✴️ Bạn biết gì về triệu chứng viêm đường ruột?

1. Viêm đường ruột là gì?

Viêm đường ruột (Inflammatory Bowel Disease – IBD) là thuật ngữ chung dùng để chỉ các bệnh lý mạn tính gây viêm tại đường tiêu hóa. Hai thể bệnh chính bao gồm:

1.1. Bệnh viêm loét đại tràng (Ulcerative Colitis)

• Viêm mạn tính giới hạn tại ruột già (đại tràng) và thường bắt đầu từ trực tràng, lan ngược lên các đoạn đại tràng khác.

• Viêm chỉ khu trú ở lớp niêm mạc, không xuyên qua thành ruột.

• Biểu hiện điển hình là tiêu chảy kèm máu và dịch nhầy, đau bụng dưới.

Viêm đường ruột được chia làm 2 loại đó là bệnh viêm ruột kết gây loét và bệnh Crohn

1.2. Bệnh Crohn (Crohn’s Disease)

• Có thể ảnh hưởng đến bất kỳ đoạn nào của đường tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn, nhưng thường gặp nhất là hồi tràng (cuối ruột non).

• Viêm xuyên thành ruột, gây loét sâu, hẹp lòng ruột, rò và áp-xe.

• Triệu chứng thường âm ỉ, diễn tiến phức tạp hơn so với viêm loét đại tràng.

2. Triệu chứng lâm sàng của viêm đường ruột

Tùy vào vị trí tổn thương và thể bệnh, triệu chứng có thể khác nhau, nhưng nhìn chung bao gồm:

2.1. Rối loạn tiêu hóa

• Tiêu chảy kéo dài (≥2–3 ngày) là triệu chứng phổ biến, có thể kèm máu, chất nhầy.

• Táo bón (ít gặp hơn), đặc biệt trong bệnh Crohn do tắc nghẽn một phần ruột, hoặc viêm trực tràng trong viêm loét đại tràng.

• Đau bụng quặn từng cơn, khu trú vùng bụng dưới hoặc hố chậu phải (Crohn), thường đi kèm nhu cầu đại tiện.

2.2. Triệu chứng toàn thân

• Sốt nhẹ, mệt mỏi mạn tính, sụt cân không rõ nguyên nhân.

• Chán ăn, thiếu hụt vi chất (kẽm, magie, sắt, vitamin B12) do kém hấp thu.

• Có thể gặp các biểu hiện ngoài tiêu hóa như: đau khớp, viêm mắt, phát ban da (ở Crohn).

3. Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời

• Mất nước – điện giải nặng do tiêu chảy kéo dài.

• Thiếu máu mạn tính do chảy máu vi thể qua phân.

• Thủng ruột, giãn đại tràng nhiễm độc (toxic megacolon) trong viêm loét đại tràng nặng.

• Tăng nguy cơ ung thư đại – trực tràng, đặc biệt ở bệnh nhân viêm loét đại tràng kéo dài > 8–10 năm.

4. Chẩn đoán viêm đường ruột

4.1. Lâm sàng – cận lâm sàng

• Khám lâm sàng: đánh giá vị trí đau, đặc điểm phân, số lần tiêu chảy/ngày, tiền sử bệnh.

• Xét nghiệm máu:

  • Tăng bạch cầu, CRP, tốc độ lắng máu (ESR) → dấu hiệu viêm.

  • Giảm albumin, magie, kẽm → gợi ý kém hấp thu hoặc viêm mạn.

  • Thiếu máu do mất máu vi thể hoặc kém hấp thu sắt, B12.

4.2. Xét nghiệm phân

• Tìm máu ẩn trong phân, loại trừ nhiễm khuẩn đường ruột cấp (do Salmonella, Shigella, Campylobacter...).

4.3. Nội soi tiêu hóa

• Nội soi đại trực tràng: giúp quan sát trực tiếp tổn thương niêm mạc, sinh thiết chẩn đoán phân biệt Crohn và viêm loét đại tràng.

• Nội soi ruột non có hỗ trợ hình ảnh hoặc CT/MRI ruột trong nghi ngờ bệnh Crohn tại đoạn ruột khó tiếp cận.

5. Kết luận

Viêm đường ruột là nhóm bệnh lý mạn tính, phức tạp, ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống người bệnh nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Việc phát hiện sớm thông qua khám sức khỏe định kỳ, nhận diện triệu chứng bất thường và phối hợp điều trị giữa bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa – dinh dưỡng là then chốt trong kiểm soát bệnh và ngăn ngừa biến chứng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp