Hướng dẫn chăm sóc và phục hồi sức khỏe sau nhiễm cúm

1. Tổng quan

Cúm (influenza) là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, có khả năng lây lan cao do virus cúm gây ra. Triệu chứng lâm sàng thường kéo dài khoảng 7 ngày, trong đó các biểu hiện nặng nhất như sốt cao, đau nhức cơ thể và mệt mỏi thường nổi bật trong 2–3 ngày đầu. Tuy nhiên, tình trạng mệt mỏi, suy nhược hoặc ho có thể tồn tại thêm một tuần hoặc hơn sau khi hết sốt.

Việc chăm sóc đúng cách trong giai đoạn cấp tính đóng vai trò quan trọng giúp rút ngắn thời gian hồi phục và phòng ngừa biến chứng.

2. Biện pháp hỗ trợ phục hồi

2.1. Nghỉ ngơi và cách ly

Người bệnh cúm nên được nghỉ ngơi tại nhà, hạn chế tiếp xúc với người khác trong giai đoạn còn triệu chứng, đặc biệt là với người già, trẻ nhỏ và những người có bệnh nền. Nghỉ ngơi đầy đủ giúp tiết kiệm năng lượng cho hệ miễn dịch và giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng hoặc nơi làm việc.

2.2. Đảm bảo đủ nước

Sốt cao, nôn ói và tiêu chảy – nếu có – có thể gây mất nước nghiêm trọng. Cần bù đủ nước bằng các loại chất lỏng như:

• Nước lọc

• Trà thảo mộc (có thể thêm mật ong để làm dịu họng)

• Nước canh, nước trái cây pha loãng

Lưu ý: Tránh rượu và caffeine do chúng có thể làm nặng thêm tình trạng mất nước.

2.3. Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi

Ngủ đủ và chất lượng giúp tăng cường khả năng miễn dịch và phục hồi mô tổn thương. Người bệnh nên:

• Ngủ sớm hơn thường lệ

• Tận dụng thời gian nghỉ trong ngày để ngủ thêm

• Tránh hoạt động thể lực nặng trong giai đoạn cấp

2.4. Làm thông thoáng đường hô hấp

Các biện pháp sau có thể hỗ trợ hô hấp và cải thiện giấc ngủ:

• Kê cao đầu khi nằm ngủ để giảm tắc nghẽn mũi xoang

• Sử dụng máy tạo ẩm trong phòng ngủ

• Tắm nước ấm trước khi ngủ để làm loãng dịch tiết mũi xoang

2.5. Dinh dưỡng hợp lý

Mặc dù cảm giác chán ăn có thể xuất hiện trong giai đoạn đầu, người bệnh cần duy trì chế độ ăn hợp lý để hỗ trợ miễn dịch và phục hồi:

• Ưu tiên thực phẩm giàu vitamin (rau xanh, trái cây tươi)

• Cung cấp đủ protein (thịt nạc, cá, trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa, đậu)

• Chia nhỏ bữa ăn nếu khó ăn

3. Sử dụng thuốc điều trị triệu chứng

Một số thuốc không kê đơn (OTC) có thể hỗ trợ làm giảm triệu chứng:

Lưu ý: Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và liều dùng trên nhãn thuốc hoặc tham khảo ý kiến dược sĩ/bác sĩ để tránh dùng quá liều hoặc phối hợp thuốc không phù hợp.

4. Vai trò của vắc xin cúm

Tiêm chủng cúm mùa hằng năm là biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh và mức độ nghiêm trọng nếu mắc. Vắc xin được điều chỉnh hằng năm dựa trên dự đoán chủng virus cúm lưu hành. Người từng mắc cúm vẫn nên tiêm phòng để bảo vệ trước các chủng virus khác.

5. Tâm lý tích cực trong quá trình hồi phục

Thái độ lạc quan, tinh thần chủ động và nghỉ ngơi hợp lý có thể giúp người bệnh cải thiện chất lượng hồi phục. Mặc dù tâm lý tích cực không thay thế được điều trị y học, nhưng có thể giúp tăng cường khả năng thích nghi, giảm stress và hỗ trợ chức năng miễn dịch.

6. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người bệnh nên liên hệ cơ sở y tế khi có các biểu hiện sau:

• Triệu chứng không cải thiện sau >7 ngày hoặc nặng lên sau khi đã giảm

• Sốt kéo dài trên 39,4°C

• Khó thở, đau ngực, môi tím tái

• Ho nhiều đờm đặc hoặc mủ

• Rối loạn tri giác (lú lẫn, li bì)

7. Kết luận

Để phục hồi hiệu quả sau khi mắc cúm, người bệnh cần phối hợp các biện pháp như: nghỉ ngơi đầy đủ, cung cấp đủ nước và dinh dưỡng, dùng thuốc đúng cách và theo dõi sát diễn tiến triệu chứng. Vắc xin cúm là công cụ dự phòng hữu hiệu, và cần được duy trì tiêm định kỳ hàng năm theo khuyến cáo.