Xơ gan là một trong những bệnh lý mạn tính nguy hiểm về gan có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh, đe dọa tính mạng với tỷ lệ tử vong cao
1. Khái niệm bệnh xơ gan
Xơ gan là tính trạng gan bị hư hại nặng, các tế bào gan bị thay thế bằng các mô xơ sẹo. Các tế bào gan khỏe mạnh bị tấn công và chết dần đi, mô xơ sẹo xuất hiện ngày càng nhiều. Theo thời gian, cấu trúc của gan bị thay đổi, chức năng hoạt động của gan bị suy giảm nghiêm trọng.
Nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến xơ gan là viêm gan mạn tính do virus viêm gan B, C hoặc uống quá nhiều rượu. Giai đoạn đầu của bệnh thường không có triệu chứng cụ thể và rõ ràng. Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi xơ gan đã tiến triển và gây ra các biến chứng.
2. Các giai đoạn của xơ gan
Trước khi tìm hiểu xơ gan có nguy hiểm không, hãy điểm qua các giai đoạn tiến triển của bệnh.
2.1. Giai đoạn 1
Lúc này, người bệnh chưa có dấu hiệu tổn thương gan nhưng gan đã bắt đầu bị viêm. Tình trạng viêm diễn ra liên tục nên bắt đầu hình thành sự xơ hóa tế bào gan.
Mệt mỏi, thiếu năng lượng là những biểu hiện thường gặp ở giai đoạn này. Người bệnh có thể không gặp các dấu hiệu rõ ràng nào khác do sự xơ hóa chưa nhiều. Do đó, người bệnh thường rất khó để phát hiện vấn đề đang xảy ra với gan. Giai đoạn 1 của xơ gan nếu được điều trị đúng cách vẫn có thể giúp gan hồi phục như bình thường.
2.2. Giai đoạn 2
Các mô xơ hóa xuất hiện nhiều hơn ở giai đoạn này. Kéo theo đó là áp lực tĩnh mạch cửa cũng tăng dần. Để nâng cao cơ hội khỏi bệnh, nguyên nhân trực tiếp gây xơ gan cần được loại bỏ.
2.3. Giai đoạn 3 của xơ gan có nguy hiểm không?
Ở giai đoạn 3 của bệnh, hiện tượng cổ trướng sẽ xuất hiện. Gan bị xơ hóa diện rộng, lượng dịch ở ổ bụng tăng nhanh. Lúc này gan không thể trở lại bình thường, người bệnh thường được đề xuất ghép gan.
Xơ gan giai đoạn 3 có các triệu chứng đáng chú ý như: mệt mỏi, bối rối, thở nhanh; ăn không ngon, sụt cân nhanh; da vàng, nhợt nhạt, viêm da, ngừa không hồi phục; đường huyết tăng giảm thất thường; phù chân;…
2.4. Giai đoạn 4 – Giai đoạn cuối của xơ gan
Đây là giai đoạn quá trình xơ hóa đã diễn ra hoàn toàn tại gan. Bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan hoặc tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Các tế bào gan khỏe còn lại rất ít không thể đảm nhận các chức năng hoạt động dẫn đến suy gan.
Xơ gan giai đoạn 4 không thể điều trị dứt điểm, gan không còn khả năng phục hồi. Người bệnh có thể được chỉ định các biện pháp hỗ trợ để ngăn chặn các biến chứng như: sử dụng các thuốc ức chế sự phát triển của xơ gan, thuốc bổ gan; loại bỏ tác nhân gây xơ gan; kết hợp chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học.
Dấu hiệu của xơ gan giai đoạn cuối tương tự như giai đoạn 3, đặc biệt là cổ trướng và vàng da. Ngoài ra một số triệu chứng khác của bệnh gồm: rất buồn ngủ, lòng bàn tay son, thay đổi tính cách, sốt cao, suy thận và dẫn tới thiểu niệu, viêm màng bụng.
