nhiều.Họ cố gắng đọc và họ bỏ lỡ những dòng chữ. Đây là một trong những dấu hiệu của chứng sa sút trí tuệ mà bệnh nhân có thể hoàn toàn không nhận thức được, mặc dù những người xung quanh thì có thể.
.png)
Ăn đồ vật
Một trong những dấu hiệu sớm đáng ngạc nhiên của chứng sa sút trí tuệ là ăn những đồ vật không phải thức ăn hay những đồ ăn đã ôi thiu hoặc hư hỏng. Đây là một phần vì những người này quên mất họ phải làm gì với những thứ ở trước mặt. Ví dụ những bệnh nhân sa sút trí tuệ có thể cố gắng ăn hoa trong một chiếc bình trên bàn ăn bởi vì ‘họ biết họ ở đó để ăn nhưng không biết những bông hoa này đang làm gì ở đó’. Không giống như những triệu chứng của Alzheimer hay sa sút trí tuệ, điều này có ít lời giải thích khác phù hợp.
Đánh mất kiến thức
Bây giờ và sau này, hầu hết mọi người đều thấy mình tuyệt vọng để tìm kiếm đúng từ. Trong thực tế, thất bại trong việc tìm đúng từ mà bạn đang nghĩ là một dấu hiệu phổ biến đáng ngạc nhiên của chứng sa sút trí tuệ. Nhưng mất kiến thức về các vật thể - không chỉ là chúng được gọi là gì, mà còn là chúng được sử dụng để làm gì – là một triệu chứng sớm của chứng sa sút trí tuệ. Đáng kỳ lạ là những người mất kiến thức này có thể rất thành thạo trong những lĩnh vực khác trong cuộc sống của họ.
Đánh mất sự đồng cảm
Nếu một người thường xuyên ngọt ngào, ân cần và lịch sự bắt đầu nói những điều xúc phạm hoặc không phù hợp và không nhận ra sự không phù hợp hoặc lo lắng hoặc hối tiếc về những điều họ đã nói thì đó có thể biểu hiện sớm của chứng sa sút trí tuệ. Trong giai đoạn sớm của các kiểu sa sút trí tuệ, các triệu chứng có thể bao gồm mất khả năng nhận biết các tín hiệu xã hội và do đó có cả khả năng để hiểu tại sao không thể chấp nhận những thứ gây tổn thương.
Không cảm thấy xấu hổ
Không nhận ra những người khác cảm thấy thế nào về một tình huống không phải là dấu hiệu xã hội duy nhất mà những bệnh nhân sa sút trí tuệ đánh mất. Những người có triệu chứng sa sút trí tuệ có thể cũng mất đi khả năng hiểu được sự xấu hổ. Đây là một dấu hiệu nhiều mặt của chứng sa sút trí tuệ: bản thân họ không cảm thấy xấu hổ trước những tình huống họ và những người khác gặp phải (ví dụ như trên tivi) là xấu hổ hoặc không thoải mái.
Vấn đề về tiền bạc
Một trong những dấu hiệu sớm của bệnh Alzhimer là gia tăng khó khăn trong việc quản lí tiền bạc. Đây có thể bắt đầu như gặp vấn đề trong việc cân bằng sổ ký séc hoặc các khoản chi tiêu hay hóa đơn. Mặc dù nhiều người chỉ coi triệu chứng này là ‘một phần của lão hóa’, nhưng điều đó là không nên. Chúng ta có xu hướng gắn lão hóa với chứng mất trí. Đó không phải là sự lão hóa lành mạnh – đó là một chứng bệnh.
Khó khăn trong việc nói chuyện
Đó là một dấu hiệu xấu khi một người từng có thể nói chuyện thường xuyên và trôi chảy, nay không còn khả năng nói như vậy nữa. Tuy nhiên, họ vẫn có suy nghĩ rất rõ ràng về mọi vấn đề khác trong cuộc sống. Họ có thể kinh doanh, quản lí gia đình hoặc vẽ đẹp, nhưng họ gặp khó khăn trong việc tìm các từ để nói.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
