Những mối nguy gây hại cho thận có thể bạn chưa biết

Bạn thường xuyên được nghe những lời khuyên về cách giữ gìn trái tim khỏe mạnh, nhưng chăm sóc thận lại không phải là điều bạn thường nghe bác sĩ nói. Tầm quan trọng của cơ quan này thường bị bỏ qua. Thận giúp duy trì sức khỏe toàn diện của cơ thể bằng cách lọc các chất độc và chất lỏng dư thừa trong máu. Ngoài ra, thận còn tiết ra hormone erythropoietin (EPO), giúp kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu, tham gia vào việc chuyển hóa vitamin D thành dạng hoạt động của nó (calcitriol), giúp cơ thể hấp thụ canxi từ thức ăn và duy trì sức khỏe của xương. Nếu chức năng thận suy giảm, các chất thải độc hại sẽ tích tụ trong cơ thể, gây ảnh hưởng đến các cơ quan khác.

Tổn thương thận thường không thể phục hồi, vì vậy những người không chăm sóc thận có thể đối mặt với những rủi ro sức khỏe đáng kể, dẫn đến phải lọc máu hoặc thậm chí cấy ghép thận. Để tránh những thay đổi lối sống cực đoan này, bạn nên hiểu rõ những thực phẩm nào có hại cho thận và cần giảm thiểu hoặc loại bỏ chúng khỏi chế độ ăn uống của mình.

1. Muối

Bạn có biết? Lượng muối dư thừa trong cơ thể có thể gây ra tăng huyết áp, từ đó tạo áp lực lên thận của bạn. Theo giám sát mức tiêu thụ natri trong cộng đồng năm 2015 và năm 2021, do Bộ Y tế và WHO tiến hành điều tra quốc gia, sau 5 năm, mức độ tiêu thụ natri của người dân Việt Nam giảm từ 3.760 mg/người/ngày xuống 3.360 mg/người/ngày (tương ứng với 9,4 g và 8,4 g muối). Tuy nhiên, mức này vẫn cao hơn nhiều so với mức tối đa 2.300 mg là nhu cầu khuyến nghị dành cho người Việt Nam.

Người Việt Nam có thói quen tiêu thụ nhiều các loại gia vị nhiều muối như bột canh, nước mắm, nước tương, mì chính. Thức ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn là những nguồn thực phẩm chứa nhiều muối và natri, cụ thể:

Các loại thực phẩm đóng hộp (pate, thịt hộp, cá hộp…)
Các loại thịt chế biến sẵn như thịt nguội, xúc xích
Pizza đông lạnh
Đồ ăn vặt như khoai tây chiên, bánh quy mặn
Các loại gia vị pha sẵn như sốt BBQ, sốt pha sẵn
Nước sốt salad
Thực phẩm ngâm chua như dưa muối, cà muối

Hãy nhớ rằng, việc kiểm soát lượng muối trong chế độ ăn uống không chỉ giúp bảo vệ thận mà còn tốt cho sức khỏe tổng thể của bạn.

2. Đường

Bạn không cần phải là người mê đồ ngọt mới tiêu thụ nhiều đường. Sự thật là đường có mặt trong hầu hết các loại thực phẩm, từ tự nhiên đến chế biến, vì vậy việc nhận biết sự hiện diện âm thầm nhưng phổ biến của đường là điều cực kỳ quan trọng. Trái cây chứa đường tự nhiên, đồng thời cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Đây là nguồn đường tốt cho sức khỏe. Mặt khác, thực phẩm có đường thêm vào thường nghèo nàn về giá trị dinh dưỡng. Đây mới là thủ phạm chính gây hại cho sức khỏe của bạn.

Các loại bánh ngọt, bánh mì, đồ ăn vặt là những loại thực phẩm chứa nhiều đường mà có thể bạn không ngờ tới. Vậy nên hãy đọc kỹ nhãn dinh dưỡng và chú ý đến lượng đường trong thực phẩm bạn tiêu thụ hàng ngày. Việc này không chỉ giúp bảo vệ răng miệng mà còn góp phần quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe thận.

3. Nước ngọt có ga

Một nghiên cứu gần đây cho thấy việc tiêu thụ hai lon hoặc nhiều hơn đồ uống có ga mỗi ngày, dù là loại thông thường hay không đường, ít calo, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận mạn tính. Cả đồ uống có ga và nước uống tăng lực đều có nguy cơ dẫn đến hình thành sỏi thận.

4. Thịt và các sản phẩm từ sữa

Chế độ ăn giàu protein động vật từ thịt và các sản phẩm từ sữa có thể gây tổn thương thận do khó chuyển hóa. Điều này tạo gánh nặng lớn cho thận, khiến việc loại bỏ chất thải trở nên khó khăn. Chế độ ăn giàu protein có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các vấn đề thận hiện có. Ngoài ra, các nghiên cứu chỉ ra nhiều lợi ích sức khỏe khi chuyển từ chế độ ăn dựa trên động vật sang chế độ ăn dựa trên thực vật. Thực phẩm thực vật đa sắc màu là nguồn dinh dưỡng dồi dào và có thể ngăn ngừa bệnh mạn tính.

5. Caffeine

Caffeine có trong cà phê, trà, nước ngọt và thực phẩm cũng có thể gây áp lực lên thận. Caffeine là chất kích thích, có thể làm tăng lưu lượng máu, huyết áp và gây căng thẳng cho thận. Việc tiêu thụ caffeine quá mức cũng đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận.

6. Thực phẩm biến đổi gen (GMO)

Tác hại của thực phẩm biến đổi gen (GMO) lên thận vẫn đang là chủ đề gây tranh cãi trong giới khoa học. Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy tiềm năng ảnh hưởng tiêu cực, bao gồm thay đổi cấu trúc tế bào thận, rối loạn chức năng lọc, dấu hiệu viêm ở thận. Tuy nhiên, các nghiên cứu này chủ yếu được thực hiện trên động vật và cần thêm bằng chứng để xác nhận tác động trên người. Các cơ quan quản lý như FDA và EFSA vẫn khẳng định thực phẩm GMO được phê duyệt là an toàn. Dù vậy, để thận trọng, bạn nên cân nhắc đa dạng hóa nguồn thực phẩm và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có lo ngại về sức khỏe thận liên quan đến việc tiêu thụ thực phẩm GMO.

Tóm lại, xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh và hạn chế những loại thực phẩm nêu trên, đồng thời duy trì lối sống lành mạnh như uống đủ nước, tập thể dục đều đặn và kiểm tra sức khỏe định kỳ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe thận.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP