Tăng áp lực động mạch phổi nặng là khi áp lực động mạch phổi gần bằng hoặc cao hơn huyết áp hệ thống.
Đó là sự tăng bất thường áp lực động mạch phổi, đây có thể là hậu quả của chứng suy tim trái, tổn thương nhu mô phổi hoặc do bệnh lý mạch máu, huyết khối tắc mạch hoặc do sự kết hợp của các yếu tố trên. Bình thường áp lực động mạch phổi lúc nghỉ ngơi là 15 mmHg, và mỗi năm sẽ tăng thêm 1 mmHg, khi áp lực động mạch phổi trung bình ở người lớn > 25 mmHg (khi nghỉ ngơi) thì sẽ được coi là tăng áp lực động mạch phổi.
Tăng áp lực động mạch phổi có thể là tiên phát, có thể gặp ở bệnh tim bẩm sinh như thông liên nhĩ, thông liên thất, còn ống động mạch,…đã đảo chiều luồng thông, hoặc thứ phát ở bệnh nhân bị HIV, Lupus ban đỏ,…
Đây là một bệnh lý tim mạch hiếm gặp ở phụ nữ mang thai. Tuy nhiên khác với phần lớn các bệnh lý tim mạch khác, bệnh nhân bị tăng áp động mạch phổi dung nạp rất kém với những thay đổi khi mang thai.
Thời điểm xuất hiện triệu chứng phụ thuộc vào mức độ nặng của bệnh lý tăng áp lực động mạch phổi và bệnh nhân có được theo dõi điều trị hay không. Thông thường, thai phụ thường có dấu hiệu khó thở, tím tái, hoặc ho máu, thai chậm tăng cân bắt đầu từ cuối quý 2 của thai kỳ.
Nếu không được điều trị, các triệu chứng tiến triển nhanh, thai phụ có thể lên những cơn tăng áp phổi dẫn đến suy hô hấp và tử vong nhanh chóng.
Khi vận động, tập luyện thể dục, người bệnh sẽ nhanh cảm thấy khó thở, mau kiệt sức. Tình trạng này là do thiếu oxy máu hoặc biến chứng suy tim.Thường cảm thấy mệt mỏi. Vùng ngực bị đau thắt: cần phân biệt với bệnh động mạch vành. Tay, chân, mắt cá chân bị sưng phù.
Mặc dù các bệnh nhân nữ bị tăng áp lực động mạch phổi đều được tư vấn không nên mang thai, tuy nhiên nhiều bệnh nhân, đặc biệt là những bệnh nhân có thai lần đầu vẫn kiên quyết có thai bất chấp mọi nguy cơ có thể xảy đến với mẹ.
Trong trường hợp này, bác sỹ khuyên bệnh nhân nên được theo dõi trong suốt thai kỳ bởi cả bác sỹ sản khoa và bác sỹ tim mạch chuyên về tăng áp động mạch phổi.
Hãy thay đổi lối sống, nghỉ ngơi, tập thể dục vừa sức. Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, đủ dinh dưỡng. Không nên xông hơi, tắm nước nóng tắm bồn quá lâu…
Tăng áp động mạch phổi không thể chữa khỏi hoàn toàn. Những phương pháp điều trị có sẵn chỉ giúp làm giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng sống.
Nếu không được điều trị tích cực, kịp thời thì bệnh gây nên những biến chứng rất nguy hiểm: Suy tim, vỡ động mạch phổi, loạn nhịp tim, nhồi máu phổi, vỡ động mạch phế quản với triệu chứng bị ho ra máu, tử vong.
Tóm lại, có thai ở bệnh nhân tăng áp lực động mạch phổi nhiều có nguy cơ tử vong cao, vì vậy chống chỉ định có thai ở nhóm bệnh nhân này.
Nếu vì một lý do nào đó bệnh nhân vẫn có thai, bệnh nhân cần tuân thủ theo dõi và điều trị suốt thai kỳ bởi bác sỹ sản và bác sỹ tim mạch chuyên về tăng áp động mạch phổi để có kết quả tốt nhất cho cả mẹ và con.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh