Những điều chưa biết về bệnh mạch máu não

Bệnh mạch máu não chủ yếu ảnh hưởng đến các động mạch, hiếm khi thấy ở tĩnh mạch. Các động mạch trong não có nhiệm vụ vận chuyển máu và cung cấp chất dinh dưỡng quan trọng đặc biệt là oxy cho mô não. Các mạch máu não dễ bị tổn thương do một số yếu tố sau: tăng huyết áp, tăng cholesterol, tiểu đường, bệnh mạch máu di truyền và hút thuốc.

Những yếu tố trên gây ra tổn thương đến lớp nội mô của mạch máu khiến chúng trở nên hẹp, cứng và đôi khi có hình dạng không đều. Hay còn gọi là xơ vữa động mạch, bệnh có liên quan đến lượng cholesterol cao.

Bệnh mạch não gây đột quỵ như thế nào?

Mạch bị tổn thương, sẽ tạo điều kiện hình thành cục máu đông dễ dàng hơn. Các cục máu đông có thể phát triển thành huyết khối. Huyết khối di chuyển và đi đến mạch máu bé hơn sẽ bị tắc lại ở đó và gây ra tình trạng tắc mạch. Nếu huyết khối bị mắc kẹt trong các mạch máu trong não, đặc biệt là những mạch máu đã bị tổn thương do bệnh mạch não, gây ra sự gián đoạn cung cấp máu hay còn gọi là thiếu máu cục bộ.

Những bất thường do bệnh mạch não gây ra sẽ khiến các mạch máu dễ bị rách, tăng nguy cơ xuất huyết, chảy máu. Khi tình trạng xuất huyết xảy ra, tổn thương mô não do chảy máu cũng như tổn thương mô não gây ra do thiếu máu cục bộ sẽ xảy ra đồng thời.

Thông thường, nguyên nhân gây ra bệnh mạch não dài hạn sẽ dẫn đến đột quỵ đột ngột. Huyết khối do một cục máu đông chạy từ tim hoặc động mạch cảnh vào não là nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ. Nguyên nhân cũng có thể là do tình trạng tăng huyết áp đột ngột. Các nguyên nhân khác có thể gây ra bệnh mạch não gây đột quỵ đột ngột bao gồm co thắt mạch máu, thường là do thuốc, điều trị hoặc sự thay đổi đột ngột của huyết áp.

Khi bệnh mạch não phát triển, cũng là lúc người bệnh sẽ mắc một loạt các bệnh đi kèm khác như tim mạch và các bệnh về mạch máu trên cơ thể. Nguyên nhân của bệnh mạch não là tương tự như nguyên nhân gây bệnh của các mạch máu khác.

Hậu quả của bệnh mạch não

Bệnh mạch máu não có thể gây ra tình trạng đột quỵ nhỏ, thoáng qua và không rõ ràng nếu xảy ra ở những mạch máu rất nhỏ. Tại sao lại có điều này xảy ra?

Bởi não được nuôi dưỡng bởi một hệ thống mạch chằng chịt nên nếu một trong những mạch máu nhỏ bị nghẽn thì những mạch máu khác sẽ làm việc bù để thay cho mạch bị tắc. Nếu tình trạng trên không được phát hiện và điều trị sẽ dẫn tới tình trạng có những vùng não không được nuôi dưỡng đầy đủ và sẽ dẫn đến những dấu hiệu của sa sút trí tuệ.

Bệnh mạch máu não và chứng sa sút trí tuệ

Bệnh mạch máu não có thể góp phần dẫn đến các triệu chứng của chứng mất trí. Một số người bị bệnh mạch não nặng không có các biểu hiện điển hình liên quan đến đột qụy chẳng hạn như yếu liệt, khó nói hoặc mất thị lực, thay vào đó là họ sẽ biểu hiện bằng chứng sa sút trí tuệ. Điều này là do sự khó khăn của não trong việc tích hợp những suy nghĩ và ký ức qua nhiều cơn đột quỵ nhỏ theo thời gian.

Làm thế nào để nhận biết bệnh mạch não?

Thông thường, những người có nhiều cơn đột quỵ thầm lặng do bệnh mạch não sẽ rất ngạc nhiên khi họ biết rằng kết quả chụp MRI não hoặc chụp CT não của họ cho thấy họ bị đột quỵ trước đó. Theo thời gian, nếu nhiều cơn đột quỵ nhỏ xảy ra, dần dần khi đạt đến ngưỡng, các triệu chứng sẽ trở nên rõ ràng hơn. Tại thời điểm này, các triệu chứng có thể đột nhiên trở nên rõ ràng nếu khả năng bù đắp của các mạch máu khác trở lên “quá tải”.

Không có xét nghiệm sàng lọc nào có thể phát hiện ra bệnh mạch não sớm, mặc dù đôi khi có thể được phát hiện khi vô tình bệnh nhân được chụp não.

Kiểm soát các yếu tố nguy cơ là cách tốt nhất để hồi phục và để ngăn ngừa tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn. Một lối sống lành mạnh, kiểm soát lượng cholesterol trong máu, kiểm soát huyết áp và bệnh tiểu đường, từ bỏ thuốc lá, tập thể dục thường xuyên là những biện pháp tốt nhất để có sự khỏe mạnh toàn diện.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP