Men gan cao là một trong những dấu hiệu báo hiệu các bệnh lý về gan. Vậy có những biện pháp nào giúp giảm men gan? Sử dụng các loại thuốc bảo vệ gan và tăng cường chức năng gan có phải là biện pháp duy nhất? Hãy cùng tìm hiểu kĩ hơn về men gan và những cách làm hạ men gan hiệu quả trong bài viết dưới đây.
Men gan là những enzym có trong gan giúp gan thực hiện các chức năng quan trọng của mình như loại bỏ các độc tố hay tham gia vào quá trình tổng hợp và chuyển hóa các chất.
Men gan gồm 4 loại chính:
– ALT (Alanine Transaminase) – hay còn gọi là GPT
– AST (Aspartate Transaminase) – hay còn gọi là GOT
– ALP (Phosphatase kiềm)
– GGT (Gamma Glutamyl Transpeptidase)
AST và ALT có nhiều trong tế bào gan, ALP có ở màng tế bào gan và GGT ở tế bào ống mật.
Khi các tế bào gan chết do lão hóa hay do bệnh lý, men gan có trong các tế bào này sẽ được giải phóng ra hệ tuần hoàn. Gan hoạt động bình thường khi nồng độ men gan trong máu dưới 400UI/l. Còn khi nồng độ men gan trong máu ở mức cao là biểu hiện của tình trạng các tế bào gan bị hủy hoại. Nguyên nhân có thể do virus viêm gan, bia rượu hay quá liều các thuốc có hại cho gan như paracetamol… Chỉ số men gan tăng gấp đôi là tình trạng nhẹ, từ 2 đến 5 lần là trung bình và tăng cao trên 5 lần mức bình thường là tình trạng nặng.
Các chỉ số men gan ở mức bình thường đối với từng loại men gan như sau:
– ALT: 20 – 40 UI/l
– AST: 20 – 40 UI/l
– ALP: 30 – 110 UI/l
– GGT: 20 – 40 UI/l
Trong đó, AST và ALT là 2 loại men đặc trưng được dùng để đánh giá tình trạng của gan. Ngoài có trong gan, AST còn có trong một số cơ quan khác như tim, thận, cơ và não. Nồng độ AST trong máu cũng tăng cao khi một trong những cơ quan này tổn thương. Vì vậy, AST không đặc hiệu đối với tình trạng tổn thương tế bào gan. ALT là chỉ số đặc hiệu hơn do loại men này có chủ yếu ở tế bào gan.
Khi chỉ số men gan tăng quá cao, cần sớm có biện pháp giảm men gan.
Men gan tăng cao cảnh báo các vấn đề về gan như viêm gan virus, viêm gan do rượu bia, nhiễm độc gan, xơ gan, ung thư gan hay các bệnh lý khác liên quan đến gan. Những người có chỉ số men gan ALT và AST cao cũng có nguy cơ tử vong cao hơn 21 – 78% so với người bình thường.
Nồng độ men gan trong máu càng cao, các triệu chứng càng có mức độ biểu hiện rõ ràng. Một số biểu hiện thường gặp của bệnh nhân có men gan cao như:
– Chán ăn
– Buồn nôn và nôn
– Đau bụng
– Sốt nhẹ
– Người mệt mỏi
– Mẩn ngứa do chức năng gan thải độc của gan kém nên gây tích tụ độc tố trong cơ thể gây ngứa
– Phân có màu nhạt, nước tiểu màu đậm: khi tắc mật dẫn đến tăng men gan, bilirubin không được chuyển hóa và thải trừ theo đường tiêu hóa mà thải qua đường tiểu.
– Vàng da
Các triệu chứng này rất khó nhận biết nếu men gan chỉ tăng nhẹ. Cách kiểm tra tốt nhất chức năng gan và men gan là xét nghiệm máu.
Chúng ta có thể hạ men gan bằng cách hạn chế các yếu tố gây hại cho gan như:
– Không hút thuốc lá
Các chất có trong khói thuốc lá như nitrosodiethylamine, nitrosopyrrolidine hay asen làm tăng nguy cơ ung thư gan. Chúng làm mất cân bằng oxy hóa ở gan, gây tổn thương tế bào gan. Từ đó làm tăng men gan và dần dẫn đến xơ gan và ung thư gan.
– Không uống rượu bia
Uống quá nhiều rượu nhiều khiến các tế bào gan bị quá tải, làm suy giảm chức năng gan. Các tế bào gan ngày càng bị tổn thương làm men gan tăng cao. Vì vậy, ngừng tiêu thụ các loại thức uống có cồn là một trong những biện pháp tốt nhất để làm giảm và duy trì men gan ở mức độ bình thường.
– Uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, hoa quả
– Có chế độ sinh hoạt điều độ, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya và cố gắng nghỉ ngơi, thư giãn, tránh căng thẳng.
– Uống các loại trà thảo mộc làm từ các loại dược liệu tốt cho gan.
Một số loại dược loại giúp mát gan, giải độc gan, hạ men gan có thể kể đến như nhân trần, atiso, kế sữa, cà gai leo, diệp hạ châu…
Men gan cao là một trong những dấu hiệu của bệnh lý về gan. Có thể làm giảm men gan bằng thuốc hoặc bằng cách loại bỏ những yếu tố có hại đối với gan khỏi đời sống của người bệnh. Tuy nhiên, dù thực hiện biện pháp nào, bệnh nhân cũng cần dựa trên những chẩn đoán chính xác và những tư vấn từ các chuyên gia gan mật có uy tín. Vì vậy ngay khi có những dấu hiệu bất thường của cơ thể, người bệnh cần đi khám ngay để được thăm khám và điều trị đúng hướng.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh