Quá trình thay đổi tử cung để đưa thai nhi ra ngoài sẽ làm xuất hiện cơn đau bụng đẻ. Lúc này tử cung của phụ nữ sẽ diễn ra các hoạt động nhằm tạo ra những biến đổi phù hợp, thai nhi sẽ được sinh ra trong điều kiện tốt nhất.
Sự kết hợp cùng lúc của các cơn gò này sẽ tạo ra áp lực đẩy thai nhi. Nhưng mẹ cần lưu ý vào những tháng cuối thai kỳ sẽ xuất hiện một cơn gò khá giống với cơn đau đẻ nhưng lại không phải là cơn đau chuyển dạ thật sự (cơn đau đẻ giả), cần tránh nhầm lẫn.
Khi đến gần ngày sinh, sẽ cuất hiện 2 loại co thắt tử cung đó là: đau bụng đẻ giả (cơn gò sinh lý) và đau bụng đẻ thật.
Đau bụng đẻ giả (Braxton-Hick)
Các cơn co thắt xuất hiện không thường xuyên và không đều đặn sau mỗi lần co, cơn co có cường độ và mức độ khó chịu không thay đổi. Các cơn co cách nhau không đổi, không có máu hay hiện tượng tăng dịch tiết và không làm cho tử cung giãn ra. Sau đó, cơn đau có thể giảm và mất hẳn.
Đau bụng đẻ thật (cơn gò chuyển dạ)
Theo thời gian, cường độ cơn co thắt và mức độ khó chịu tăng dần, khoảng cách giữa các cơn co thắt cũng thu hẹp dần. Vùng lưng dưới và bụng là hai khu vực có cảm giác đau mạnh mẽ nhất. Sự tăng tiết dịch âm đạo hoặc chảy máu sẽ xảy ra cùng với cơn đau.
Cơ thể phụ nữ sẽ xuất hiện những dấu hiệu sắp chuyển dạ như âm đạo chảy nước, tiểu tiện tăng lên, tử cung co thắt nhiều lần, vỡ nước ối… trước khi cơn đau bụng đẻ xuất hiện. Trung bình thời gian chuyển dạ sẽ kéo dài từ 16 – 20 giờ.
Với mẹ sinh con thứ hai, thời gian chuyển dạ sẽ ngắn hơn, kéo dài từ 8 – 12 giờ. Nếu kéo dài cuộc chuyển gạ trên 24 giờ được gọi là chuyển dạ kéo dài.
Nhiều bà bầu nghĩ rằng dấu hiệu duy nhất của quá trình chuyển dạ sinh là đau bụng đẻ nhưng trên thực tế sẽ có thểm nhiều dấu hiệu khác xuất hiện ở thời điểm trước đó. Mẹ bầu sẽ chủ động hơn trước khi bước vào cơn đau bụng đẻ nếu nhận biết sớm các dấu hiệu này.
Những dấu hiệu chuyển dạ sắp sinh sẽ bao gồm:
Sự thay đổi ở cổ tử cung sẽ được ghi nhận khi thăm khám âm đạo (dưới tác động của cơn gò cổ tử cung xóa và mở dần, có sự tiến triển của ngôi thai sau mỗi cơn co tử cung).
Giai đoạn 1: Giai đoạn cổ tử cung có sự xóa – mở
Ở trạng thái bình thường, cổ trong và cổ ngoài tử cung sẽ nhập lại với nhau tạo thành một phiên mỏng.
Cổ tử cung sẽ luôn luôn đóng kín và được bịt kín bởi một nút nhầy cổ tử cung trong thời gian mang thai.
Dưới tác dụng của cơn co tử cung khi sự chuyển dạ xảy ra, nút nhầy được thoát ra hòa lẫn ít máu và một số mao mạch trên cổ tử cung tạo thành chất dịch nhầy màu hồng.
Trong giai đoạn 1 có thể chia ra làm 2 thời kỳ:
Bà bầu cảm nhận cơn đau bụng chuyển dạ nhẹ từng cơn, cơn co kéo dài trung bình khoảng 20 – 30 giây, nghỉ 2 phút đến 3 phút rồi lại tiếp tục cơn đau bụng chuyển dạ khác. Cổ tử cung sẽ mở khoảng 2 – 3 cm tại thời điểm này.
Các cơn đau bục ngày một nhiều hơn và tăng lên, cơ co tử cung trung bình sẽ kéo dài 35 – 45 giây, thời gian nghỉ ngắn dần, 1 phút 25 giây đến 1 phút 30 giây. Cổ tử cung của mẹ mở nhiều hơn 6 – 9cm.
Giai đoạn 2: Giai đoạn thai nhi được đẩy ra ngoài
Ở giai đoạn 2, cổ tử cung của mẹ đã mở trọn (10cm), đầu thai nhi đã lọt thấp, túi ối đã vỡ. Dưới sự hướng dẫn của các bác sĩ và hộ sinh, mẹ sẽ rặn sinh kết hợp với cơn co tử cung để đẩy thai nhi ra ngoài.
Giai đoạn 3: Giai đoạn xổ nhau
Cơn đau bụng mà mẹ cảm nhận được sẽ nhẹ hơn, tử cung co lại để nhau bong và xổ ra ngoài, để hạn chế tối đa lượng mất máu của mẹ, bác sĩ sẽ chủ động lấy nhau ra.
Ở những mẹ sinh con so, quá trình đau bụng đẻ sẽ kéo dài trung bình 12 tiếng và ở những mẹ sinh con rạ trung bình 8 tiếng.
Nếu trong lần sinh đầu tiên cơn chuyển dạ kéo dài hơn 12 tiếng và ở lần sinh kế tiếp cơn chuyển dạ kéo dài hơn 9 tiếng thì bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân và có thể can thiệp.
Thay đổi của người mẹ
Song song với việc chịu đựng những cơn đau bụng đẻ, cơ thể bên trong của người mẹ còn có những thay đổi giãn nở để giúp em bé có thể chui ra ngoài một cách thuận lợi:
Thay đổi của thai nhi
Thai nhi cũng có sự thay đổi khi quá trình chuyển dạ và sinh nở diễn ra:
Thực chất, tử cung là một dạng cơ, có thể co giãn một cách mạnh mẽ nhằm đẩy thai nhi ra ngoài và đây là nguồn gốc của những đau đớn khi mẹ chuyển dạ sinh con.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới mức độ của cơn đau bụng đẻ, bao gồm cả các cơn co thắt, kích thước và vị trí thai nhi trong khung xương chậu, ngôi thai và tốc độ cơn co chuyển dạ.
Ngoài ra, các cơ vùng bụng sẽ thắt chặt và gây sức ép lên toàn bộ thân mình, đáy chậu, lưng, bàng quang và ruột khi tử cung bị co thắt mạnh. Tất cả sự kết hợp này sẽ gây ra các cơn đau kinh khủng.
Bên cạnh đó, tâm lý khi sinh của chị em cũng làm tăng cảm giác lo lắng, sợ hãi, từ đó khiến cho những cơn đau bụng đẻ càng thêm đau đớn.
Mẹ bầu có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau nếu không muốn chịu sự đau đớn của những cơn đau bụng đẻ, tuy nhiên việc dùng thuốc có thể gây tác dụng phụ sau này nên khuyến cáo bà bầu cần lưu ý trước khi lựa chọn sử dụng. Để quá trình sinh đẻ diễn ra thành công mà không cần tới sự trợ giúp, các mẹ bầu tốt nhất nên có sự chuẩn bị về tâm lý và sức khỏe.
Xem thêm: 5 kiểu cơn gò tử cung trong thai kỳ và ảnh hưởng của chúng
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh