Tình trạng đau nửa đầu hoa mắt chóng mặt thường rất phổ biến ở nhiều lứa tuổi. Đặc biệt là ở đối tượng người trong độ tuổi trung niên, nữ giới thường có nguy cơ mắc cao gấp 3 lần nam giới. Đặc điểm nổi trội của tình trạng hoa mắt chóng mặt là về tư thế. Khi thay đổi tư thế đột ngột như đang ngồi thì đứng lên đột ngột sẽ bị hoa mắt chóng mặt, tình trạng này sẽ giảm dần khi bạn ngồi hoặc nằm yên, thả lỏng cơ thể.
Đối với cơn đau nửa đầu có thể xuất hiện ngẫu nhiên hơn, bao gồm hai loại là đau nửa đầu tiền triệu và không tiền triệu. Các cơn đau đầu thường xảy ra nhanh chóng, dữ dội hoặc không dữ dội, thường là đau từ 1 bên đầu và có thể lan ra toàn khu vực, bệnh kéo dài từ vài phút tới vài giờ và có thể tự khỏi. Tuy nhiên nếu tình trạng đau nửa đầu diễn ra thường xuyên và kéo dài hơn 1 tháng thì có thể bạn đã bị đau nửa đầu mạn tính. Ngoài ra, đau nửa đầu hoa mắt cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của một vài bệnh lý nguy hiểm như: phình mạch máu não, đột quỵ… Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Hiện nay các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng đau nửa chóng mặt. Tuy nhiên, vẫn có một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này, bao gồm:
Nếu trong gia đình bạn có bố, mẹ, anh, chị, em ruột bị đau nửa đầu thì bạn cũng có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này. Theo kết quả điều tra, có tới 60 – 80% trường hợp đau nửa đầu được di truyền từ bố mẹ:
– Nếu cả bố mẹ đều bị thì tỉ lệ con mắc phải là 70%
– Nếu chỉ có bố hoặc mẹ bị thì tỉ lệ này là từ 40 – 50%
Vào thời điểm giao mùa, nhiệt độ giữa ngày và đêm có thể chênh lệch nhau khá nhiều, thời tiết nóng lạnh thất thường, có thể có mưa phùn, độ ẩm cao… Khiến người khó chịu, đặc biệt là với những người nhạy cảm rất dễ bị đau nửa đầu, hoa mắt, chóng mặt, nhất là vào thời điểm buổi sáng khi vừa ngủ dậy.
Ánh đèn sáng chói, âm thanh ồn ào, mùi bất thường, nồng nặc, mùi khó chịu (mùi sơn, khói thuốc, mồ hôi) có thể tạo cảm giác kích thích, tác động đến não gây ra triệu chứng hoa mắt, đau nửa đầu, chóng mặt.
Theo Hiệp hội Đau đầu của Mỹ thì có tới 4/5 người bị đau nửa đầu có nguyên nhân đến từ căng thẳng thần kinh. Khi bị căng thẳng, stress, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng cách co các cơ cổ và bắp thịt gây ra tình trạng căng cơ, làm siết chặt vùng đầu và gây ra chứng đau đầu. Những người thường xuyên bị hoa mắt, chóng mặt, đau nửa đầu đa phần là những người ở lứa tuổi trung niên, người làm việc văn phòng thường xuyên chịu áp lực cao.
Khi bạn bị thiếu ngủ, mất ngủ, ngủ không đủ giấc sẽ khiến nhịp sinh học của cơ thể bị rối loạn. Đây cũng chính là nguyên nhân gây ra tình trạng đau nửa đầu hoa mắt khi thức dậy. Không chỉ vậy, việc thiếu ngủ, mất ngủ còn gây ra tình trạng suy giảm trí nhớ, mất trí nhớ ngắn hạn hoặc dài hạn. Do đó, bạn nên có một lịch trình ngủ cụ thể, tránh ngủ quá ít hoặc quá nhiều gây đau đầu.
Mặc dù nghe có vẻ khá kỳ lạ, nhưng quả thực một số loại thực phẩm cũng là yếu tố góp phần gây ra tình trạng đau nửa đầu hoa mắt chóng mặt này, bao gồm:
– Rượu, bia, nước có ga… Là những yếu tố khiến tình trạng đau đầu tăng nặng, khiến bạn khó ngủ, ngủ không sâu giấc, gây ra tình trạng đau nửa đầu về đêm và sáng.
– Cà phê, bột ngọt, đồ ăn nhiều chất béo, socola… cũng chứa chất kích thích làm hưng phấn hệ thần kinh gây khó ngủ, đau đầu.
– Thực phẩm có tính axit (trái cây chua, giàu axit) cũng có thể làm thay đổi nồng độ pH trong máu gây ra tình trạng đau nửa đầu
– Đồ ăn nhanh chế biến sẵn, đồ đóng hộp không chỉ gây ảnh hưởng đến dạ dày như đầy bụng, khó tiêu, mà còn tác động xấu đến hệ tim mạch, tác nhân chính gây ra thiếu máu não.
Các loại thuốc như thuốc tránh thai, thuốc giảm đau, thuốc ngủ hay thuốc giãn mạch… Chính là nguyên nhân gây đau nửa đầu.
Theo các nghiên cứu, sử dụng thuốc tránh thai nhiều có thể làm tăng 17% tỉ lệ mắc bệnh đau nửa đầu. Còn dùng nhiều thuốc giảm đau có thể làm cơn đau đầu tăng nặng và kéo dài hơn, thậm chí dẫn tới đau đầu do thuốc.
Hoa mắt, đau nửa đầu, chóng mặt có thể là do mạch máu não, liên quan đến vận mạch, sự thay đổi cơ chế vận mạch hoặc do tình trạng xơ vữa động mạch gây thiếu máu não, cụ thể như:
Các gốc tự do sản sinh tại não và lắng đọng ở thành mạch máu, làm quá trình xơ vữa mạch máu diễn ra nhanh hơn, làm lòng mạch bị hẹp, gây cản trở khả năng vận chuyển oxy và dưỡng chất lên não, gây thiếu máu não và gia tăng tình trạng đau đầu.
Thiếu máu hoặc thiểu năng tuần hoàn não là khả năng tuần hoàn máu lên não kém, khiến não bộ không được cung cấp đầy đủ oxy và dinh dưỡng, lâu dần gây thoái hóa các tế bào thần kinh và không thể khôi phục. Không chỉ gây ra hiện tượng đau nửa đầu chóng mặt , mà bệnh còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Ngoài việc tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, người bệnh cũng nên chủ động phòng tránh hoa mắt, chóng mặt, đau đầu bằng cách:
– Hạn chế các công việc leo trèo cao, lái xe… Đối với người có tiền sử bị đau nửa đầu, hoa mắt chóng mặt.
– Duy trì lối sống khỏe mạnh, tập thể dục thường xuyên với các bài tập phù hợp với sức khỏe
– Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ chất, ăn đủ bữa mỗi ngày để cơ thể luôn khỏe mạnh
– Không thức quá khuya gây ảnh hưởng đến sức khỏe, ngủ đủ mỗi ngày ít nhất từ 6 – 8 tiếng
– Tránh căng thẳng, mệt mỏi, sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi phù hợp, suy nghĩ lạc quan hơn mỗi ngày.
– Không hút thuốc lá, hạn chế sử dụng rượu bia và các đồ uống chứa chất kích thích
– Tránh thay đổi tư thế đột ngột, nhất là khi đang nằm đột ngột đứng dậy hay xoay người đột ngột gây chóng mặt.
Trên đây là những thông tin giúp bạn tìm hiểu về nguyên nhân gây đau nửa đầu hoa mắt chóng mặt. Đừng quên thăm khám định kỳ tại các chuyên khoa thần kinh để được chẩn đoán, xác định nguyên nhân và tư vấn hướng điều trị hiệu quả.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh