Theo một báo cáo trên tạp chí Stroke(Đột quỵ), người cao tuổi - đối tượng thường hay bị mất ngủ, giấc ngủ chập chờn và hay bị tỉnh giấc thường xuyên dễ phải đối mặt với nguy cơ xơ cứng mạch máu hay thiếu oxy tại các mô não.
Khi tuổi tác tăng cao, con người sẽ hình thành một kiểu giấc ngủ mới. Tình trạng mất ngủ sẽ thường xuyên hơn và việc chìm vào giấc ngủ thường mất nhiều thời gian hơn hẳn. Giấc ngủ bị cắt khúc (sleep fragmentation) là tình trạng xảy ra khi giấc ngủ bị đứt quãng do tỉnh giấc nhiều lần cũng là một vấn đề nghiêm trọng. Những thay đổi trong nhịp sinh học với vai trò điều phối thời gian cho việc thực hiện các chức năng của cơ thể bao gồm cả giấc ngủ, có thể khiến cho người cao tuổi dễ bị buồn ngủ khi chập tối và thức dậy sớm hơn vào sáng sớm.
Các vấn đề liên quan đến giấc ngủ có thể xuất phát từ một vấn đề sức khỏe nào đó hay một căn bệnh lão khoa, nhưng bản thân chúng cũng là một yếu tố nguy cơ làm khởi phát những căn bệnh trầm trọng hơn như bệnh tim mạch.
Chất lượng giấc ngủ thấp có liên quan đến chứng xơ cứng mạch não nghiêm trọng ở người cao tuổi và chứng thiếu oxy tại mô não hay nhồi máu não. Những yếu tố này góp phần làm tăng nguy cơ đột quỵ và suy giảm nhận thức ở người cao tuổi.
Trong nghiên cứu này các nhà khoa học muốn tìm hiểu mối liên quan giữa hiện tượng giấc ngủ bị cắt khúc và mức độ chi tiết của tình trạng tổn thương mạch máu và nhồi máu não ở mô não sinh thiết của cùng đối tượng.
.png)
Giảm cung cấp oxy cho não
Nhóm nghiên cứu đứng đầu là tiến sỹ Andrew Lim, một giáo sư chuyên ngành thần kinh tại Đại học Toronto (Canada), đã kiểm tra mô não sinh thiết của 315 bệnh nhân, trong đó 70% là phụ nữ.
Những người tham gia đã phải trải qua ít nhất 1 tuần được theo dõi nghiêm ngặt việc nghỉ ngơi hay các hoạt động hàng ngày, theo đó, chất lượng giấc ngủ và nhịp sinh học đã được tính toán. Hiện tượng giấc ngủ bị cắt khúc khiến cho giấc ngủ bị gián đoạn trung bình khoảng 7 lần mỗi giờ.
Trong tổng số những người tham gia, 29% bệnh nhân đã từng bị đột quỵ, trong khi 61% có dấu hiệu mạch máu não bị tổn thương từ trung bình đến nghiêm trọng.
Tình trạng giấc ngủ bị cắt khúc nghiêm trọng hơn sẽ dẫn tới nguy cơ mắc bệnh xơ cứng mạch máu cao hơn tới 27%. Khi có thêm 2 lần bị tỉnh giấc mỗi giờ, nguy cơ thiếu oxy tại mô não cũng sẽ tăng thêm 30%.
Những yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch khác như chỉ số khối cơ thể (BMI), tiền sử hút thuốc, bệnh tiểu đường, huyết áp cao và những căn bệnh khác như Alzheimer, trầm cảm hay suy tim đều có liên quan tới tình trạng mất ngủ.
Tiến sỹ Lim nói: “Các dạng tổn thương của não mà chúng tôi đã quan sát được là rất quan trọng bởi chúng không chỉ góp phần làm tăng nguy cơ đột quỵ mà còn làm tiến triển các căn bệnh suy giảm trí nhớ mạn tính. Tuy nhiên, có một số cách để nhìn nhận những khám phá này: hiện tượng giấc ngủ bị cắt khúc có thể làm rối loạn tuần hoàn máu não, giảm tưới máu não có thể làm giấc ngủ bị gián đoạn, hay cả hai hiện tượng có thể bị gây ra bởi một yếu tố nguy cơ tiềm ẩn khác.”
Những phát hiện này cho thấy việc theo dõi giấc ngủ có thể giúp phát hiện nguy cơ đột quỵ ở người cao tuổi, tuy nhiên, vẫn cần thêm những nghiên cứu khác để làm sáng tổ liệu những tổn thương mạch máu não có phải là hậu quả của tình trạng giấc ngủ bị gián đoạn hay không.
Vai trò của những yếu tố đặc biệt góp phần cho tình trạng giấc ngủ bị cắt khúc như hiện tượng ngưng thở lúc ngủ và những cơ chế sinh học của những hiện tượng này hiện vẫn chưa được làm sáng tỏ.
Tạp chí Medical New Today mới đây còn báo cáo một nghiên cứu cho rằng những người thiếu ngủ thường có xu hướng ăn uống nhiều hơn khi làm các việc khác như xem tivi chẳng hạn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
