Xơ gan giai đoạn 4 là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan và còn được gọi là xơ gan mất bù, khi những tế bào gan chưa bị tổn thương không còn khả năng bù trừ về mặt chức năng cho thương tổn nữa.
Trong khi ở các giai đoạn trước, xơ gan thường không gây ra triệu chứng hoặc các triệu chứng biểu hiện không rõ ràng thì đến giai đoạn này, xơ gan đã có nhiều triệu chứng.
Người bệnh xơ gan giai đoạn 4 có thể trải qua các triệu chứng như sau:
– Xuất huyết nội tạng: nguyên nhân là do tăng huyết áp tĩnh mạch cửa gan làm cho hệ thống tĩnh mạc dạ dày, ruột bị áp lực, giãn ra và phồng to. Các tĩnh mạch này có thành mỏng nên rất dễ vỡ và dẫn đến xuất huyết nội tạng.
– Chướng bụng- cổ trướng: 85% bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối bị cổ trướng. Dịch cổ trướng tập trung ở khoang bụng, gây một áp lực lên vùng bụng, đau đớn, nặng nề và ảnh hưởng lên cả hô hấp của bệnh nhân.
– Vàng da, vàng mắt: da và lòng trắng của mắt có màu vàng bất thường do suy giảm chức năng gan khiến cho khả năng giải độc của gan và hoạt động của ống mật bị ảnh hưởng, gây ra tình trạng bilirubin tích tụ trong máu làm cho da và mắt bị vàng.
– Phù nề: người bệnh xơ gan giai đoạn 4 có thể bị phù, lúc đầu ở 2 chân sau đó là toàn thân.
– Chứng não gan: gan chuyển hóa và phá vỡ nhiều chất dinh dưỡng, vitamin thành những chất đơn giản hơn và thải độc. Protein được chia thành glutamin và amoniac. Trong giai đoạn mất bù của xơ gan, gan trở nên không thể phá vỡ và loại bỏ amoniac ra khỏi cơ thể. Khi lượng amoniac tăng cao trong máu và não sẽ gây ra hiện tượng cấp cứu là bệnh não gan. Các triệu chứng của bệnh não gan bao gồm thay đổi tính cách và hành vi, mệt mỏi, buồn ngủ, nói lắp, lú lẫn, mất phương hướng và cơ co giật . Trong giai đoạn cuối của bệnh não gan, người bệnh có thể bị co giật, hôn mê và tử vong.
Ghép gan có thể là lựa chọn điều trị cho bệnh nhân xơ gan giai đoạn 4. Để giảm tình trạng phù nề, người bệnh có thể kê chân lên cao hoặc sử dụng thuốc lợi tiểu theo hướng dẫn của bác sĩ. Với tình trạng cổ trướng, phương pháp chọc hút dịch giúp giảm bớt khó chịu cho người bệnh.
Bên cạnh việc điều trị, người bệnh cũng cần lưu ý về chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày. Trước hết cần nghỉ ngơi tuyệt đối để giảm đòi hỏi của cơ thể với các hoạt động của gan.Trong bữa ăn hàng ngày cần cung cấp đủ calo cần thiết cho người bệnh, hạn chế những thực phẩm giàu protein như thịt, cá, trứng. Nên ăn nhiều rau quả và trái cây tươi. Giảm bớt lượng muối trong chế độ ăn uống. Tuyệt đối không được uống rượu bia.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh