Các yếu tố nguy cơ
Thông tin cá nhân và tiền sử
- Tuổi của bệnh nhân
- Giới tính của bệnh nhân
- Tiền sử các lần ngã trước
- Chứng sợ té ngã
- Thời gian nằm nội trú tại các cơ sở y tế
Chẩn đoán và bệnh cảnh
- Rối loạn nhịp tim
- Thiếu máu cơ tim cục bộ
- Đột quỵ
- Chứng Parkinson
- Chứng Delirium – động kinh mất trí
- Tâm thần không ổn định
- Trầm cảm
- Bệnh cơ xương khớp, ví dụ myopathy, bệnh về cơ tim và dị tật
- Có vấn đề về tư thế/ cân bằng khi di chuyển
- Chân yếu
- Có tiền sử gãy xương
- Cần hỗ trợ di chuyển khi ở khu vực khám ngoại trú
- Tụt huyết áp tư thế
- Tình trạng đi tiểu không kiểm soát
- Suy giảm thính lực hoặc thị giác
- Chóng mặt
- Mất nước
- Mắc những bệnh cấp tính hoặc bán cấp tính
Thuốc đang dùng
- Thuốc giảm đau
- Thuốc chống loạn nhịp tim
- Thuốc chống trầm cảm
- Thuốc hạ huyết áp
- Thuốc lợi tiểu
- Thuốc hạ đường huyết
- Thuốc ngũ, an thần
- Thuốc nhuận trường, thuốc xổ
- Thuốc hướng thần kinh
- Các chất kháng viêm không steroid
- Thuốc điều trị tâm thần
- Thuốc giãn mạch
- Sử dụng cùng lúc nhiều loại thuốc
Môi trường và các yếu tố khác:
- Sử dụng các dụng cụ hạn chế sự di chyển
- Đang có đường truyền
- Giày vớ
- Phải gắn liền vào ghế
- Hậu phẫu
Những điều cần nhớ về người lớn tuổi có khả năng té ngã
- Viêm khớp – dị tật khớp
- Tụt HA (Thay đổi HA khi thay đổi tư thế)
- Bất thường về thị lực hoặc thính giác
- Run rẩy (ví dụ chứng Parkinson)
- Mất thăng bằng
- Vấn đề với bàn chân
- Rối loạn nhịp tim, ngưng dẫn truyền trong tim, bệnh van tim
- Hai chân không đều nhau
- Yếu toàn thân
- Bệnh
- Dinh dưỡng (giảm cân nhiều)
- Rối loạn về tư thế khi di chuyển
Các nguy cơ té ngã của nhóm bệnh nhân trẻ em
Hầu hết các trường hợp té ngã ở trẻ em đều có đặc điểm sau:
o Từ 12-24 tháng tuổi
o Chủ yếu ở bé trai số trường hợp gấp đôi bé gái
o Vào cuối buổi sáng từ 10h đến 12 giờ trưa và buổi chiều từ 18h đến 12h đêm
o Thường là ngã từ trên giường xuống, khi đang đi, trượt chân trên sàn ướt nhà tắm, mắc vướng và thiết bị hoặc đồ đạc
Các yếu tố khác nhau thường phối hợp các nguy cơ té ngã của bệnh nhân nhi nội trú:
- Cần tập vật lý trị liệu hoặc phục hồi chức năng
- Chẩn đoán động kinh
- Các chẩn đoán liên quan đến chấn thương chỉnh hình
- Rối loạn giao tiếp
- Chậm phát triển
- Rối loạn tư thế và thăng bằng
- Rối loạn vận động
- Thiếu sự trông coi của ba mẹ
- Có bệnh lý phụ
- Có sử dụng các thiết bị hỗ trợ
- Sử dụng các loại thuốc chống co giật, động kinh
.png)
XỬ TRÍ KHI CÓ TÉ NGÃ
Thậm chí khi ta áp dụng nhiều biện pháp phòng ngừa nhưng vẫn có trường hợp té ngã xảy ra. Khi đó bạn có thể áp dụng các hướng dẫn sau để đảm bảo việc xử trí là phù hợp:
- Kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn (Huyết áp, mạch, hô hấp, nhiệt độ, nhịp thở…)
- Không di chuyển bệnh nhân cho đến khi nào thiết lập xong ranh giới di chuyển
- Hỏi bệnh nhân có đau chỗ nào không
- Yêu cầu bệnh nhân giơ tay lên và hỏi xem có đau không
- Yêu cầu bệnh nhân giơ chân lên và hỏi xem có đau ở đâu không
- Kiểm tra xem hai chân bệnh nhân có dài bằng nhau không
- Nếu như bàn chân xoay vào trong hay ra ngoài hoặc bệnh nhân than đau, tuyệt đối “không di chuyển bệnh nhân” nên cho bệnh nhân được khám để đánh giá thêm (ví dụ thận trong chuyển bệnh nhân đến khoa cấp cứu hoặc gọi xe cấp cứu)
- Nếu bệnh nhân có thể di chuyển cử động được các chi hãy giúp bệnh nhân đứng lên
- Kiểm tra các dấu hiệu về chấn thương đầu, mất phương hướng, lú lẫn, hai đồng tử không đều (phần lớn lý do dẫn đến tử vong trong các ca té ngã là do chấn thương đầu thường là xuất huyết dưới màng cứng)
- Luôn kiểm tra lại bệnh nhân vài giờ sau khi té ngã để xem có vị trí nào bị đỏ, sưng, nóng hoặc xem bệnh nhân có khó khan cử động hoặc di chuyển các đầu ngón tay, ngón chân. Nếu có cần phải khám để đánh giá kỹ hơn trình trạng của bệnh nhân
- Luôn hỏi xem bệnh nhân có thấy khỏe không? Có thấy chóng mặt, tối xầm hay qua mắt không?
- Viết báo cáo sự cố y khoa nếu cần thiết
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
