Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ phục hồi sau phá thai

1. Tổng quan

Phá thai, dù thực hiện bằng phương pháp nội khoa hay ngoại khoa, đều là một thủ thuật y tế có thể gây ảnh hưởng đến thể chất và tâm lý của người phụ nữ. Quá trình hồi phục sau phá thai phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò thiết yếu nhằm tái tạo máu, hồi phục mô tổn thương, hỗ trợ cân bằng nội tiết và ổn định tâm lý. Một chế độ ăn đầy đủ vi chất và năng lượng có thể giúp người bệnh rút ngắn thời gian hồi phục và phòng ngừa biến chứng như thiếu máu, suy nhược hay rối loạn tiêu hóa.

2. Các thay đổi sinh lý sau phá thai và nhu cầu dinh dưỡng

Sau phá thai, người phụ nữ có thể gặp các tình trạng như:

• Ra huyết âm đạo kéo dài (thường kéo dài 1–6 tuần, tùy phương pháp)

• Thiếu máu do mất máu cấp hoặc mạn

• Mệt mỏi, đau vùng chậu, rối loạn tiêu hóa

• Rối loạn nội tiết tạm thời, ảnh hưởng đến khẩu vị và cảm xúc

Để hỗ trợ phục hồi, chế độ ăn cần cung cấp đủ năng lượng, protein, vitamin và khoáng chất, đồng thời hạn chế các yếu tố làm tăng nguy cơ chảy máu, rối loạn tiêu hóa hoặc suy giảm miễn dịch.

3. Các nhóm thực phẩm khuyến nghị sau phá thai

3.1. Nhóm giàu sắt và acid folic

Do mất máu, phụ nữ sau phá thai có nguy cơ cao bị thiếu máu thiếu sắt. Bổ sung sắt và các vitamin nhóm B, đặc biệt là B9 (acid folic), B12 và B2 có vai trò quan trọng trong tạo máu.

• Nguồn động vật: thịt đỏ (bò, heo), gan, gia cầm, trứng, cá biển (như cá hồi, cá ngừ), hàu, sò.

• Nguồn thực vật: rau xanh đậm (rau bina, cải bó xôi, cải xoăn), đậu lăng, đậu nành, ngũ cốc nguyên cám.

• Lưu ý: Kết hợp với vitamin C (cam, quýt, ổi, dâu tây…) để tăng hấp thu sắt không heme.

3.2. Nhóm protein chất lượng cao

Protein là nguyên liệu để sửa chữa tế bào, tham gia đông máu và điều hòa nội tiết. Ngoài ra, protein cũng góp phần duy trì khối cơ và hỗ trợ miễn dịch.

• Nên ưu tiên: thịt nạc, cá, trứng, đậu phụ, các loại đậu, sữa ít béo, pho mát.

• Sản phẩm sữa ít béo không chỉ cung cấp protein mà còn giàu canxi và vitamin B, giúp cải thiện sức khỏe xương và giảm nguy cơ loãng xương sau giai đoạn mất cân bằng nội tiết.

3.3. Axit béo Omega-3 và vitamin D

Các acid béo không bão hòa Omega-3 có tác dụng chống viêm, hỗ trợ tâm trạng và phòng ngừa trầm cảm sau phá thai.

• Thực phẩm nên dùng: cá hồi, cá mòi, cá thu, hạt lanh, hạt chia, dầu hạt cải.

• Vitamin D giúp tăng hấp thu canxi và hỗ trợ chức năng miễn dịch, có nhiều trong cá béo và sữa bổ sung vi chất.

3.4. Ngũ cốc nguyên cám

Ngũ cốc nguyên hạt cung cấp năng lượng bền vững, chất xơ, sắt, magie và vitamin nhóm B.

• Gợi ý sử dụng: yến mạch, gạo lứt, bánh mì lúa mạch, quinoa.

• Hạn chế các sản phẩm ngũ cốc tinh luyện nhiều đường, ít chất xơ.

3.5. Rau củ và trái cây

Là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin (đặc biệt là A, C, K), kali và các hợp chất chống oxy hóa.

• Trái cây giàu vitamin C: cam, quýt, kiwi, dâu tây.

• Trái cây giàu sắt: nho, mận, dưa hấu, lựu.

• Rau củ hỗ trợ tiêu hóa: khoai lang, bơ, đu đủ, chuối, rau cải.

• Mục tiêu: ít nhất 4–5 phần trái cây và 1 phần rau mỗi ngày.

4. Thực phẩm nên tránh

• Rượu và đồ uống có cồn: Tăng nguy cơ chảy máu, ức chế miễn dịch, gây rối loạn nội tiết.

• Đồ ăn vặt, nhiều đường và dầu mỡ: Làm tăng viêm, rối loạn tiêu hóa, gây mệt mỏi kéo dài.

• Thực phẩm gây buồn nôn: Cần tránh những món ăn cá nhân cảm thấy khó chịu, đặc biệt khi có triệu chứng rối loạn tiêu hóa do biến động hormone.

5. Lưu ý khác trong chăm sóc hậu phá thai

• Uống đủ nước (1,5–2 lít/ngày), bổ sung bằng nước lọc, nước trái cây, súp ấm, trà thảo mộc.

• Nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc để hỗ trợ quá trình phục hồi nội tiết và tâm thần.

• Theo dõi dấu hiệu bất thường như ra máu kéo dài, sốt, đau bụng dữ dội hoặc rối loạn tâm lý kéo dài để được can thiệp y tế kịp thời.

6. Kết luận

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong phục hồi toàn diện sau phá thai. Một chế độ ăn cân đối, giàu sắt, protein, vitamin và khoáng chất sẽ giúp phụ nữ nâng cao thể trạng, ổn định nội tiết và phòng ngừa các rối loạn tâm lý hậu thủ thuật. Can thiệp dinh dưỡng cần được cá thể hóa tùy theo tình trạng sức khỏe, nhu cầu năng lượng và biểu hiện lâm sàng của từng người bệnh.