Chứng sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer không giống nhau. Sa sút trí tuệ là một thuật ngữ để chỉ một hội chúng bao gồm các triệu chứng ảnh hưởng đến trí nhớ, hiệu suất của các hoạt động hàng ngày và khả năng giao tiếp. Bệnh Alzheimer là loại sa sút trí tuệ phổ biến nhất. Bệnh Alzheimer có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và ảnh hưởng đến trí nhớ, ngôn ngữ và suy nghĩ.
Sa sút trí tuệ
Sa sút trí tuệ là một hội chứng, không phải là một bệnh. Một hội chứng là một nhóm các triệu chứng mà không có chẩn đoán xác định. Sa sút trí tuệ là một nhóm các triệu chứng ảnh hưởng đến các hoạt động nhận thức tinh thần như trí nhớ và lý luận. Sa sút trí tuệ là một thuật ngữ có thể bao gồm cả bệnh Alzheimer. Nó có thể xảy ra do một loạt các vấn đề gây ra, trong đó phổ biến nhất là bệnh Alzheimer.
Mọi người có thể mắc nhiều hơn một loại sa sút trí tuệ. Điều này được gọi là chứng sa sút trí tuệ hỗn hợp. Chẩn đoán sa sút trí tuệ hỗn hợp chỉ có thể được xác nhận trong khám nghiệm tử thi.
Khi chứng sa sút tiến triển, nó có thể có tác động rất lớn đến khả năng hoạt động độc lập. Nó là một nguyên nhân chính gây ra khuyết tật cho người cao tuổi và đặt gánh nặng về tình cảm và tài chính cho gia đình và người chăm sóc. Tổ chức Y tế Thế giới thống kê có 47,5 triệu người trên khắp thế giới đang mắc chứng sa sút trí tuệ.
Triệu chứng sa sút trí tuệ
Bạn dễ dàng bỏ qua các triệu chứng ban đầu của chứng sa sút trí tuệ. Nó thường bắt đầu với những lần quên sự việc thoáng qua. Những người mắc chứng sa sút trí tuệ gặp khó khăn trong việc theo dõi thời gian và có xu hướng lạc lối trong các thiết lập quen thuộc.
Khi chứng sa sút trí tuệ tiến triển, sự lãng quên và nhầm lẫn tăng lên. Nó trở nên khó khăn hơn để nhớ lại tên và khuôn mặt. Chăm sóc cá nhân trở thành một vấn đề. Các dấu hiệu rõ ràng của chứng sa sút trí tuệ nhớ bao gồm các câu hỏi lặp đi lặp lại, vệ sinh không đầy đủ và ra quyết định kém.
Trong giai đoạn tiến triển nhất, những người mắc chứng sa sút trí tuệ không thể tự chăm sóc bản thân. Họ sẽ đấu tranh nhiều hơn nữa với việc theo dõi thời gian, và nhớ những người và những nơi họ quen thuộc. Hành vi tiếp tục thay đổi và có thể biến thành trầm cảm và hung hăng.
Nguyên nhân của chứng sa sút trí tuệ
Bạn có nhiều khả năng phát triển chứng sa sút trí tuệ khi bạn già đi. Nó xảy ra khi một số tế bào não bị lão hóa. Nhiều tình trạng có thể gây ra chứng sa sút trí tuệ, bao gồm các bệnh thoái hóa như Alzheimer, Parkinson, và Huntingtonftime. Mỗi nguyên nhân gây sa sút trí tuệ gây ra tổn thương não bộ khác nhau.
Bệnh Alzheimer chịu trách nhiệm cho khoảng 50 - 70% tất cả các trường hợp sa sút trí tuệ.
Các nguyên nhân khác của chứng sa sút trí tuệ bao gồm:
-
Nhiễm trùng, chẳng hạn như HIV
-
Bệnh mạch máu
-
Đột quỵ
-
Trầm cảm
-
Sử dụng thuốc trong thời gian dài
Bệnh Alzheimer
Sa sút trí tuệ là thuật ngữ được áp dụng cho một nhóm các triệu chứng ảnh hưởng tiêu cực đến trí nhớ, nhưng Alzheimer, là một bệnh tiến triển của não, từ từ gây ra suy giảm trí nhớ và chức năng nhận thức. Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được biết và hiện không có cách chữa trị.
Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ ước tính rằng hơn 5 triệu người Mỹ mắc bệnh Alzheimer. Mặc dù những người trẻ tuổi hơn có thể mắc Alzheimer, nhưng các triệu chứng thường bắt đầu sau 60 tuổi.
Thời gian từ khi chẩn đoán đến khi chết có thể chỉ là ba năm ở những người trên 80 tuổi. Tuy nhiên, nó có thể dài hơn nhiều đối với những người trẻ tuổi.
Ảnh hưởng của bệnh Alzheimer trên não
Tổn thương não bắt đầu từ nhiều năm trước khi các triệu chứng xuất hiện. Lắng đọng protein bất thường hình thành các mảng và gây lộn xộn cấu trúc trong não của người mắc bệnh Alzheimer. Các kết nối giữa các tế bào thần kinh bị mất và chúng bắt đầu chết. Trong trường hợp tiến triển, não cho thấy sự co rút đáng kể.
Không thể chẩn đoán bệnh Alzheimer với độ chính xác hoàn toàn khi một người còn sống. Chẩn đoán chỉ có thể được xác nhận khi não được kiểm tra dưới kính hiển vi trong quá trình khám nghiệm tử thi. Tuy nhiên, các chuyên gia có thể đưa ra chẩn đoán chính xác tới 90%.
.png)
Triệu chứng Alzheimer so với các triệu chứng sa sút trí tuệ
Các triệu chứng của bệnh Alzheimer và chứng sa sút trí tuệ có thể chồng lấp, nhưng có thể có một số khác biệt.
Cả hai tình trạng có thể gây ra:
-
Suy giảm khả năng suy nghĩ
-
Suy giảm trí nhớ
-
Suy giảm giao tiếp
Các triệu chứng của Alzheimer, bao gồm:
-
Khó nhớ các sự kiện hoặc cuộc trò chuyện gần đây
-
Thờ ơ
-
Phiền muộn
-
Phán đoán kém
-
Mất phương hướng
-
Sự nhầm lẫn
-
Thay đổi hành vi
-
Khó nói, nuốt hoặc khó đi lại trong giai đoạn tiến triển của bệnh
Một số loại sa sút trí tuệ sẽ có chung một số triệu chứng này, nhưng chúng bao gồm hoặc loại trừ các triệu chứng khác có thể giúp chẩn đoán phân biệt. Chẳng hạn như chứng sa sút trí tuệ thể Lewy (LBD), có nhiều triệu chứng giống như Alzheimer. Tuy nhiên, những người bị LBD nhưng có nhiều khả năng gặp các triệu chứng ban đầu như ảo giác thị giác, khó khăn trong việc cân bằng và rối loạn giấc ngủ.
Những người mắc chứng sa sút trí tuệ do bệnh Parkinson, hoặc Huntington có nhiều khả năng gặp phải tình trạng vận động không tự chủ trong giai đoạn đầu của bệnh.
Điều trị chứng sa sút trí tuệ so với điều trị Alzheimer
Điều trị chứng sa sút trí tuệ sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và loại bệnh sa sút trí tuệ, nhưng nhiều phương pháp điều trị chứng sa sút trí tuệ và Alzheimer sẽ chồng chéo lên nhau.
Điều trị Alzheimer
Không có cách chữa trị Alzheimer, nhưng các lựa chọn giúp kiểm soát các triệu chứng của bệnh bao gồm:
-
Thuốc để thay đổi hành vi, chẳng hạn như thuốc chống loạn thần
-
Thuốc điều trị sa sút trí tuệ, bao gồm thuốc ức chế cholinesterase donepezil (Aricept) và Rivastigmine (Exelon) và memantine (Namenda)
-
Biện pháp thay thế nhằm mục đích tăng cường chức năng não hoặc sức khỏe tổng thể, chẳng hạn như dầu dừa hoặc dầu cá
-
Thuốc thay đổi giấc ngủ
-
Thuốc trị trầm cảm
Điều trị chứng sa sút trí tuệ
Trong một số trường hợp, điều trị tình trạng gây sa sút trí tuệ có thể giúp ích. Các tình trạng có khả năng đáp ứng với điều trị bao gồm:
-
Thuốc
-
Khối u
-
Rối loạn chuyển hóa
-
Hạ đường huyết
Trong hầu hết các trường hợp, chứng sa sút trí tuệ có thể thay đổi. Tuy nhiên, có nhiều cách thức điều trị. Phương pháp điều trị chứng sa sút trí tuệ sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân.
Ví dụ, các bác sĩ thường điều trị chứng sa sút trí tuệ do bệnh Parkinson và LBD với các chất ức chế cholinesterase mà họ cũng thường sử dụng để điều trị bệnh Alzheimer.
Điều trị chứng sa sút trí tuệ mạch máu sẽ tập trung vào việc ngăn ngừa tổn thương thêm cho mạch máu và ngăn ngừa đột quỵ.
Tiên lượng cho những người mắc chứng sa sút trí tuệ so với những người mắc bệnh Alzheimer
Tiên lượng cho những người mắc chứng sa sút trí tuệ phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân trực tiếp của chứng sa sút trí tuệ. Chứng sa sút trí tuệ mạch máu có thể bị chậm lại trong một số trường hợp, nhưng nó vẫn rút ngắn tuổi thọ của một người. Một số loại sa sút trí tuệ có thể đảo ngược, nhưng hầu hết các loại là không thể đảo ngược và thay vào đó sẽ gây ra suy yếu nhiều hơn theo thời gian.
Alzheimer, là một bệnh nan y và hiện không có thuốc chữa. Khoảng thời gian mỗi giai đoạn trong ba giai đoạn kéo dài khác nhau. Một người bình thường được chẩn đoán mắc Alzheimer, có tuổi thọ ước tính khoảng bốn đến tám năm sau khi chẩn đoán, nhưng một số người có thể sống chung với Alzheimer cho đến 20 năm.
Nói chuyện với bác sĩ nếu bạn lo lắng rằng bắt đầu có các triệu chứng sa sút trí tuệ hoặc bệnh Alzheimer. Điều trị kịp thời có thể giúp bạn kiểm soát các triệu chứng , hạn chế những ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
