Lợi ích của hoạt động thể chất đối với mẹ bầu và em bé

Hoạt động thể chất với cường độ vừa phải mang lại lợi ích toàn diện cho tim mạch, hô hấp và hệ cơ – xương – khớp, đồng thời góp phần nâng cao sức khỏe tinh thần. Đối với phụ nữ mang thai, việc duy trì luyện tập thường xuyên và phù hợp trong từng giai đoạn thai kỳ không chỉ cải thiện sức khỏe của người mẹ mà còn hỗ trợ sự phát triển tối ưu cho thai nhi.

1. Lợi ích của luyện tập thể chất đối với phụ nữ nói chung

Ở phụ nữ không mang thai, hoạt động thể chất thường xuyên giúp:

Tăng cường độ chắc khỏe của xương và cơ bắp
Cải thiện khả năng hô hấp và tim mạch
Tăng cảm giác thèm ăn và kiểm soát cân nặng
Giảm nồng độ cholesterol và nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Hạn chế các triệu chứng căng thẳng, lo âu và trầm cảm

2. Lợi ích đặc hiệu của luyện tập trong thai kỳ

Ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy tập luyện thể chất trong thai kỳ có thể đem lại những lợi ích vượt trội cho cả mẹ và thai nhi. Các nghiên cứu đã ghi nhận:

Cải thiện chức năng tim mạch của người mẹ, góp phần nâng cao khả năng chịu đựng trong giai đoạn chuyển dạ.
Giảm tỷ lệ sinh mổ và cắt tầng sinh môn so với nhóm không tập luyện.
Giảm nguy cơ suy thai cấp tính, với các biểu hiện như nước ối có phân su, nhịp tim thai bất thường hoặc điểm Apgar thấp.
Giảm nguy cơ sinh non: Một nghiên cứu cho thấy thai phụ luyện tập ở mức độ nhẹ đến vừa không làm tăng nguy cơ chuyển dạ sớm, thậm chí có thể giảm một nửa nguy cơ so với nhóm không tập luyện.
Thời gian chuyển dạ ngắn hơn, hạn chế nhu cầu can thiệp sản khoa (kẹp forceps, giác hút...).
Tỷ lệ sảy thai thấp hơn, đặc biệt ở nhóm có nền tảng thể lực tốt và duy trì luyện tập đến hết quý II của thai kỳ.

3. Các lợi ích cụ thể khác đã được ghi nhận

Đối với mẹ:

Cảm thấy khỏe khoắn, ít mệt mỏi trong thai kỳ
Giảm đau lưng và hạn chế rối loạn chức năng cơ xương
Giảm áp lực vùng chậu, phù nề và táo bón
Dễ dàng thích nghi với quá trình chuyển dạ mà không cần sử dụng quá nhiều sức

Đối với thai nhi:

Thai nhi có thể trạng tốt hơn, cơ thể săn chắc hơn
Tăng cường phát triển các phản xạ thần kinh – vận động sớm (tâm vận động)
Cải thiện chỉ số Apgar và khả năng thích nghi sau sinh

Khuyến nghị

Phụ nữ mang thai nên được đánh giá sức khỏe trước khi bắt đầu luyện tập.

Hoạt động thể chất nên được duy trì ở mức độ vừa phải (như đi bộ nhanh, bơi lội, yoga tiền sản), tùy theo từng giai đoạn thai kỳ.

Tránh các bài tập có nguy cơ chấn thương, té ngã hoặc gây tăng áp lực lên vùng bụng.

Nên luyện tập ít nhất 150 phút mỗi tuần, chia đều trong 3–5 buổi, theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các hiệp hội sản phụ khoa quốc tế.

Kết luận

Luyện tập thể chất là một yếu tố then chốt trong chăm sóc tiền sản hiện đại. Khi được thực hiện đúng cách, hoạt động thể chất giúp cải thiện kết cục thai kỳ, tăng cường sức khỏe toàn diện cho bà mẹ và thai nhi, đồng thời góp phần giảm nhu cầu can thiệp y tế trong quá trình sinh nở.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP