Làm thế nào để cải thiện lưu thông máu tốt hơn?

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ước tính đến năm 2020, bệnh tim mạch chiếm khoảng 40% tỷ lệ người chết vì bệnh trên thế giới. Nguyên nhân chủ yếu gây ra các bệnh tim mạch chính là những rắc rối trong việc tuần hoàn máu. Những trở ngại trong quá trình tuần hoàn máu ở các động mạch và tĩnh mạch sẽ làm cho các cơ quan và tế bào trong cơ thể bị thiếu hụt nguồn cung cấp oxy cũng như chất dinh dưỡng.

Hệ thống tuần hoàn của cơ thể bao gồm tim, một hệ thống mạch có áp suất cao giữ nhiệm vụ phân phối (các động mạch), các mạch trao đổi và tập hợp những mạch có áp suất thấp giữ nhiệm vụ chuyển hồi (các tĩnh mạch). Hệ thống tuần hoàn có chức năng điều chỉnh và hợp nhất các chức năng trong cơ thể thành một khối thống nhất, cung cấp nguồn dinh dưỡng và oxy liên tục cho các bộ phận khác nhau trong cơ thể. Chúng còn đóng góp vào việc loại thải các chất độc (những sản phẩm phụ của hệ tiêu hóa). Chính vì vậy, nếu máu không được lưu thông tốt, tình trạng nhẹ nhất mà chúng ta gặp phải sẽ là cảm giác tê cóng và ngứa ran ở các ngón tay, chân. Ở mức độ nặng nhất, chúng có thể gây đau tim hoặc đột quỵ do thiếu hụt oxy trong máu, khiến máu không đến được các cơ quan quan trọng. Lưu thông kém có thể khiến bàn chân bị lạnh, đổi màu hoặc tê. Đôi khi, nó là triệu chứng của một tình trạng tiềm ẩn.

Cơ thể vận chuyển máu, oxy và chất dinh dưỡng đến các tế bào xung quanh cơ thể thông qua hệ thống tuần hoàn. Nếu các mạch máu ở một khu vực đóng lại hoặc thu hẹp, một người có thể bị giảm tuần hoàn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét các triệu chứng của tuần hoàn kém, nguyên nhân tiềm ẩn, cách điều trị và kỹ thuật tự chăm sóc.

Dấu hiệu và triệu chứng

Những người có tuần hoàn máu kém có thể nhận thấy bàn chân, các đầu ngón tay của họ cảm thấy lạnh hoặc tê. Họ cũng có thể nhận thấy sự đổi màu. Vùng da chuyển sang màu đỏ, xanh, tím hoặc trắng. Các triệu chứng này có thể trở nên tồi tệ hơn trong một số trường hợp nhất định, chẳng hạn như khi một người ngồi yên trong thời gian dài hoặc đi ra ngoài trời lạnh. Tuy nhiên, đối với một số người, các triệu chứng này có thể liên tục hoặc bùng phát do một bệnh lý khác. Các triệu chứng khác của tuần hoàn kém có thể bao gồm:

Da khô hoặc nứt nẻ
Rụng lông ở chân
Móng chân, móng tay yếu
Vết thương chậm lành

Nguyên nhân cơ bản

Dưới đây là một số bệnh cơ bản có thể gây ra giảm lưu thông máu:

Bệnh Raynaud

Hội chứng bệnh Raynaud khiến các mạch máu thu hẹp khi ai đó bị lạnh hoặc đôi khi là căng thẳng. Điều này hạn chế lượng máu chảy đến các ngón tay và ngón chân. Các triệu chứng bao gồm:

Ngón tay hoặc ngón chân chuyển sang màu trắng hoặc xanh lam
Chi lạnh
Đau đớn
Tê dại
Ngứa ran
Cảm giác nóng bỏng

Các triệu chứng này có thể kéo dài ít nhất 1 phút hoặc lâu nhất là vài giờ.

Không có cách chữa khỏi bệnh Raynaud’s, nhưng có thể làm giảm các triệu chứng và có khả năng giảm tần suất các cơn tê chi với sự trợ giúp của điều trị y tế và thay đổi lối sống.

