Não bộ không ngừng làm việc và thay đổi qua các năm. Dưới đây là những tóm tắt cơ bản nhất về sự thay đổi của não bộ chúng ta qua từng độ tuổi.
Từ lúc chào đời cho đến 10 tuổi
Đến năm năm tuổi, não bộ của chúng ta đã có kích cỡ bằng 90% não của người lớn và các tế bào đã phát triển hơn trong việc kết nối với nhau.
Giữa năm và mười tuổi, hiểu biết về ngôn ngữ và không gian phát triển vượt bậc.
10 đến 30 tuổi
Não bộ của chúng ta đạt đến độ trưởng thành năm 20 tuổi, khi mà các vùng phân tích, lên kế hoạch và kiểm soát xung động đã được hoàn chỉnh.
Hoạt động phân tích phức tạp và trí nhớ dài hạn, cùng với khả năng sáng tạo, có thể đạt đến đỉnh cao.
30 đến 40 tuổi
Dù có rất ít dấu hiệu nhận biết, nhưng đến độ tuổi này, kích cỡ não bắt đầu giảm dần do các neuron (tế bào não) bắt đầu teo lại. Quá trình này diễn ra dần dần theo thời gian với tốc độ chậm.
40 đến 50 tuổi
Dấu hiệu đầu tiên của việc teo não bắt đầu xuất hiện với việc trí nhớ ngắn hạn kém dần.
Mất nhiều thời gian hơn để phản ứng với các tác nhân phức tạp như một phép tính khó hay một ván bài.
50 đến 60 tuổi
Khả năng nhận thức, sử dụng ngôn ngữ và từ vựng vẫn tốt.
Không gặp nhiều khó khăn trong việc hiểu một vấn đề hay sáng tạo ra những cái mới.
Nhiều người vẫn rất nhạy bén với các vấn đề về tài chính cá nhân và gia đình, nhưng từ sau tuổi 60 trở đi thì số lượng này giảm dần.
Một lời khuyên nhỏ: bạn nên bắt đầu lập một tài khoản tiết kiệm ngay từ bây giờ cho tuổi già của mình. Chuẩn bị sớm không bao giờ là thừa cả.
60 đến 70 tuổi
Hiểu biết, kinh nghiệm, khả năng phân tích, sáng tạo và giải quyết vấn đề có thể vẫn tốt.
Những thay đổi ở độ tuổi 50 sẽ kéo dài sang tuổi 60. Tốc độ xử lí thông tin có thể sẽ chậm hơn do một số vùng trong não bộ teo dần.
Trên 70 tuổi
Khả năng phân tích, sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ và trí nhớ của nhiều người vẫn hoạt động một cách hiệu quả.
Đối với một số người, các vấn đề về tố bẩm di truyền, lối sống và sức khỏe bắt đầu có tác động thực sự đến lối sống và sức khỏe của họ. Họ bắt đầu có triệu chứng của các bệnh về thần kinh như Alzheimer hay suy giảm trí nhớ (việc này hoàn toàn có thể xảy ra ở những lứa tuổi sớm hơn).
Dù bạn ở độ tuổi nào, bạn cũng nên tìm đến sự tư vấn của bác sĩ nếu bạn có bất cứ một thắc mắc gì, đặc biệt là khi bạn nhận thấy có những thay đổi bất thường.
Nghiên cứu chỉ ra rằng, các hoạt động thường ngày giữ cho cơ thể và trái tim khỏe mạnh cũng có thể có tác dụng cho não bộ của bạn. Dưới đây là một số các hoạt động mà bạn có thể thực hiện hằng ngày.
Vận động
Điều quan trọng không phải là hoạt động gì – bạn có thể đi bộ mỗi tối hay chơi với cháu của mình – miễn sao là bạn đảm bảo mình vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày. Vận động thường xuyên được cho là sẽ làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về não.
Hãy ăn theo một chế độ ăn khỏe mạnh, ít mỡ rắn, nhiều rau và hoa quả (như dâu tây, blueberries và súp lơ).
Huyết áp cao có thể gây ra các tác hại nghiêm trọng đến não bộ của bạn. Kiểm soát huyết áp của bạn có thể giúp làm giảm các nguy cơ cho não bộ.
Rượu có tác động khác nhau lên từng lứa tuổi. Những người có tuổi có thể bị say khi uống cùng lượng rượu mà họ uống được thời còn trẻ. Điều này dễ khiến cho họ cảm thấy bối rối hay gặp tai nạn.
Thiếu ngủ, hay chất lượng giấc ngủ kém, không những gây ra các hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến trí nhớ và khả năng suy nghĩ. Hãy đảm bảo bạn ngủ đủ 7 đến 8 giờ mỗi tối để có một ngày làm việc hiệu quả.
Khi bạn học những thứ mới, bạn đang kích thích não bộ của mình. Hãy thử đi khiêu vũ, học nói tiếng Pháp hay làm một thứ gì đó hoàn toàn mới. Thách thức não bộ của mình một cách thường xuyên là một việc vừa có ích lại vừa thú vị.
Nói chuyện thường xuyên với gia đình và bạn bè bạn. Mời họ đi ăn một bữa ăn, hay đi leo núi cùng nhau, hoặc chỉ đơn giản là gặp mặt nhau. Khoa học chứng minh thường xuyên tham gia vào các hoạt động xã hội sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tâm thần, cải thiện khẳ năng ghi nhớ và giúp bạn khỏe mạnh hơn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh