Hormon tuyến giáp và tầm quan trọng đối với cơ thể

1. Tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất trong cơ thể, nằm ở trước cổ và, hình con bướm, có chức năng tiết ra các hormon. Hormon tuyến giáp gồm Thyroxine (T4) và Triiodo-thyroxine (T4) giúp điều hòa các hoạt động chuyển hóa trong cơ thể.

Tìm hiểu về Hormon tuyến giáp

Được sản xuất ra bởi tuyến giáp, hormon Thyroxin và Triiodo-thyroxin là các hormon với bản chất tyrosine chịu trách nhiệm chính trong việc điều hòa sự trao đổi chất.

Hormon Thyroxine

T4 có vai trò là hormon dự trữ, nó không có khả năng sản xuất năng lượng hay vận chuyển oxy đến các tế bào. Tuy nhiên, lượng hormon T4 được tiết ra lại chiếm đến 80%.

T4 sau khi trải qua quá trình khử sẽ mất đi một nguyên tử Iot và trở thành T3.

Hormon Triiodo-thyroxine

T3 là hormon tuyến giáp dạng hoạt động, được tạo ra từ T4. Hormon T3 có ảnh hưởng lớn đến các mô mạnh gấp bốn lần so với T4. Do lượng hormon Triiodo-thyroxin được sản xuất rất ít, nồng độ của T3 trong máu luôn nằm trong khoảng 1/10 so với T4. Hơn 3/4 hormon T3 tuần hoàn sau đó được hình thành ở gan và thùy trước tuyến yên.

Tác dụng của tuyến giáp

Tham gia sự tăng trưởng, làm tăng tỷ lệ trao đổi chất cơ bản và thành thục các chức năng cơ thể: hệ xương, da lông,... Do đó mức tiêu thụ oxy và năng lượng của cơ thể cũng tăng lên.
Tham gia điều hòa thân nhiệt, chuyển hóa glucid, protein, lipid, nước; điều hòa thần kinh thực vật, tăng khả năng hưng phấn của hệ thần kinh.
Thyroxine có thể xem là chất dẫn nhịp tim, nếu thiếu hormon này tim sẽ đập chậm và yếu, nếu thừa lượng T3 tim sẽ đập chậm và nhanh.

T3 hoạt động ở phần lớn các mô trong cơ thể, bao gồm cả lá lách và tinh hoàn.

Cơ chế điều hòa hormon tuyến giáp trong cơ thể

Khi lượng hormon trong máu giảm, tuyến giáp sẽ tiết ra một loại hormon kích thích tuyến giáp gọi là TSH, hormon này sẽ làm nhiệm vụ kích hoạt tuyến giáp làm tăng quá trình hấp thụ Iot của máu và tổng hợp được nhiều Thyroxine (T4). Khi cần thiết, Thyroxine sẽ chuyển đổi thành Triiodo-thyroxine (T3) qua quá trình khử. Lượng hormon T3, T4 nếu được tiết ra nhiều sẽ quay lại ức chế tuyến yên và vùng hạ đồi.

2. Các bệnh lý thường gặp ở tuyến giáp

Sự sản xuất quá nhiều hoặc quá ít lượng hormon sẽ dẫn đến tình trạng rối loạn tuyến giáp, bao gồm bệnh cường giáp và suy giáp.

Cường giáp

Là bệnh gây ra bởi tình trạng tăng tiết hormon T3 và T4 của tuyến giáp. Bệnh nhân mắc cường giáp thường có một số triệu chứng như:

Chịu nóng kém: do mức chuyển hóa cơ bản cao, những bệnh nhân mắc bệnh cường giáp thường có thân nhiệt cao hơn người bình thường và khả năng chịu nóng kém.
Thường xuyên có cảm giác hồi hộp, tim đập nhanh, đau ngực, khó thở
Run tay: bệnh nhân cường giáp thường gặp triệu chứng mất kiểm soát, run tay.
Cổ to: vùng cổ của bệnh nhân cường giáp là vị trí của tuyến giáp sẽ bị phình to.
Sụt cân không rõ nguyên nhân: bệnh nhân thường xuyên bị đói và ăn rất nhiều nhưng cân nặng vẫn giảm xuống, đặc biệt là tình trạng giảm nhiều cân trong một tháng.
Rối loạn giấc ngủ: thường xuyên bị khó ngủ, ngủ không yên giấc, ngủ không sâu và giấc ngủ ngắn hơn bình thường cũng là dấu hiệu mắc bệnh cường giáp.
Mệt và dễ nổi nóng: bệnh nhân cường giáp thường hay mệt mỏi, giảm khả năng vận động, kèm theo những thay đổi về tâm lý như dễ nổi nóng, hay lo lắng, suy nghĩ tiêu cực.

Nếu không được điều trị kịp thời, cường giáp có thể dẫn đến nhiều biến chứng như: biến chứng tim mạch, cơn bão giáp, lồi mắt ác tính.

Suy giáp

Là tình trạng suy giảm chức năng tuyến giáp, sản xuất Hormon tuyến giáp không đầy đủ so với nhu cầu cơ thể. Dưới đây là các biểu hiện điển hình của bệnh suy giáp:

Bướu cổ: là triệu chứng cơ bản của các bệnh lý liên quan đến tuyến giáp.
Giảm tiết mồ hôi da: da bệnh nhân suy giáp thường khô và dày, tóc trở nên thô hoặc mỏng, móng tay giòn và dễ gãy.
Một số vấn đề về mắt mà người bị suy giáp thường mắc phải: sưng nhẹ vùng quanh mắt, mắt chuyển động kém.
Chậm nhịp tim và giảm chức năng co bóp của tim, gây tăng huyết áp nhẹ và tăng cholesterol trong máu.
Suy giáp làm yếu cơ hô hấp và giảm chức năng phổi, người bệnh thường mệt mỏi, khó thở khi tập thể dục, giọng khàn, tắc nghẽn đường thở khi ngủ gây mỏi mệt và buồn ngủ vào ban ngày.
Làm chậm các hoạt động của đường tiêu hóa, táo bón dai dẳng do giảm nhu động ruột.
Đối với phụ nữ, suy giáp gây rối loạn kinh nguyệt và gây khó khăn khi mang thai.

Vị trí cơ quan tuyến giáp nằm ở cổ nên các bệnh lý liên quan đến tuyến giáp có thể gây sưng cổ, bướu cổ. Bướu giáp nhỏ có thể không gây ra về vấn đề về thể chất và thẩm mỹ nhưng bướu giáp lớn có thể gây chèn ép đến các cơ quan khác và ảnh hưởng nhiều đến tính thẩm mỹ cũng như sức khỏe của người bệnh. Bướu cổ chứa nhân ác tính có thể dẫn đến ung thư tuyến giáp.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP