Hướng dẫn chăm sóc và xử trí sốt do virus tại nhà

Sốt do virus là tình trạng thân nhiệt tăng cao do cơ thể phản ứng với nhiễm trùng do virus. Không giống như vi khuẩn, virus không đáp ứng với điều trị bằng kháng sinh. Trong phần lớn các trường hợp, sốt virus có thể tự thuyên giảm trong vòng vài ngày với các biện pháp chăm sóc tại nhà đúng cách.

1. Tổng quan về sốt do virus

Virus là các tác nhân gây bệnh có kích thước siêu nhỏ, lây lan chủ yếu qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc. Khi virus xâm nhập cơ thể, hệ miễn dịch sẽ kích hoạt phản ứng chống lại, trong đó sốt là biểu hiện phổ biến. Nhiệt độ cơ thể bình thường là khoảng 37°C. Sốt được xác định khi thân nhiệt ≥ 38°C, đo bằng nhiệt kế tại miệng, hậu môn hoặc nách. Thời gian sốt có thể dao động từ vài ngày đến một tuần tùy vào loại virus và tình trạng miễn dịch của người bệnh.

2. Khi nào cần khám bác sĩ?

Đối với trẻ em:

• Trẻ dưới 3 tháng tuổi: nhiệt độ hậu môn ≥ 38°C.

• Từ 3–6 tháng tuổi: sốt trên 38°C kèm biểu hiện kích thích, ngủ lịm, bú kém.

• Từ 6–24 tháng tuổi: sốt > 38°C kéo dài trên 24 giờ, hoặc có kèm các triệu chứng như phát ban, tiêu chảy, ho nhiều.

Đối với người lớn:

Cần đến cơ sở y tế nếu sốt:

• Từ 38°C trở lên kéo dài > 3 ngày.

• Không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường.

• Kèm theo các dấu hiệu cảnh báo như:

  • Nhức đầu dữ dội

  • Cứng gáy

  • Phát ban toàn thân

  • Nôn mửa kéo dài

  • Đau ngực, đau bụng

  • Rối loạn ý thức, lú lẫn

  • Co giật, khó thở, tím tái

3. Biện pháp chăm sóc tại nhà đối với sốt do virus

3.1. Đảm bảo đủ nước và điện giải

Sốt làm tăng thất thoát dịch qua mồ hôi và hơi thở, dẫn đến nguy cơ mất nước. Khuyến khích người bệnh:

• Uống đủ nước lọc, nước ép trái cây, canh, súp hoặc oresol.

• Trẻ em cần sử dụng dung dịch bù nước đường uống theo đúng hướng dẫn.

• Tránh thức uống chứa caffeine hoặc rượu do tăng nguy cơ mất nước.

3.2. Nghỉ ngơi hợp lý

Nghỉ ngơi giúp cơ thể ưu tiên năng lượng cho hệ miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh. Khuyến khích:

• Giảm tối đa hoạt động thể chất trong thời gian sốt.

• Ngủ đủ 7–9 giờ mỗi ngày.

• Tạm ngừng tập luyện thể thao cho đến khi hồi phục hoàn toàn.

3.3. Sử dụng thuốc hạ sốt hợp lý

Các thuốc hạ sốt không kê đơn như:

• Paracetamol (acetaminophen): ưu tiên hàng đầu, an toàn cho cả người lớn và trẻ em.

• Ibuprofen: có thể sử dụng nếu không có chống chỉ định (như loét dạ dày, suy thận).

• Lưu ý:

  • Không sử dụng aspirin cho trẻ em do nguy cơ hội chứng Reye.

  • Không vượt quá liều khuyến cáo; theo dõi khoảng cách giữa các liều dùng (thường cách nhau 4–6 giờ).

  • Ghi lại thời điểm dùng thuốc để tránh quá liều.

3.4. Hạ nhiệt vật lý

Một số biện pháp làm mát cơ thể hỗ trợ hạ sốt:

• Mặc quần áo mỏng, thoáng mát.

• Tránh đắp nhiều chăn, đặc biệt khi sốt cao.

• Lau mát bằng khăn ấm ở các vùng trán, nách, bẹn.

• Uống nước mát (không quá lạnh).

• Duy trì không gian thoáng khí, có thể sử dụng quạt hoặc điều hòa với nhiệt độ phù hợp (~25–27°C).

4. Kết luận và khuyến nghị

Sốt virus thường lành tính và tự khỏi nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, cần theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo. Không tự ý dùng kháng sinh. Việc phối hợp giữa chăm sóc tại nhà, theo dõi diễn biến và liên hệ kịp thời với nhân viên y tế là chìa khóa giúp bệnh nhân phục hồi an toàn.

Tài liệu này không thay thế cho tư vấn y tế chuyên môn. Người bệnh cần được thăm khám khi có biểu hiện bất thường.