3. Bệnh xơ gan nguy hiểm ra sao?
3.1. Xuất huyết tiêu hóa do xơ gan có nguy hiểm không?
Các mô xơ và sẹo trong gan là cản trở dòng máu di chuyển qua cơ quan nội tạng lớn nhất cơ thể này. Từ đó, áp lực máu sẽ tăng lên tại tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch các hệ nối cửa – chủ. Đồng thời, tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản và tĩnh mạch phình dạ dày cũng có thể xuất hiện.
Khi bị giãn đến một giới hạn nhất định, các tĩnh mạch này sẽ bị vỡ gây ra chảy máu tiêu hóa. Người bệnh có thể choáng váng, mất máu nhiều, thiếu máu cấp tính do nôn ra máu hoặc đại tiện ra máu. Tình trạng này có thể dẫn đến tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.
3.2. Phù nề, báng bụng
Áp lực cửa tăng và đạm máu giảm gây ra tình trạng phù nề các chi và tích tụ dịch ở bụng (còn gọi là báng bụng). Dịch tích tụ nhiều và trong thời gian dài có thể khiến người bệnh bị nhiễm trùng dịch báng. Người bệnh sẽ gặp các triệu chứng sốt, đau bụng dữ dội, đại tiện phân lỏng. Người bệnh cần đến bệnh viện để được điều trị càng sớm càng tốt ngay khi gặp các dấu hiệu này.
3.3. Bệnh não – gan, hôn mê gan
Chức năng của gan bị ảnh hưởng nặng nề do sự xơ hóa. Gan không thể đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể, nhất là ở giai đoạn xơ gan nặng. Các độc tố tích tụ ở ruột (như khí amoniac – NH3) không được đẩy ra ngoài sẽ đi vào vào trong máu và tuần hoàn lên não. Các chất độc này tích tụ tại não và gây ra bệnh não – gan.
Triệu chứng của bệnh lý này là rối loạn tri giác, kém minh mẫn, lẫn lộn, hôn mê gan và dẫn tới tử vong nhanh chóng. Xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng hay mất nước là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh não – gan ở người xơ gan.
3.4. Suy thận do xơ gan
Biến chứng suy thận khiến người bệnh đi tiểu ít dần và sau một thời gian sẽ không thể tiểu tiện được nữa. Hội chứng gan – thận này có thể gây tử vong nếu không được can thiệp sớm.
3.5. Nhiễm trùng
Khả năng miễn dịch của cơ thể suy giảm do các chất độc không được gan đào thải ra khỏi cơ thể. Vì vậy, người bệnh xơ gan có nguy cơ bị nhiễm trùng rất cao. Tình trạng nhiễm trùng thường gặp bao gồm: nhiễm trùng dịch báng, nhiễm trùng máu, viêm phổi,…
3.6. Ung thư gan
Nguy cơ ung thư gan tăng mạnh ở những người bị xơ gan. Bệnh lý ung thư này có số người mắc và tử vong cao hàng đầu trong các bệnh ung thư tại Việt Nam.
Giai đoạn đầu của bệnh thường không có biểu hiện cụ thể cũng như các bệnh về gan nói chung. Nhiều trường hợp chỉ tình cờ phát hiện ung thư gan khi siêu âm ổ bụng hoặc kiểm tra sức khỏe định kỳ. Khi bệnh tiến triển, người bệnh sẽ có triệu chứng đau tức vùng bụng dưới sườn phải, mệt mỏi, kiệt sức, sụt cân nhanh, thậm chí xuất huyết ổ bụng do khối u vỡ ra.
Tóm lại, xơ gan khiến chức năng gan suy giảm trầm trọng và có thể gây ra nhiều biến chứng đe dọa đến sức khỏe và tính mạng người bệnh. Hiểu được xơ gan có nguy hiểm không, mỗi người hãy có ý thức bảo vệ sức khỏe lá gan, thăm khám gan mật định kỳ để kiểm soát tốt nhất các bệnh lý tại cơ quan này.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh