1. Tổng quan về viêm áp-xe quanh amidan
Áp-xe amidan hay chính là tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn của viêm họng liên cầu khuẩn hoặc viêm amidan. Đối tượng của bệnh chủ yếu là trẻ em, thanh thiếu niên, và thanh niên. Đặc biệt là vào thời điểm giao mùa.
1.1. Viêm áp-xe amidan hình thành như thế nào?
Một bệnh nhân bị viêm amidan cấp hoặc viêm họng liên cầu kéo dài 5-7 ngày, sẽ dẫn tới áp-xe quanh amidan bởi 1 trong 2 nguyên nhân sau:
– Ủ bệnh không được phát hiện và điều trị
– Vi khuẩn trong amidan kháng thuốc kháng sinh
Lúc này, giữa amidan và thành họng xảy ra hiện tượng viêm tấy, xuất hiện mủ. Vi khuẩn dùng mủ đi nuôi cấy và gia tăng khối áp-xe. Khối amidan sưng to, đỏ, phù nề, bề mặt xuất hiện mủ trắng và bị đẩy về một bên do sự lấn chiếm của thể áp-xe. Lưỡi gà sưng mọng, khó chuyển động. Theo quá trình phát triển, khối áp-xe tăng dần kích thước, lan rộng khắp xung quanh và các cơ quan khác. Khi lan tới hạch sẽ khiến hạch sưng to gây đau đớn cho bệnh nhân.
1.2. Viêm áp-xe amidan có nguy hiểm không?
Áp-xe là biến chứng nặng nhất của viêm amidan. Bệnh diễn biến nhanh, phổ biến ở trẻ nhỏ. Nếu không được chữa trị kịp thời, nó sẽ gây ra nhiều hệ quả nguy hiểm tới tính mạng, cụ thể:
– Khó thở, đường thở tắc nghẽn
– Nhiễm trùng máu
– Viêm phổi, viêm màng não
– Nhiễm trùng tim và các cơ quan như cổ, ngực, hàm,…
Trường hợp phát hiện quá muộn, các biến chứng có thể dẫn tới tử vong. Chỉ mất 2 – 4 tuần để khối áp-xe lây lan khắp cơ thể. Những người mắc các bệnh lý về răng miệng như viêm nướu, nhiễm trùng răng, viêm nha chu,… khi bị viêm amidan thì sẽ có nguy cơ áp-xe cao hơn.
Vì lẽ đó, bệnh nhân cần điều trị sớm và đúng cách amidan ở giai đoạn đầu để tránh hệ quả áp-xe và các biến chứng khác.
2. So sánh áp xe quanh amidan và viêm tấy quanh amidan
Do có nhiều điểm tương đồng, nhiều người hay nhầm lẫn giữa triệu chứng viêm tấy quanh amidan và áp-xe. Trên thực tế hai biến chứng này có thể phân biệt được.
So sánh |
Tiêu chí |
Áp-xe quanh amidan |
Viêm tấy quanh amidan |
Giống nhau |
Nguyên nhân |
Biến chứng sau khi nhiễm khuẩn tại amidan và họng.
Lan dần đến các mô mềm xung quanh. |
|
Khác nhau |
Triệu chứng |
– Khối áp-xe nằm sau họng, giống vết phồng rộp
– Sốt hoặc ớn lạnh – Khó há miệng – Khó nuốt, chảy dãi – Sưng mặt, cổ – Đau đầu, họng – Khó nói – Hơi thở có mùi |
– Sốt, mệt mỏi
– Đau họng, hơi thở có mùi – Hạch góc hàm – Niêm mạc họng sưng đỏ – Ổ mủ có thể ở trước trên, sau hoặc dưới amidan |
Chẩn đoán |
– Quan sát cổ họng và miệng
– Xét nghiệm máu hoặc mẫu dịch họng – Chụp CT hoặc MRI |
– Chọc hút khoang quanh amidan và nuôi cấy mủ
– Hút mủ để phân biệt biến chứng – Chụp CT hoặc siêu âm vùng cổ |
|
Điều trị |
– Gây tê tại chỗ
– Rạch áp-xe và dẫn lưu – Phẫu thuật amidan để ngừa tái phát áp-xe |
– Truyền dịch và kháng sinh trong vòng 48h
– Điều trị theo kháng sinh đồ trong 10 ngày |
3. Làm thế nào để phòng ngừa viêm áp-xe amidan
Dù không có phương pháp ngăn ngừa hoàn toàn viêm áp-xe quanh amidan, nhưng chúng ta có thể nguy cơ mắc phải bằng cách điều chỉnh thói quen như:
– Nói không với thuốc lá, rượu bia, đồ uống có cồn và chất kích thích
– Vệ sinh răng miệng đúng cách và thường xuyên
– Điều trị nhiễm trùng răng miệng và các bệnh lý về răng đúng – đủ
– Súc miệng hằng ngày bằng nước muối sinh lý hoặc nước súc miệng chuyên dụng
– Bổ sung thực phẩm nâng cao đề kháng và các chất như vitamin C, E,…
– Tập thể dục thường xuyên, vận động đúng độ tuổi để tăng cường miễn dịch
– Điều trị dứt điểm viêm amidan, viêm họng cấp, không ủ bệnh
Trên hết, khi có dấu hiệu của bệnh, bạn nên tới cơ sở y tế uy tín để thăm khám trực tiếp cùng bác sĩ, điều trị sớm theo phác đồ phù hợp. Tuyệt đối không tự ý mua, sử dụng thuốc tùy tiện tại nhà. Điều trị sai cách và lạm dụng thuốc có thể gây ra hệ quả nghiêm trọng không ngờ tới.
Để tránh những ảnh hưởng mà biến chứng viêm áp-xe amidan gây ra, mỗi người hãy tự mình điều chỉnh lại thói quen, lối sống, kiểm soát sức khỏe thường xuyên và chữa bệnh theo y học. Nhờ đó, không chỉ áp-xe, mà các bệnh nguy hiểm khác cũng được phòng ngừa đúng đắn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh