So sánh tiểu đường type 1 và type 2 khác nhau ở điểm nào?

Tiểu đường là một bệnh lý mạn tính và hầu như không thể chữa khỏi hoàn toàn. Đây là nguyên nhân phổ biến gây tàn phế từ rất sớm, thậm chí là tử vong ở các nước phát triển do các biến chứng nghiêm trọng của bệnh gây ra. Bệnh gồm 2 type chính đó là tiểu đường type 1 và type. Trong đó đái tháo đường (ĐTĐ) type 2 chiếm đến 90%, 10% là type 1. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn so sánh tiểu đường type 1 và type 2.

1. Tổng quan về bệnh đái tháo đường

Tại Việt Nam có đến hơn 5 triệu người bị đái tháo đường, chiếm tỷ lệ ca bệnh nhiều nhất trong khu vực Đông Nam Á và đây là bệnh lý nằm trong 4 nhóm bệnh gây biến chứng nguy hiểm nhất cho sức khỏe người dân. Theo kết quả nghiên cứu của Bộ Y tế được thực hiện vào năm 2015, trên toàn quốc số bệnh nhân bị ĐTĐ trong độ tuổi từ 18 - 69 là 4,1%, trong khi đó tiền ĐTĐ là 3,6%.

Tiểu đường là một bệnh lý mạn tính có cơ hội chữa khỏi rất thấp

Dựa vào những số liệu trên có thể thấy rằng việc kiểm soát tốt lượng đường trong máu sẽ giúp làm giảm nguy cơ gặp biến chứng nghiêm trọng của căn bệnh này. Trong đó việc chẩn đoán và phân biệt đúng loại tiểu đường type 1 và type 2 lại rất có giá trị trong công tác điều trị.

2. Các tiêu chí giúp so sánh tiểu đường type 1 và type 2

Bảng dưới đây bao gồm các đặc điểm chi tiết giúp so sánh tiểu đường type 1 và type 2:

Đặc điểm

Đái tháo đường type 1

Đái tháo đường type 2

Nguyên nhân

Là bệnh tự miễn dịch, đi kèm với những bệnh lý tự miễn khác như viêm tuyến giáp Hashimoto, bệnh Basedow, bệnh Addison. ĐTĐ type 1 xuất hiện khi các tế bào thuộc hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tự tấn công và phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy, cản trở quá trình sản xuất ra insulin, do đó glucose không thể di chuyển vào tế bào để sinh năng lượng mà tích tụ lại trong máu.

Ngoài ra ĐTĐ type 1 còn mang yếu tố di truyền và liên quan tới yếu tố môi trường (nhiễm virus, độc tố khi còn trong bụng mẹ).

Do lối sống thiếu khoa học của bản thân người bệnh (chế độ ăn uống nhiều calo và giàu chất béo, ít vận động), ô nhiễm môi trường, kháng insulin hoặc giảm tiết insulin,... khiến lượng đường trong máu tăng cao.

Độ tuổi mắc bệnh

Thường gặp ở người trẻ trong độ tuổi thanh thiếu niên hoặc người dưới 30 tuổi, những người có thể trạng gầy.

Xuất hiện ở những người trưởng thành trên 40 tuổi, có thể trạng béo phì.

Triệu chứng khởi phát

Vì insulin thiếu hụt nghiêm trọng nên ĐTĐ type 1 được phát hiện từ sớm với các triệu chứng rầm rộ:

Gầy nhiều;
Ăn nhiều;
Uống nhiều;
Khát nhiều;
Đái nhiều;
Sụt cân nhanh chóng.

Bệnh diễn biến chậm, âm thầm và ít bộc lộ triệu chứng, thậm chí là không có biểu hiện gì nên người bệnh chỉ có thể phát hiện ra khi các dấu hiệu đã rõ ràng hoặc khi khám sức khỏe định kỳ hay đi khám do mắc một biến chứng nào đó của ĐTĐ.

Người bệnh cần lưu ý những dấu hiệu sớm của ĐTĐ type 2:

Da khô, ngứa;
Mệt mỏi, tê bì tay chân;
Dấu gai đen Acanthosis nigricans);
Thể trạng béo, thừa cân;
Gia đình có người thân bị tiểu đường type 2;
Hội chứng buồng trứng đa nang.

Nhiễm ceton, tăng ceton trong máu và nước tiểu

Kết quả dương tính. Có trường hợp nhiễm ceton rất nặng.

Thường không có

Chỉ số C-peptid

(để đánh giá tình trạng sản xuất insulin)

Thường ở mức thấp hoặc không đo được

Chỉ số bình thường, có khi tăng

Phương pháp điều trị

Bắt buộc dùng insulin:

Bổ sung insulin là phương pháp điều trị bắt buộc đối với những trường hợp bị ĐTĐ type 1 để kiểm soát tốt lượng đường huyết trong cơ thể.

Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh hơn, tập luyện thể dục thể thao điều độ. Phụ thuộc vào thời điểm phát hiện triệu chứng bệnh mà có thể dùng thuốc viên.

Nếu 2 biện pháp này không giúp cải thiện bệnh thì áp dụng phương án khác:

Dùng thuốc hạ đường huyết;
Dùng thêm insulin nếu: bệnh nhân không đáp ứng với thuốc đường uống, đường huyết tăng cao; men gan tăng cao kèm theo những biến chứng suy thận; nhập viện do nhiễm trùng, chấn thương, viêm võng mạc, ốm sốt,...

Cách giúp hạn chế và ngăn ngừa bệnh

ĐTĐ type 1 là thể bệnh vô cùng nguy hiểm nhưng hiện không có cách nào giúp phòng ngừa bệnh lý này.

Đặc biệt chú ý các bà mẹ khi mang thai cần kiểm soát cân nặng, tránh các yếu tố nguy cơ dẫn đến đái tháo đường thai kỳ hoặc các tác động xấu đến thai nhi.

Có thể phòng tránh hoặc hạn chế nguy cơ mắc ĐTĐ type 2 qua những cách như sau:

Thiết lập một chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ chất dinh dưỡng, nên kiêng đồ ăn nhiều chất béo và đường, tích cực ăn nhiều rau xanh;
Tập thể dục và duy trì vận động điều độ mỗi ngày. Điều này giúp đốt cháy lượng mỡ thừa trong cơ thể cũng như hạn chế tình trạng kháng insulin.

Tiểu đường type 1: vắng “chìa khóa

Tiểu đường type 1: vắng “chìa khóa" Insulin, Glucose không xâm nhập được vào tế bào. Tiểu đường type 2: kháng Insulin, Glucose bị đọng lại trong máu.

Hiện nay số người mắc tiểu đường đang có xu hướng ngày càng gia tăng đem lại nhiều hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng. Những đặc điểm trên sẽ giúp bạn trạng bị được những kiến thức cơ bản về 2 loại tiểu đường type 1 và type 2 cũng như giúp tìm ra các phương án điều trị, phòng ngừa tốt nhất đối với loại bệnh lý này.

Nhìn chung, bảng so sánh tiểu đường type 1 và type 2 nếu trên chỉ mang tính chất tham khảo. Trên thực tế khi thăm khám lâm sàng, có thể có nhiều ca bệnh bộc lộ những dấu hiệu trùng lặp, trộn lẫn đặc điểm nhận dạng của 2 loại tiểu đường. Lúc này đòi hỏi các bác sĩ cần đánh giá và theo dõi kỹ lưỡng hơn thì mới có thể phân loại được chính xác type ĐTĐ, từ đó đưa ra được lời khuyên điều trị hữu ích, hiệu quả, phù hợp với người bệnh.

Hiện tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC vẫn đang triển khai dịch vụ khám sàng lọc tiểu đường, rối loạn mỡ máu giúp bệnh nhân sớm phát hiện các dấu hiệu của tình trạng ĐTĐ, phân loại tiểu đường đang mắc phải, qua đó người bệnh có thể xây dựng được một chế độ dinh dưỡng khoa học hơn, theo dõi diễn biến bệnh để giảm thiểu rủi ro do các biến chứng gây ra bởi bệnh tiểu đường.

Nếu gặp các triệu chứng cảnh báo bệnh tiểu đường, hãy đến gặp bác sĩ sớm nhất có thể

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP