Tim mạch can thiệp - Những tiến bộ

Những tiến bộ trong điều trị các bệnh tim bẩm sinh

Bệnh tim bẩm sinh gặp ngày một nhiều trong đời sống xã hội. Nhờ sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật, rất nhiều trường hợp bệnh tim bẩm sinh đã được phát hiện kịp thời và được chữa trị rất hiệu quả, nhiều trường hợp có thể khỏi hoàn toàn. Trước đây, phẫu thuật mở là phương pháp điều trị chủ yếu. Ngày nay, với tiến bộ của khoa học kỹ thuật, phương pháp điều trị can thiệp nội mạch qua ống thông ngày càng phát triển, nhiều bệnh lý tim bẩm sinh được điều trị bằng phương pháp ít xâm lấn hơn, đó là phương pháp can thiệp nội mạch qua ống thông.

– Đóng lỗ thông liên nhĩ bằng dụng cụ Amplatzer qua đường ống thông (Hình 1).

Đây là một loại thiết bị đặc biệt bằng lưới kim loại nitinol, có hình dáng hai dù áp vào nhau và được nối với nhau bởi một eo. Khi đưa vào thì dụng cụ đã được thu gọn vào trong ống thông. Ống này được đưa vào tĩnh mạch đùi phải, đưa lên tâm nhĩ phải và qua ỗ thông liên nhĩ để sang tâm nhĩ trái. Qua đó đẩy dù lên, đầu tiên mở cánh phía tâm nhĩ trái, sau đó kéo lại mắc vách liên nhĩ và mở tiếp cánh còn lại bên tâm nhĩ phải để ép hai dù lại với nhau và như vậy vách liên nhĩ đã được đóng kín. Phương pháp này giúp tránh được cuộc mổ trên tim hở mà vẫn cho kết quả tương tự theo nhiều nghiên cứu trên thế giới.

– Đóng ống động mạch trong ‘bệnh còn ống động mạch’ bằng dụng cụ Amplatzer hoặc bằng cuộn búi dây kim loại (coil). Cũng gần giống nguyên tắc trên nhưng dụng cụ có hình dáng khác để phù hợp với ống động mạch.

– Đóng lỗ thông liên thất phần màng bằng dụng cụ Amplatzer phức tạp hơn và đang trong giai đoạn thử nghiệm. Đây cũng là phương pháp hứa hẹn nhiều triển vọng và mang lại lợi ích đáng kể cho người bệnh.

– Một số bệnh lý bẩm sinh khác cững có thể được điều trị qua đường ống thông khá hiệu quả mà không cần phải mổ như: nong van động mạch phổi bị hẹp qua da, nong van động mạch chủ bị hẹp qua da, nong hẹp eo động mạch chủ, đóng một số lỗ rò bất thường của động mạch vành hoặc các động mạch khác…

– Bệnh cơ tim phì đại tắc nghẽn. Bệnh này trước đây thường phải mổ khoét vách liên thất, gặp nhiều biến chứng phức tạp. Nay có thể làm mỏng vách liên thất bằng cách tiêm cồn vào nhánh động mạch vành nuôi vách liên thất một cách chọn lọc qua đường ống thông. Phương pháp này rất ít xâm lấn so với mổ hở và cho kết quả rất khả quan.

Một số tiến bộ trong điều trị loạn nhịp tim

– Trong thực hành bệnh tim-mạch, rối loạn nhịp tim có lẽ là vấn đề phức tạp nhất. Ngày nay, những tiến bộ không ngừng của khoa học kỹ thuật đã cho phép điều trị triệt để một số loạn nhịp tim như: nhịp nhanh trên thất, hội chứng Wolff – Parkinson – White; nhịp nhanh thất… và đặc biệt hiện nay đang chú trọng điều trị rung nhĩ bằng phương pháp cắt đốt 3D.

Hội chứng Wolff-Parkinson-White là một tình trạng bẩm sinh liên quan đến sự dẫn truyền bất thường của mô tim giữa các tâm nhĩ và các tâm thất, nói cách khác là có sự bất thường trong hệ thống điện của tim, dẫn đến nhịp nhanh trên thất.

– Máy phá rung trực tiếp cấy trong buồng tim (ICD) là biện pháp hữu hiệu ngăn ngừa được đột tử ở những đối tượng có nguy cơ rung thất hoặc nhịp nhanh thất ác tính.

– Máy tạo nhịp tim là thiết bị hữu ích đối với những người bị rối loạn nhịp tim khi hệ thống điện bình thường của tim bị trục trặc. Loại máy này được sử dụng nhiều nhất cho người có nhịp tim chậm do hội chứng suy nút xoang hoặc block tim. Trong những thập kỷ gần đây, máy tạo nhịp tim đã được cải tiến và khắc phục được nhiều nhược điểm, trở thành một thiết bị an toàn, hiệu quả và giúp người bệnh trở về với cuộc sống hàng ngày gần như bình thường.

– Ngoài ra, một loại máy tạo nhịp tim đ(lc biệt còn có thể giúp cải thiện chức năng tim cho người bệnh suy tim, gọi là máy sử dụng trong phương pháp điều trị tái đồng bộ hóa cơ tim (CRT). Máy tạo nhịp tim này có tác dụng tạo nhịp tim đồng bộ giữa 2 buồng tim trái và phải (ở bệnh nhân suy tim n(lng thường có sự co bóp không đồng bộ giữa 2 buồng tim).

Những tiến bộ trong phẫu thuật tim mạch

– Việc điều trị bệnh tim bằng phương pháp phẫu thuật trước đây chủ yếu sử dụng đường mở ngực giữa xương ức. Phương pháp này có ưu điểm dễ dàng bộc lộ tim, tiếp cận các cấu trúc bên trong như van tim, các thành tim để sửa chữa những khiếm khuyết bệnh lý mà người bệnh mắc phải. Đây là tiêu chuẩn “vàng” trong phẫu thuật tim. Tuy vậy, đường mở ngực giữa xương ức vẫn có một số nhược điểm nhất định như đau nhiều, mất máu nhiều hơn, làm tăng thời gian nằm hồi sức và thở máy, từ đó làm tăng thời gian nằm viện, tính thẩm mỹ chưa cao.

– Bên cạnh đó còn một biến chứng quan trọng nữa là nhiễm trùng xương ức. 20 năm trở lại đây, phẫu thuật tim dần tiếp cận với xu hướng chung của ngoại khoa như giảm dần mức độ xâm lấn trên người bệnh mà vẫn bảo đảm được kết quả điều trị tốt nhất. Nhờ những thành quả của khoa học, phẫu thuật tim nội soi ra đời và phát triển mạnh mẽ. Số lượng các trung tâm áp dụng kỹ thuật này cũng như tỷ lệ người bệnh được mổ nội soi so với người bệnh mổ hở không ngừng tăng cao.

– Trong đó, nổi bật là phẫu thuật van tim (van hai lá, van động mạch chủ), phẫu thuật tim bẩm sinh (thông liên nhĩ, thông liên thất, còn ống động mạch), phẫu thuật điều trị hẹp động mạch vành. Lợi ích của phẫu thuật tim nội soi là giảm đau, giảm chảy máu, giảm truyền máu, giảm thời gian thở máy và nằm hồi sức giảm thời gian nằm viện và có tính thẩm mỹ cao.

Triển vọng việc sử dụng tế bào gốc trong điều trị bệnh tim – mạch

Mặc dù nền y học đã có nhiều cố gắng nhằm cải thiện tình trạng sức khỏe cho người bệnh tim mạch nhưng tương lai của những bệnh nhân bị suy tim ứ huyết nặng vẫn ảm đạm. Thời gian gần đây, các tiến bộ trong sinh học phân tử, đặc biệt là phương pháp tế bào gốc đã thúc đẩy một hướng tiếp cận mới trong hỗ trợ điều trị với hy vọng là chúng ta có thể làm tăng sinh các tế bào cơ tim và các mạch máu nuôi cơ tim để thay thế cho các tế bào cơ tim đã bị mất chức năng. Đây sẽ là một hướng đi có nhiều tiềm năng trong tương lai. Những nghiên cứu còn đang được tiến hành và hy vọng về một tương lai của tế bào gốc là rất khả quan.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP