VA (vegetations adenoids) là tổ chức lympho nằm ở vòm mũi họng, đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch của trẻ nhỏ. VA phát triển mạnh trong những năm đầu đời, sau đó thoái triển dần khi trẻ từ 5–6 tuổi.
Viêm VA là tình trạng VA bị vi khuẩn tấn công và mất chức năng miễn dịch. Bệnh thường đi kèm với viêm amidan và được phân độ theo mức độ bít tắc cửa mũi sau:
Độ 1: che lấp khoảng 25%
Độ 2: che lấp khoảng 50%
Độ 3: che lấp khoảng 75%
Độ 4: bít gần hoàn toàn cửa mũi sau
Trong đó, viêm VA độ 3 là mức độ nặng, gây ảnh hưởng rõ rệt đến hô hấp và sinh hoạt hằng ngày của trẻ.
Hình ảnh minh họa viêm VA
Sốt cao > 38°C, mệt mỏi, bỏ bú/chán ăn
Nghẹt mũi nặng, dịch mũi xanh vàng, chảy nhiều
Trẻ thở bằng miệng hoàn toàn, giọng mũi, khò khè
Ho có đờm đặc, hơi thở hôi
Ù tai, bứt tai, giảm thính lực
Rối loạn tiêu hóa (nôn, tiêu chảy)
Khám lâm sàng có thể ghi nhận:
Nội soi mũi: cuốn mũi phù nề, dịch mủ đặc, khối VA lớn, đỏ, dễ thấy sau hút mũi
Nội soi tai: màng nhĩ lõm, sung huyết
Khám cổ: có hạch nổi vùng góc hàm
Viêm VA độ 3 có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời:
Co giật do sốt cao, tổn thương não, hôn mê
Biến chứng hô hấp: viêm tai giữa, viêm xoang, thanh quản, phế quản
Biến chứng toàn thân: viêm đường ruột, viêm cầu thận, viêm màng não, viêm màng tim
Hút dịch mũi, nhỏ mũi bằng dung dịch argyrol 1% hoặc ephedrin 1%
Kháng sinh đường uống để kiểm soát nhiễm trùng
Làm ẩm không khí, giữ ấm cơ thể
Cho trẻ nằm nghiêng để phòng ngưng thở khi ngủ
Nếu sau 4–5 ngày điều trị không đáp ứng, cần chuyển sang phẫu thuật.
Viêm VA độ 3 khiến trẻ thở bằng miệng nhiều hơn
Phẫu thuật loại bỏ khối VA viêm bằng dụng cụ truyền thống hoặc dao plasma
Nạo VA bằng dao plasma hiện đại ít chảy máu, nhanh lành, giảm đau, thời gian nằm viện ngắn
Dao plasma plus còn giúp cầm máu và kích thích mô lành hồi phục
Vệ sinh mũi họng hàng ngày (xịt rửa mũi, súc miệng)
Dùng thuốc đúng đơn và đủ thời gian
Bổ sung dinh dưỡng, vitamin C, giữ ấm cơ thể
Cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý
Ăn mềm, nguội, tránh thức ăn cay, mặn
Hạn chế nói, không súc họng mạnh, không xì mũi
Dùng thuốc đúng và đủ liều
Tái khám đúng hẹn để theo dõi lành thương
Vệ sinh mũi họng cho trẻ là biện pháp hiệu quả hỗ trợ điều trị viêm VA
Viêm VA độ 3 là tình trạng nặng cần được chẩn đoán và điều trị tích cực. Phát hiện sớm, điều trị đúng cách và chăm sóc hợp lý sẽ giúp trẻ phục hồi nhanh chóng, hạn chế biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh