✴️ Viêm tai thanh dịch – Người bệnh cần làm gì?
1. Viêm tai thanh dịch là gì?
Viêm tai thanh dịch (Otitis Media with Effusion – OME) là tình trạng tích tụ dịch nhầy vô khuẩn trong hòm tai (tai giữa) mà không có dấu hiệu nhiễm trùng cấp tính. Bệnh thường gặp ở trẻ em và là nguyên nhân hàng đầu gây giảm thính lực dẫn truyền tạm thời ở lứa tuổi này.
Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, viêm tai thanh dịch có thể dẫn đến các biến chứng dày dính màng nhĩ, xẹp tai giữa, và suy giảm thính lực vĩnh viễn.
Viêm tai thanh dịch là tình trạng xuất hiện dịch nhầy vô khuẩn trong hòm tai
2. Nguyên nhân viêm tai thanh dịch
Viêm tai thanh dịch xảy ra chủ yếu do rối loạn chức năng vòi nhĩ, gây tắc nghẽn và cản trở sự thông khí hòm tai. Các yếu tố góp phần bao gồm:
2.1. Yếu tố nội tại
-
Tắc vòi nhĩ cơ năng do rối loạn vận động cơ vòi nhĩ, thường xảy ra ở trẻ có cơ địa dị ứng hoặc sau nhiễm virus đường hô hấp trên.
2.2. Yếu tố ngoại lai
-
VA quá phát (tổ chức lympho vùng vòm họng phát triển quá mức) gây chèn ép lỗ vòi nhĩ.
-
Khối u vùng vòm mũi họng: u xơ vòm, u nang bẩm sinh, ung thư vòm họng.
-
Viêm nhiễm tai mũi họng tái diễn, đặc biệt là viêm mũi dị ứng hoặc viêm mũi xoang.
-
Dị dạng cấu trúc mũi họng như vách ngăn mũi lệch, polyp mũi.
Viêm tai thanh dịch có biểu hiện lâm sàng nghèo nàn, người bệnh thường có cảm giác ù tai, có cảm giác đầy nặng tai
3. Triệu chứng lâm sàng
Viêm tai thanh dịch thường có biểu hiện âm thầm, khó phát hiện nếu không được thăm khám tai mũi họng định kỳ.
Triệu chứng điển hình:
-
Ù tai, cảm giác đầy nặng tai.
-
Nghe kém: mức độ thay đổi theo tư thế hoặc khi nuốt.
-
Nghe tiếng vang trong đầu hoặc tự nghe giọng nói lớn bất thường (autophony).
-
Trẻ nhỏ thường không phát hiện được triệu chứng này, nhưng có thể biểu hiện bằng:
-
Học kém do nghe không rõ.
-
Không đáp lại khi được gọi tên.
-
Chậm nói, phát âm không chuẩn.
-
Triệu chứng kèm theo:
-
Ngạt mũi, chảy mũi, viêm mũi dị ứng.
-
Viêm amidan, VA, ho kéo dài.
4. Chẩn đoán viêm tai thanh dịch
Chẩn đoán bệnh cần thực hiện tại cơ sở y tế chuyên khoa Tai – Mũi – Họng, với các phương pháp:
4.1. Khám lâm sàng – nội soi tai mũi họng
-
Màng nhĩ không thủng, nón sáng mất, có thể thấy màu sắc bất thường (vàng nhạt, hồng nhạt, mờ đục).
-
Nội soi mũi họng có thể phát hiện VA phì đại, dị hình vách ngăn, dịch mũi sau, hoặc khối u vùng vòm mũi họng.
4.2. Thăm dò chức năng
-
Đo nhĩ lượng (tympanometry): cho thấy đường cong kiểu B (dịch trong hòm tai).
-
Đo thính lực đơn âm (pure tone audiometry): phát hiện mất thính lực dẫn truyền mức độ nhẹ đến trung bình.
5. Phương pháp điều trị viêm tai thanh dịch
Việc điều trị viêm tai thanh dịch phụ thuộc vào mức độ nghe kém, thời gian tồn tại dịch, và nguyên nhân nền tảng. Có hai phương pháp chính:
5.1. Điều trị nội khoa
-
Áp dụng trong giai đoạn đầu, không biến chứng.
-
Bao gồm:
-
Kháng sinh (nếu nghi ngờ bội nhiễm vi khuẩn).
-
Thuốc kháng viêm non-steroid hoặc corticosteroid ngắn ngày.
-
Thuốc kháng histamin (trường hợp có viêm mũi dị ứng).
-
Thuốc xịt mũi co mạch, rửa mũi bằng nước muối sinh lý.
-
5.2. Điều trị phẫu thuật
Chỉ định khi:
-
Điều trị nội khoa không hiệu quả sau ≥3 tháng.
-
Mức độ nghe kém ≥ 25 dB.
-
Có biểu hiện chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ nhỏ.
Phẫu thuật bao gồm:
-
Đặt ống thông khí (ống tai) qua màng nhĩ giúp thoát dịch và cải thiện thính lực.
-
Nạo VA nếu VA phì đại gây tắc vòi nhĩ.
Bạn nên đến cơ sở chuyên khoa để thăm khám và điều trị khi viêm tai thanh dịch
6. Kết luận và khuyến nghị
Viêm tai thanh dịch là bệnh có thể điều trị dứt điểm nếu phát hiện sớm. Tuy nhiên, nếu kéo dài không điều trị sẽ dẫn đến nghe kém mạn tính, ảnh hưởng đến ngôn ngữ và học tập ở trẻ nhỏ, thậm chí gây tổn thương không hồi phục ở tai giữa.
Khuyến cáo:
-
Phụ huynh cần theo dõi biểu hiện nghe kém, nói chậm, học kém ở trẻ.
-
Đưa trẻ đi khám Tai – Mũi – Họng định kỳ, đặc biệt khi trẻ có viêm mũi kéo dài, ngáy to, ngạt mũi mạn tính.
-
Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc nhỏ tai hoặc kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
