Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) hiện là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 3 ở Hoa Kỳ. CDC Hoa Kỳ cũng cho biết, gần 16 triệu người Mỹ đã được chẩn đoán mắc bệnh COPD.
Hầu hết mọi người sống lâu với COPD. Đặc biệt, hiện nay có nhiều liệu pháp giúp tăng cơ hội sống sau khi mắc COPD. COPD không bao giờ biến mất và đó là một căn bệnh tiến triển; nhưng nó là căn bệnh có thể kiểm soát được. Tuy nhiên để quản lý căn bệnh này, bạn sẽ phải làm một số việc có thể thực sự khó khăn, chẳng hạn như bỏ hút thuốc và tập thể dục nhiều. Nếu hợp tác chặt chẽ với bác sĩ, bạn sẽ thấy rằng COPD không phải là bản án tử hình cũng không phải là cuộc đấu tranh hàng ngày.
Nhiều bệnh nhân COPD nói rằng sẽ không có ích gì khi bỏ hút thuốc vì phổi của họ đã bị tổn thương quá nhiều. Điều đó hoàn toàn sai. Bỏ hút thuốc là điều quan trọng nhất bạn có thể làm để sống tốt hơn với bệnh COPD. Nếu bạn bị COPD và bạn vẫn đang hút thuốc thì các phương pháp điều trị của bạn có thể sẽ không được phát huy tác dụng. Thực tế cho thấy hút thuốc làm cho bệnh COPD trở nên tồi tệ hơn, nhưng việc bỏ thuốc lá sẽ kéo dài tuổi thọ và làm chậm quá trình suy giảm chức năng phổi xảy ra ở những người tiếp tục hút thuốc lá.
Bạn sẽ không bao giờ có thể phục hồi những tổn thương mà bạn đã gây ra cho phổi của mình. Tuy nhiên, nếu bị COPD và bỏ hút thuốc, bạn sẽ cảm thấy khỏe hơn gần như ngay lập tức. Ngược lại, nếu như bạn tiếp tục hút thuốc, bệnh sẽ tiến triển nhanh hơn và cảm thấy khó thở hơn. Theo một số nghiên cứu những người bỏ thuốc lâu dài có tổng tỷ lệ tử vong thấp hơn 42% so với những người mắc bệnh COPD vẫn tiếp tục hút thuốc.
Hút thuốc là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra COPD, nhưng các yếu tố môi trường cũng có thể là nguyên nhân. Mặc dù lý do một số người hút thuốc không bao giờ phát triển COPD trong khi một số người không bao giờ hút thuốc lại mắc bệnh vẫn chưa được hiểu đầy đủ, nhưng các yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò trong việc phát triển nó.
Mặc dù cả hai đều là tình trạng viêm nhiễm gây ho và thở khò khè nhưng hen suyễn và COPD là những bệnh rất khác nhau. Nhiều chuyên gia đã lưu ý rằng có khoảng 15% số bệnh nhân có thể mắc cả bệnh hen suyễn và COPD. Không có gì lạ khi những người mắc bệnh COPD cũng mắc bệnh hen suyễn ở một mức độ nào đó. Mặc dù bệnh hen suyễn có thể phát triển ở mọi lứa tuổi, nhưng hầu hết mọi người mắc bệnh hen suyễn khi còn nhỏ hoặc thanh thiếu niên. COPD phát triển chậm theo thời gian và hầu hết mọi người từ 40 tuổi trở lên có các triệu chứng rõ ràng hơn.
Bệnh hen suyễn có thể bùng phát nếu bạn tiếp xúc với các chất gây dị ứng như: bụi, phấn hoa hoặc vẩy da thú cưng, nhưng bạn có thể không có triệu chứng giữa các đợt. Những người mắc COPD bị bùng phát hoặc trầm trọng hơn khi họ bị cảm lạnh, nhiễm trùng đường hô hấp trên, tiếp xúc với khói thuốc hoặc các chất kích thích phổi khác. Bệnh hen suyễn được điều trị bằng thuốc dài hạn để giảm viêm đường thở và thuốc giãn phế quản cắt cơn nhanh các triệu chứng như thở khò khè .
Bệnh nhân COPD cần phải dùng thuốc hít kéo dài thay vì dùng thuốc cấp cứu. Cùng với thuốc giãn phế quản để mở rộng đường thở, một số bệnh nhân mắc COPD có thể được hưởng lợi từ các loại thuốc chống viêm, chẳng hạn như steroid hoặc thuốc kháng cholinergic để giảm tiết chất nhầy và kháng sinh để điều trị nhiễm trùng khoảng cách.
Người bị COPD ngại tập thể dục vì sợ không an toàn và sẽ khiến họ khó thở. Thực tế là những người bị COPD cần tập thể dục. Tập thể dục rất quan trọng khi bạn bị COPD vì nó làm giảm khả năng bạn bị nhiễm trùng và phải nhập viện.
Tập thể dục không tiêu hao năng lượng của bạn. Thay vào đó, nó cung cấp năng lượng cho bạn và giúp bạn bớt mệt mỏi. Hãy gặp bác sĩ để được hướng dẫn về các bài tập và kỹ thuật thở thích hợp trong phục hồi chức năng phổi cũng như duy trì mức độ tập luyện đó trong tương lai.
Hoạt động và tập thể dục được khuyến khích ở những bệnh nhân mắc COPD. Đi bộ đặc biệt được khuyến khích, nhưng kéo căng các chi trên và dưới là một loại bài tập khác có thể hữu ích.
Những người mắc bệnh COPD thường sợ liệu pháp oxy, nhưng nhiều bệnh nhân có thể sống được 10 năm hoặc hơn với oxy. Bệnh nhân COPD cần thở oxy khi nồng độ oxy trong máu thấp. Lượng oxy thấp có thể làm tim bạn căng thẳng, hình thành cục máu đông và gây hại cho não của bạn. Khi bạn tiếp tục liệu pháp oxy, bạn sẽ cảm thấy bớt mệt mỏi, khoẻ mạnh hơn và ít cảm thấy khó thở. Nếu bạn cần liệu pháp oxy, hãy biết rằng nó có thể giúp bạn kiểm soát bệnh COPD và sống lâu hơn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh