Phơi nhiễm PFOA trong thai kỳ và mối liên quan với tích lũy mỡ ở trẻ nhỏ

Một nghiên cứu dịch tễ học gần đây được công bố trên tạp chí Obesity cho thấy rằng phơi nhiễm với acid perfluorooctanoic (PFOA) – một hóa chất công nghiệp phổ biến – trong thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ tích lũy mỡ ở trẻ nhỏ, từ đó làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh chuyển hóa về sau.

1. Bối cảnh và phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện tại khu vực Cincinnati, Hoa Kỳ, trên hơn 200 cặp mẹ - con. Nhóm nghiên cứu do Giáo sư Joseph Braun – chuyên gia dịch tễ học tại Trường Đại học Brown (Providence, Rhode Island) dẫn đầu, đã tiến hành đo nồng độ PFOA trong huyết thanh của phụ nữ mang thai và theo dõi sự phát triển của con họ cho đến khi trẻ đạt 8 tuổi.

PFOA là một chất thuộc nhóm per- và polyfluoroalkyl substances (PFAS), được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp để sản xuất các sản phẩm chống thấm dầu, nước và chất chống dính. Việc sản xuất và thải bỏ các sản phẩm chứa PFOA đã làm ô nhiễm nhiều khu vực dân cư, trong đó có lưu vực sông Ohio, nơi diễn ra nghiên cứu này.

2. Kết quả chính

Kết quả cho thấy trẻ được sinh ra bởi 2/3 số phụ nữ có nồng độ PFOA cao nhất trong máu có lượng mỡ cơ thể cao hơn và trọng lượng trung bình lớn hơn 2,4 pound (~1,1 kg) ở tuổi 8, so với trẻ thuộc nhóm 1/3 phụ nữ có nồng độ PFOA thấp hơn. Các chỉ số như chiều cao, cân nặng, và thành phần mỡ cơ thể được đo lường bằng các phương pháp tiêu chuẩn.

Giáo sư Braun lưu ý rằng mặc dù mức chênh lệch cân nặng là không quá lớn, nhưng sự gia tăng mỡ cơ thể trong giai đoạn sớm có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến béo phì, hội chứng chuyển hóa và đái tháo đường type 2 ở giai đoạn trưởng thành. Ông cũng nhấn mạnh: “Nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 ở người lớn có tương quan thuận với chỉ số khối cơ thể (BMI)”.

3. Bàn luận

Kết quả từ nghiên cứu này làm nổi bật ảnh hưởng lâu dài tiềm tàng của phơi nhiễm môi trường trong thời kỳ bào thai đến sức khỏe chuyển hóa của trẻ nhỏ. Trái với các nghiên cứu trước đây chưa phát hiện mối liên hệ giữa PFOA và cân nặng, nghiên cứu này sử dụng dữ liệu quan sát thực địa và đo lường trực tiếp, cho phép đánh giá chính xác hơn về mối liên hệ nhân – quả.

Theo nhóm nghiên cứu, cần tiến hành thêm các nghiên cứu dọc với thời gian theo dõi lâu dài hơn để đánh giá liệu sự gia tăng khối lượng mỡ do phơi nhiễm PFOA trong thai kỳ có duy trì đến tuổi trưởng thành và có liên quan đến các hậu quả chuyển hóa khác hay không.

4. Kết luận và khuyến nghị

Nghiên cứu củng cố thêm bằng chứng rằng môi trường nội tử cung đóng vai trò quan trọng trong lập trình sức khỏe chuyển hóa suốt đời. Việc kiểm soát phơi nhiễm với các hóa chất công nghiệp như PFOA ở phụ nữ mang thai cần được xem xét nghiêm túc trong các chiến lược y tế công cộng nhằm phòng ngừa béo phì và các bệnh không lây nhiễm ngay từ giai đoạn trước sinh.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP