Viêm đường tiết niệu là gì? Cách điều trị và phòng ngừa bệnh

✴️ Viêm đường tiết niệu là gì? Cách điều trị và phòng ngừa bệnh

1. Khái niệm

Viêm đường tiết niệu (urinary tract infection – UTI) là tình trạng nhiễm khuẩn xảy ra tại bất kỳ vị trí nào trong hệ thống tiết niệu, bao gồm:

Thận (viêm thận – bể thận)
Niệu quản
Bàng quang (viêm bàng quang)
Niệu đạo (viêm niệu đạo)

Viêm đường tiết niệu có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt phổ biến ở phụ nữ do cấu trúc niệu đạo ngắn và gần hậu môn. Bệnh do vi khuẩn (chủ yếu là Escherichia coli) xâm nhập và phát triển trong đường tiết niệu.

Viêm đường tiết niệu cấp tính nếu không điều trị đúng có thể tiến triển thành viêm mạn tính và gây biến chứng nặng như nhiễm trùng huyết, suy thận.

Viêm đường tiết niệu có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản

2. Triệu chứng lâm sàng

Viêm đường tiết niệu có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng, tùy thuộc vị trí tổn thương:

Triệu chứng tại chỗ (thường gặp):

Tiểu buốt, tiểu rắt, cảm giác nóng rát khi tiểu.
Tiểu nhiều lần, tiểu gấp, lượng nước tiểu mỗi lần ít.
Nặng bụng dưới, cảm giác bàng quang không trống hoàn toàn sau tiểu.
Nước tiểu đục, có mùi hôi, có thể lẫn máu.

Triệu chứng toàn thân (khi nhiễm trùng lan rộng):

Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi.
Buồn nôn, nôn, đặc biệt khi có viêm thận – bể thận.
Đau vùng thắt lưng, đau hông lưng một bên.

3. Chẩn đoán và điều trị

3.1. Chẩn đoán

Khám lâm sàng và khai thác tiền sử.
Xét nghiệm nước tiểu (tế bào, bạch cầu, nitrit, cấy vi khuẩn).
Siêu âm hệ tiết niệu nếu nghi ngờ viêm thận, sỏi tiết niệu.
Các xét nghiệm bổ sung: công thức máu, CRP, chức năng thận (nếu sốt cao hoặc có biến chứng).

3.2. Điều trị

Kháng sinh là điều trị chính, lựa chọn theo kháng sinh đồ hoặc khuyến cáo thực hành tốt.
- Ví dụ: Nitrofurantoin, Fosfomycin, Trimethoprim-Sulfamethoxazole.
Giảm đau – hạ sốt nếu cần.
Uống nhiều nước để tăng lưu lượng tiểu, hỗ trợ đào thải vi khuẩn.
Theo dõi đáp ứng điều trị trong vòng 48–72 giờ.

Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh hoặc ngưng thuốc giữa chừng để tránh kháng thuốc và tái phát.

4. Phòng ngừa viêm đường tiết niệu

Viêm đường tiết niệu có thể phòng ngừa được bằng cách thay đổi lối sống và vệ sinh cá nhân:

Hướng dẫn phòng ngừa hiệu quả

Hành động nên làm	Lý do
Uống đủ nước (≥ 2 lít/ngày)	Giúp làm loãng nước tiểu, loại bỏ vi khuẩn.
Không nhịn tiểu	Nhịn tiểu kéo dài tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Vệ sinh vùng sinh dục đúng cách	Rửa từ trước ra sau để tránh lây vi khuẩn từ hậu môn vào niệu đạo.
Mặc đồ lót thoáng mát (cotton)	Giúp vùng kín khô ráo, giảm nguy cơ viêm nhiễm.
Đi tiểu sau khi quan hệ tình dục	Làm sạch vi khuẩn có thể xâm nhập vào niệu đạo.

Tránh những điều sau

Dùng xà phòng hoặc dung dịch vệ sinh có chất tẩy rửa mạnh gây kích ứng niệu đạo.
Tự ý dùng thuốc không kê đơn nếu có triệu chứng bất thường.
Mặc quần bó sát, đồ lót không thoáng khí.