Rối loạn ngửi là gì?
Rối loạn ngửi xảy ra khi cơ quan khứu giác hay bộ phận cảm nhận mùi bị trục trặc, khi điều này xuất hiện có thể biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau từ kém ngửi cho đến mất ngửi hoặc ngửi sai mùi.
Ở người, khứu giác bình thường có thể phân biệt được 10.000 mùi khác nhau, mùi kích thích tuyến nước bọt vì giữa khứu giác và vị giác có sự liên hệ với nhau, do đó những người bị rối loạn về khứu giác cũng thường kèm theo kém hoặc mất vị giác.
Sự suy giảm về chức năng ngửi nói chung thường không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể bị nguy hiểm nếu chúng ta bị mất khứu giác; người đó có thể ăn thức ăn bị ôi thiu, không phát hiện ra dấu hiệu rò rỉ của bếp gas hoặc mùi khét của cháy nhà. Mất khứu giác có thể dẫn tới mất vị giác và dẫn tới chứng trầm cảm.
Đôi khi mất khứu giác chỉ là tạm thời, nhất là sau khi chúng ta bị cảm cúm, trái lại những chấn thương vùng đầu lại có thể gây ra mất ngửi vĩnh viễn hoặc gây ra ngửi sai mùi, người bệnh luôn ngửi thấy mùi thối mà người ta gọi là ảo giác mùi hôi.
Phân loại rối loạn ngửi
Mất ngửi: Mất cảm nhận về mùi vị, đây là chứng bệnh thường gặp nhất trong rối loạn về ngửi, nó có thể xảy ra tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Loạn ngửi: Đây là tình trạng méo mó về cảm nhận mùi, nó làm cho người ta có ảo giác về một mùi khó chịu. Nguyên nhân do bệnh nhân uống một loại thuốc nào đó hoặc bị bệnh tâm thần.
Ngửi quá thính: Bị tăng cảm giác với mùi.
Giảm cảm giác ngửi: Giảm cảm giác với mùi thường là tạm thời, nguyên nhân thường do cúm.
Mất ngửi do lão hóa: Thường xảy ra khi bệnh nhân có tuổi.
Nguyên nhân gây rối loạn ngửi
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn ngửi:
- Nguyên nhân thường gặp nhất là polyp mũi, cảm cúm, nghẹt mũi, nhiễm virut đường hô hấp trên, viêm mũi teo
- Mũi quá khoằm hoặc vẹo vách ngăn hoặc tổn thương khe khứu do tai nạn giao thông hoặc trong phẫu thuật xoang, chấn thương vùng đầu
- Dùng một loại thuốc nào đó kéo dài như thuốc kháng histamin, thuốc chống phù nề hoặc các thuốc amphetamin, estrogen, naphazolin, phenothiazines..
- Quá trình lão hóa hoặc các u ở trong mũi và màng não, hoặc nhiễm độc chì, thuốc trừ sâu, điều trị hóa chất hoặc tia xạ.
Điều trị rối loạn ngửi
Có rất nhiều cách điều trị rối loạn ngửi khác nhau: từ đơn giản nhất là thay đổi lối sống đến phẫu thuật. Điều trị bệnh tâm thần đôi khi cũng làm ảnh hưởng đến khứu giác. Nếu mất ngửi liên quan đến quá trình lão hóa thì không thể điều trị khỏi.
Một số biện pháp thông dụng để điều trị rối loạn ngửi là: rửa mũi nước muối, thuốc kháng histamin, tránh dị nguyên, kháng sinh trong trường hợp nhiễm khuẩn, dùng thuốc kháng viêm như steroid, phẫu thuật lấy bỏ polyp và những khối u lành tính, chỉnh hình lại vách ngăn mũi để làm thông thoáng mũi, phẫu thuật dẫn lưu xoang.
Không phải tất cả các nguyên nhân gây rối loạn ngửi đều có thể phòng ngừa được. Những bệnh nhân có rối loạn về ngửi không được phép hút thuốc lá và cũng không được hút. Còn những người rối loạn ngửi liên quan đến viêm mũi dị ứng cần phải tránh những chất gây dị ứng cho mình. Vì chấn thương vùng đầu cũng gây ra rối loạn về ngửi, do vậy cần phải đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