Acrocyanosis

Acrocyanosis là một tình trạng khiến các chi, chẳng hạn như ngón chân, chuyển sang màu xanh lam. Điều này xảy ra khi các mạch máu co lại, ngăn cản lưu lượng máu và oxy di chuyển qua phần chi dưới của cơ thể. Đó là một tình trạng tương tự như hiện tượng Raynaud. Các triệu chứng chính bao gồm:

Ngón tay hoặc ngón chân nhuốm màu xanh
Da lạnh
Sưng tấy

Như với Raynaud’s, có hai loại acrocyanosis: sơ cấp và thứ phát. Acrocyanosis nguyên phát tự xảy ra và thường ảnh hưởng đến cả hai bên của cơ thể, ví dụ, cả hai bàn chân. Các nhà khoa học không chắc chắn nguyên nhân gây ra nó hoặc cách tốt nhất để điều trị. Acrocyanosis thứ phát thường chỉ ảnh hưởng đến một bên của cơ thể và có thể là kết quả của nhiều tình trạng, bao gồm rối loạn ăn uống, rối loạn máu và các tình trạng di truyền.

Bệnh tiểu đường

Nếu một người mắc bệnh tiểu đường, họ có nguy cơ bị tổn thương các mạch máu. Điều này có thể xảy ra nếu họ có mức đường huyết cao trong thời gian dài. Nếu một người mắc bệnh tiểu đường không được điều trị, họ có thể bị giảm tuần hoàn ở bàn chân, cũng như các vết loét ở chân không lành. Kiểm soát bệnh tiểu đường hiệu quả có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề về chân. Những người bị bệnh tiểu đường nên được kiểm tra bàn chân hàng năm để đảm bảo rằng họ không phát triển tuần hoàn kém, loét hoặc bệnh thần kinh.

Làm thế nào để cải thiện lưu thông máu tốt hơn

Cách tốt nhất để cải thiện lưu thông ở bàn chân là điều trị bất kỳ tình trạng tiềm ẩn nào có thể gây ra nó. Tuy nhiên, nếu bác sĩ không thể xác định nguyên nhân, một số chiến lược tự chăm sóc có thể hữu ích. Dưới đây là một số cách đã được chuyên gia khuyến nghị:

Di chuyển nhiều hơn: Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy thực hiện các động tác duỗi chân đơn giản có thể giúp cải thiện chức năng mạch máu sau 12 tuần. Chế độ kéo giãn làm cho các động mạch bớt cứng hơn, giúp chúng giãn ra. Nếu ngồi trong một thời gian dài, hãy đặt lời nhắc đứng dậy và đi lại
Xoa bóp: Xoa bóp bàn chân có thể kích thích tuần hoàn. Những người có Raynaud’s cũng có thể thấy rằng nó giúp ngăn chặn hoặc rút ngắn các cơn tê bì
Kỹ thuật thư giãn: Các bài tập thở, thiền, yoga và thái cực quyền có thể giúp kiểm soát căng thẳng
Tránh caffeine, nicotine và rượu: Caffeine và rượu có thể làm co mạch máu và làm trầm trọng thêm bệnh Raynaud’s. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Mang vớ nén: Vớ nén tạo áp lực lên chân và bàn chân, buộc máu phải đi ngược về tim
Giữ ấm: Nếu các vấn đề về tuần hoàn trở nên tồi tệ hơn trong điều kiện lạnh giá, hãy giữ nhà ở nhiệt độ thoải mái và quấn nhiều lớp. Sử dụng máy làm ấm tay hoặc chân khi cần thiết

Lưu thông kém có thể xảy ra vì nhiều lý do. Đôi khi, đó là do một căn bệnh cần điều trị. Tuy nhiên, nó cũng có thể tự xảy ra do một tình trạng như bệnh Raynaud’s. Giữ ấm và tăng cường vận động, mang vớ nén và kiểm soát căng thẳng có thể giúp mọi người giảm các triệu chứng của tuần hoàn kém ở bàn chân. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải tìm kiếm sự hướng dẫn của bác sĩ để họ có thể loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP