Các biểu hiện không điển hình của viêm tai

Trong đa số trường hợp, viêm tai có thể được chẩn đoán dễ dàng dựa trên sự hiện diện của dịch hoặc mủ gây ảnh hưởng đến màng nhĩ, kèm theo đau tai, giảm thính lực và đôi khi có dịch chảy ra từ ống tai ngoài. Tuy nhiên, ở một số bệnh nhân, viêm tai có thể biểu hiện với các triệu chứng không điển hình, làm cho việc nhận diện bệnh trở nên khó khăn. Dưới đây là các triệu chứng ít đặc trưng nhưng có giá trị gợi ý chẩn đoán.

1. Chóng mặt và nôn ói

Hệ thống thính giác không chỉ đảm nhiệm chức năng tiếp nhận âm thanh mà còn đóng vai trò quan trọng trong duy trì thăng bằng cơ thể. Tổn thương hoặc viêm nhiễm tại tai, đặc biệt là tai trong, có thể ảnh hưởng đến cơ quan tiền đình, gây ra triệu chứng chóng mặt, buồn nôn và nôn ói.

Ngoài ra, một số trường hợp viêm tai là hậu quả thứ phát sau nhiễm virus toàn thân, khi tác nhân gây bệnh vừa ảnh hưởng đến đường hô hấp trên vừa tác động đến hệ thống tiền đình – ốc tai.

2. Thay đổi vị giác

Cảm giác chán ăn ở bệnh nhân viêm tai có thể liên quan đến nhiều yếu tố, như đau tai, mệt mỏi hoặc buồn nôn. Đặc biệt, viêm tai giữa do biến chứng từ nhiễm siêu vi đường hô hấp trên có thể ảnh hưởng gián tiếp đến cảm nhận vị giác thông qua cơ chế viêm lan tỏa hoặc do kích thích các dây thần kinh liên quan đến vị giác, như dây thần kinh thừng nhĩ (chorda tympani).

Ở viêm tai ngoài, đau khi nhai thường gặp hơn do tình trạng viêm và sưng ở ống tai ngoài gây tăng cảm giác đau khi vận động hàm. Trong viêm tai giữa, đặc biệt khi có biến chứng lan ra ống tai ngoài hoặc cấu trúc lân cận, triệu chứng đau khi nhai cũng có thể xuất hiện.

3. Sốt

Sốt là phản ứng của hệ miễn dịch nhằm chống lại tình trạng nhiễm trùng. Khoảng 50% trẻ em bị viêm tai có kèm sốt, trong khi không phải tất cả bệnh nhân đều xuất hiện triệu chứng này. Ở trẻ dưới 6 tháng tuổi, sốt kèm theo các dấu hiệu gợi ý viêm tai (như quấy khóc, khó chịu, kéo tai) là chỉ định cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám. Với trẻ trên 6 tháng, sốt ≥ 38°C kèm theo triệu chứng viêm tai cũng là yếu tố cần khám và xử trí sớm.

4. Ngủ ngáy và hôi miệng

Ngủ ngáy ở trẻ có thể liên quan đến tình trạng viêm tai kết hợp với phì đại hoặc viêm mạn tính tổ chức VA (V.Adenoid). Khi VA sưng to, vi khuẩn có thể xâm nhập vào tai qua vòi Eustachian, làm tăng nguy cơ viêm tai giữa. Tình trạng tắc nghẽn đường hô hấp trên do VA phì đại khiến trẻ thở bằng miệng nhiều hơn, góp phần gây ngủ ngáy và hơi thở hôi.

5. Giảm chú ý và chậm phát triển ngôn ngữ

Viêm tai giữa có dịch kéo dài có thể làm giảm khả năng nghe, dẫn đến việc trẻ có biểu hiện lơ đãng, không chú ý hoặc không đáp ứng khi được gọi. Giảm thính lực kéo dài trong giai đoạn hình thành ngôn ngữ có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng phát âm, vốn từ vựng và kỹ năng giao tiếp.

Thông thường, trẻ 2 tuổi có thể sử dụng các cụm từ 2 từ và thực hiện được hướng dẫn 2 bước, trong khi trẻ 3 tuổi có thể nói câu 3 từ và sở hữu vốn từ trên 200 từ. Nếu trẻ không đạt được các mốc phát triển này, cần được đánh giá y tế để loại trừ nguyên nhân từ viêm tai kéo dài hoặc các bệnh lý ảnh hưởng đến thính giác.