Viêm xoang mũi là tình trạng viêm – sưng phù niêm mạc xoang, gây tắc nghẽn các lỗ thông xoang và ứ đọng dịch nhầy, có thể dẫn đến nhiễm trùng. Bệnh có thể cấp tính, bán cấp, mạn tính hoặc tái phát nhiều lần. Các loại xoang thường gặp gồm:
Xoang hàm
Xoang trán
Xoang sàng
Xoang bướm
Viêm xoang là tình trạng lớp niêm mạc của xoang bị viêm, sưng phù dẫn đến tắc nghẽn các lỗ thông xoang
Vai trò của xoang:
Làm nhẹ khối xương sọ
Làm ấm, làm ẩm và lọc không khí
Tạo nên giọng nói riêng của mỗi người
Nhóm nguyên nhân | Giải thích |
---|---|
Vi sinh vật | Vi khuẩn, virus, nấm gây nhiễm trùng xoang, đặc biệt trong môi trường ô nhiễm |
Dị ứng – cơ địa mẫn cảm | Phấn hoa, lông động vật, khói bụi → gây phù nề niêm mạc, tắc lỗ thông xoang |
Bất thường cấu trúc mũi | Vẹo vách ngăn, polyp mũi, khe hở vòm miệng… làm cản trở lưu thông dịch xoang |
Suy giảm miễn dịch | Người mắc tiểu đường, HIV/AIDS, ung thư, suy nhược cơ thể |
Thói quen xấu | Vệ sinh kém, hút thuốc lá, không rửa tay, không che miệng khi ho, hắt hơi |
Môi trường sống ô nhiễm | Bụi mịn, hóa chất, độ ẩm cao dễ tích tụ vi sinh vật gây viêm |
Bệnh lý nền | Viêm mũi dị ứng, hen phế quản, bệnh trào ngược, viêm phế quản |
Tổng hợp một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm xoang
Nghẹt mũi, chảy dịch mũi (dịch có thể loãng, đặc, vàng, hoặc mủ)
Đau nhức vùng xoang (trán, gò má, sau gáy tùy loại xoang)
Khó thở, ngửi kém, ho kéo dài
Đau họng, rát họng do dịch xoang chảy xuống họng gây viêm
Sốt, mệt mỏi, chán ăn, mất ngủ
Trong trường hợp viêm xoang sâu (xoang bướm, xoang sàng sau) → có thể đau đầu, chóng mặt
Bệnh viêm xoang mũi có nguy hiểm không khi dễ xảy ra nhiều biến chứng
Hô hấp: viêm mũi họng, viêm phế quản, hen suyễn nặng lên
Mắt: viêm ổ mắt, viêm thần kinh thị giác → giảm thị lực, có thể mù
Tai: viêm tai giữa, thủng màng nhĩ, mất thính lực (đặc biệt ở trẻ nhỏ)
Não – mạch máu: viêm màng não, áp xe não, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang → tử vong nếu không xử trí kịp
Xương: viêm tủy xương vùng trán, mặt
Bệnh dai dẳng, khó phát hiện với các xoang sâu
Xoang không có mạch máu → thuốc khó tiếp cận
Người dị ứng – miễn dịch kém dễ tái phát
Điều trị không đúng/sớm → kháng thuốc, chuyển mạn tính
Tổng thể – Kiên trì – Cá nhân hóa theo nguyên nhân
Nguyên tắc | Giải pháp |
---|---|
Tìm và loại bỏ nguyên nhân | Dị hình mũi → phẫu thuật; dị ứng → tránh dị nguyên; miễn dịch yếu → tăng đề kháng |
Điều trị bằng thuốc đúng cách | Kháng sinh, chống viêm, thuốc co mạch, xịt mũi theo chỉ định bác sĩ |
Dẫn lưu tốt – thông khí xoang | Vệ sinh mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý, tránh tắc lỗ thông xoang |
Tăng đề kháng – giảm tái phát | Ăn uống đủ chất, nghỉ ngơi, tránh stress, thể dục nhẹ |
Can thiệp ngoại khoa nếu cần | Polyp mũi lớn, viêm xoang mạn kháng trị → nội soi chức năng FESS |
Sống trong môi trường sạch, thông thoáng
Rửa mũi bằng nước muối thường xuyên
Không hút thuốc, tránh khói bụi
Bổ sung vitamin C, kẽm, nâng cao sức đề kháng
Khám tai mũi họng định kỳ hoặc khi có triệu chứng kéo dài >7 ngày
Các thuốc điều trị bệnh viêm xoang phải lưu dẫn tốt và thấm vào được tới xoang
Viêm xoang không đơn thuần là một bệnh đường hô hấp nhẹ, mà nếu không điều trị đúng cách, có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm ở mắt, não, mạch máu hoặc tai. Do đó, phát hiện sớm – điều trị đúng – duy trì lối sống lành mạnh chính là chìa khóa giúp kiểm soát và đẩy lùi bệnh viêm xoang hiệu quả.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh