Hội Chứng Fitz-Hugh-Curtis (viêm vùng chậu)

Đại cương

– Hội chứng Fitz Hugh Curtis là một biến chứng hiếm gặp của bệnh viêm vùng chậu, được đặt tên theo hai bác sỹ Thomas Fitz-Hugh và Arthur Hale Curtis, những người đầu tiên báo cáo tình trạng này trong năm 1930 và 1934.
– Là tình trạng viêm bao gan liên quan với nhiễm khuẩn đường sinh dục, xảy ra trên 1/4 bệnh nhân viêm vùng chậu, nhưng cũng có thể xảy ra ở những phụ nữ không có viêm vùng chậu và ở nam giới.

* Lâm sàng

– Điển hình là cơn đau nhói như trong viêm màng phổi bắt đầu ở hạ sườn phải, thường đi kèm với các dấu hiệu viêm vòi tử cung, có thể nhầm lẫn với nhiều bệnh lý phổ biến khác như viêm túi mật hoặc viêm bể thận.
– Đau hạ sườn phải: đau dữ dội, tăng lên khi ho hoặc hít thở sâu, cử động. Đau có thể lan lên vai hoặc cánh tay phải. Một số trường hợp kèm theo đau vùng hạ vị hoặc hố chậu phải.
– Viêm nhiễm sinh dục: ngứa bộ phận sinh dục, ra khí hư
– Sốt, đau đầu, mệt mỏi

* Cơ chế bệnh sinh

– Lây truyền trực tiếp: khởi đầu từ viêm nhiễm vùng tiểu khung, vi khuẩn qua vòi trứng rồi ngược lên theo đại tràng đến bao gan và gây tình trạng viêm bao gan và các cấu trúc xung quanh.
– Lây truyền qua đường máu
– Đường bạch huyết.
– Đáp ứng miễn dịch quá mức: do đáp ứng quá mức của hệ miễn dịch với Chlamydia Trachomatis. Nghiên cứu cho thấy nồng độ kháng thể chống lại C.Trichomatis ở những bệnh nhân Fitz Hugh Curtis cao hơn ở những bệnh nhân chỉ bị viêm vòi trứng đơn thuần.

*Khám - chẩn đoán

Lâm sàng khởi phát đau đột ngột vùng hạ sườn phải, đau tăng khi có sự gia tăng áp lực ổ bụng: hít sâu, ho, cười, hắt hơi; hoặc khi thay đổi tư thế. Tình trạng đau có thể lan lên vai phải, mặt trong cánh tay phải, và đau tăng khi vận động. Một số trường hợp có thể có sốt, rét run, ra mồ hôi trộm, buồn nôn và nôn; hoặc đau đầu, nấc và khó chịu. Các triệu chứng chủ yếu do viêm bao gan gây nên, trong khi các triệu chứng do viêm nhiễm vùng tiểu khung thường mờ nhạt, một số trường hợp có thể có ra khí hư.

Xét nghiệm máu có bạch cầu bình thường hoặc tăng, máu lắng thường tăng.

Vi sinh: Bệnh phẩm từ dịch cổ tử cung, âm đạo, dịch quanh gan; cấy hoặc làm PCR có thể tìm thấy sự hiện diện của lậu cầu, Chlamydia trachomatis.

Siêu âm: có thể thấy một số hình ảnh viêm phần phụ như ứ dịch, ứ mủ vòi trứng, áp xe vòi trứng...

Chụp cắt lớp vi tính ổ bụng có tiêm thuốc cản quang: Là một phương pháp có giá trị cao trong chẩn đoán với các biểu hiện dày bao gan, dày phúc mạc khu trú, ngấm thuốc mạnh sau tiêm; đọng dịch ở cạnh rãnh đại tràng phải, dịch tiểu khung; hoặc các hình ảnh viêm phần phụ: ứ nước, ứ mủ vòi trứng, áp xe vòi trứng, buồng trứng...

Nội soi ổ bụng có thể được tiến hành khi chưa xác định được chẩn đoán: có thể thấy hình ảnh “dây đàn violon” (violon string) do các sợi xơ dính giữa bao gan với phúc mạc.